Ο celebrity της Αριστεράς

Υπάρχει ζωή μετά το δημοψήφισμα του 2015; Για αυτούς που έμειναν δίπλα στον Αλέξη Τσίπρα, η απάντηση είναι καταφατική και ισούται με την παραμονή στην εξουσία. Αυτοί που διάλεξαν άλλη πορεία ψάχνουν ακόμη τη θέση τους στην πλατεία της πολιτικής. Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και η Ζωή Κωνσταντοπούλου ξαναγύρισαν στο πεζοδρόμιο για να δώσουν τη μάχη κατά των πλειστηριασμών. Αντιθέτως, ο Γιάνης Βαρουφάκης προτίμησε τον ρόλο μέσω του οποίου στο παρελθόν δοξάστηκε, δηλαδή ενός celebrity της διεθνούς Αριστεράς –ή Ανυπακοής -, με τα βιβλία του να κοσμούν τις βιτρίνες των μεγάλων βιβλιοπωλείων του Βερολίνου, του Παρισιού και του Λονδίνου. Από το εξωτερικό ξεκίνησε και η επιστροφή του στην πολιτική, αφού το κίνημα DiEM25 είναι πανευρωπαϊκό.

Την ερχόμενη Δευτέρα ο Βαρουφάκης θα επιχειρήσει και το πρώτο βήμα της ελληνικής του προσπάθειας, το στίγμα της οποίας είχε δώσει ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, ανήμερα της εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. «Πριν από τρία χρόνια, σαν σήμερα, ο λαός έδωσε εντολή για τέλος της χρεοδουλοπαροικίας.

Η εντολή αυτή παραβιάστηκε. Τελική ήττα όμως δεν υπάρχει. Οπως δεν υπάρχει τελική νίκη. Ραντεβού σε δύο μήνες (26/3) για ένα νέο ξεκίνημα» είχε γράψει στην ανάρτησή του. Από όσα έχουν γίνει γνωστά ώς τώρα, η ελληνική βερσιόν του κόμματος ακούει στο όνομα Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής (ΜέΡΑ25) και έχει ως αρχή το τρίπτυχο «ευρωπαϊκός διεθνισμός – οικονομικός ορθολογισμός – κοινωνική απελευθέρωση».

Προσδοκά, όπως είχε γράψει στον υπότιτλο του βιβλίου του «Ανίκητοι Ηττημένοι», «μια ελληνική Ανοιξη μετά από ατελείωτους μνημονιακούς χειμώνες».

Αρκούν, άραγε, τα παραπάνω για μια επιτυχή πορεία στον ελληνικό πολιτικό στίβο; Ο Βαρουφάκης έχει μια φυσική δημοφιλία. Φάνηκε στις πλατείες των Αγανακτισμένων, όπου πολλά βράδια αγόρευε στην άτυπη «Εκκλησία του Δήμου» με ακροατήριο δεκάδες νέα παιδιά. Φάνηκε στα κυριακάτικα τηλεπαράθυρα που ακολούθησαν και συνέβαλαν ώστε να τον γνωρίσει ο κόσμος και να εκλεγεί βουλευτής. Φάνηκε και στο ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ όταν υπουργοποιήθηκε.

Αν και η φωτογράφιση με τη σύζυγό του Δανάη Στράτου στο γαλλικό «Paris Match» με φόντο την Ακρόπολη μιας Ελλάδας που έτρεμε τη χρεοκοπία ήταν το σημείο από το οποίο ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση. «Ενα κράμα γραφικότητας και ανευθυνότητας» όπως εύστοχα είχε παρατηρήσει τότε ένας συνάδελφός του. Η αίσθηση ότι εδώ σίγουρα κάτι δεν πάει καλά.

Ο ναρκισσισμός του Γιάνη, πάντως, δεν είναι αυτόφυτος. Και μόνο το γεγονός ότι ο διεθνούς φήμης σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς επέλεξε να μεταφέρει το βιβλίο του Βαρουφάκη στη μεγάλη οθόνη δείχνει πως υπάρχει κόσμος που τον στηρίζει δυναμικά και τον ενθαρρύνει με κάθε τρόπο να συνεχίσει προς την ίδια κατεύθυνση.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο μεγαλύτερος εχθρός του πρώην υπουργού Οικονομικών δεν είναι ο ναρκισσισμός του. Είναι η αστάθεια ή μάλλον η ευκολία του να απομακρύνεται από την πραγματικότητα. Διότι μπορεί εκ των υστέρων να αποδείχθηκε πως ήταν πιο ειλικρινής από τον Αλέξη Τσίπρα –απέναντι στον εαυτό του και τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ -, ωστόσο και η δική του διαδρομή έχει πολιτικές στροφές, ενίοτε και λακκούβες.

Για παράδειγμα, τη διετία 2003 – 2004 ήταν πολύ κοντά στο επιτελείο που δούλευε με τον Αντρίκο Παπανδρέου. Μετά τις εκλογές του 2004 απογοητεύτηκε και το 2006 παραιτήθηκε επισήμως από συνεργάτης του Γιώργου Παπανδρέου, αναζητώντας άλλους δρόμους. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι που έφτασε στον ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με έναν πολιτικό μύθο, το ταξίδι στο Τέξας, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αξιωματική αντιπολίτευση, τον έφερε πιο κοντά στον Αλέξη Τσίπρα και στον Νίκο Παππά –σε βαθμό μάλιστα που, όπως λέγεται, είχε γίνει ο τρίτος κολλητός της παρέας. Από τον Μάιο του 2015 γίνεται φανερό ότι δεν θα αντέξει στον ΣΥΡΙΖΑ.

Το 2017, δύο χρόνια μετά το «διαζύγιο» μαζί του, γράφει βιβλίο που περισσότερο μοιάζει με ξεκαθάρισμα λογαριασμών παρά με ιστορική καταγραφή των γεγονότων. Πόσο αξιόπιστος μπορεί να είναι κάποιος που βγάζει τα άπλυτα των άλλοτε συντρόφων του στη φόρα; Με τα «αποκαλυπτήρια» του νέου κόμματος επιβεβαιώνονται όσοι υποστήριζαν ότι το βιβλίο δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια καλή προετοιμασία της πολιτικής επιστροφής του –ουάου! –Γιάνη.

Αλήθεια, πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση αν ο Βαρουφάκης μπορούσε να κάνει αυτοκριτική στο πνεύμα της κριτικής που είχε ασκήσει στον Γιώργο Παπανδρέου; «Να ζει το όνειρό του στην Αμερική, διδάσκοντας στο Χάρβαρντ “διαχείριση κρίσεων”, αρνούμενος να δεχθεί ότι η χώρα του καταρρέει επειδή εκείνος (α) απέτυχε παταγωδώς να συλλάβει την πεμπτουσία της κρίσης και (β) τη διαχειρίστηκε όπως ο Χέρμπερτ Χούβερ είχε διαχειριστεί το Κραχ του 1929».