Αναζήτηση
Αποφασισμένη εμφανίζεται η κυβέρνηση να προωθήσει τις απαραίτητες κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες για να εκκινήσει η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης. Αν και στο Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε αρχικά η σκέψη να εκκινήσει τη διαδικασία παράλληλα –εντός του Μαρτίου –με τις εν εξελίξει διαδικασίες, δικαστικές και κοινοβουλευτικές, για διάφορες υποθέσεις (δίκη της Siemens, Εξεταστική για ΚΕΕΛΠΝΟ, κ.ά.), ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε τελικά το άνοιγμα του φακέλου «Συνταγματική Αναθεώρηση» να μετατεθεί χρονικά.
Η κεντρική ιδέα είναι ο φάκελος να ανοίξει μετά τη λήξη του τρίτου οικονομικού προγράμματος, το προσεχές φθινόπωρο, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Εξάλλου, υπάρχει καθορισμένο πλαίσιο οριζόμενο από το Σύνταγμα –δηλαδή, κήρυξη της επόμενης Βουλής ως αναθεωρητικής, προσδιορισμός των προς αναθεώρηση άρθρων κ.ά.
Η κίνηση του Κινήματος Αλλαγής να θέσει το θέμα στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης δημιουργεί νέα δεδομένα, αλλά μέχρι στιγμής η κυβέρνηση παραμένει προσανατολισμένη στο να μη βιαστεί στην παρούσα φάση, εκτός απρόοπτου. Ομως, η προ ημερών κίνηση του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου Νίκου Αλιβιζάτου, κεντρικού στελέχους του Κινήματος Αλλαγής να παραστεί σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Κωνσταντίνος Καραμανλής και να παρουσιάσει πρόταση που φαίνεται να συγκεντρώνει τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, ενεργοποίησε αρνητικά αντανακλαστικά στο Μέγαρο Μαξίμου.
«Ο κ. Αλιβιζάτος γενικώς έχει κάνει διάφορες προτάσεις, οι οποίες κινούνται στο πλαίσιο μιας τεχνοκρατικής και απολίτικης ιδεολογίας, την οποία ο ίδιος τα τελευταία χρόνια πρεσβεύει» είναι το μήνυμα της κυβέρνησης μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου Δημήτρη Τζανακόπουλου. Η κυβέρνηση από την πλευρά της, μέσω της επιτροπής που είχε οριστεί υπό τον καθηγητή Μιχάλη Σπουρδαλάκη, έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία διαβούλευσης με φορείς και πολίτες (είτε ηλεκτρονικά, είτε μέσω των 16 μεγάλων συνελεύσεων και των οκτώ ημερίδων στις πρωτεύουσες των περιφερειών).
Οι προτάσεις του Μαξίμου. Η κεντρική γραμμή είναι ότι οι προτάσεις της κυβέρνησης στοχεύουν στην ενίσχυση των κοινωνικών δικαιωμάτων, στην εμβάθυνση της δημοκρατίας και στην αποτελεσματικότερη προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών.
Για τον Πρωθυπουργό, μία από τις βασικές αλλαγές που πρέπει να τεθούν προς συζήτηση και αφορούν και τα διάφορα σκάνδαλα που συζητούνται αυτή την περίοδο είναι η αλλαγή του πολυσυζητημένου άρθρου 86 του Συντάγματος σχετικά με την ποινική ευθύνη των υπουργών.
Ανεξάρτητα από τον χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας, ακόμα συζητείται και είναι πολύ πιθανόν, το επόμενο διάστημα, να παρουσιαστούν οι βασικές πτυχές της κυβερνητικής πρότασης για την επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, ενώ σε κάποιους κύκλους συζητείται ακόμα και το σενάριο να γίνει δημοψήφισμα για το Σύνταγμα, αλλά μέχρι στιγμής έχει ελάχιστες έως μηδαμινές πιθανότητες.
Τα βασικά στοιχεία της πρότασης είναι η αλλαγή της αρχιτεκτονικής του πολιτικού συστήματος, η κατοχύρωση των ευρύτερων κοινωνικών δικαιωμάτων, η ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου και η ενίσχυση της διαφάνειας του κράτους, με έμφαση στην πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια έγγραφα.
Σχετικά με τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, η κεντρική κατεύθυνση του Μεγάρου Μαξίμου είναι να ενισχυθούν οι μορφές της άμεσης δημοκρατίας έναντι του πρωθυπουργικού μοντέλου διακυβέρνησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα δίνεται η δυνατότητα στους βουλευτές να εισηγούνται νομοσχέδια, θα διευκολύνεται η δυνατότητα διενέργειας συμβουλευτικών δημοψηφισμάτων, ενώ θα μπορούν να προκληθούν δημοψηφίσματα από μεγάλο αριθμό πολιτών, τα οποία στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, ως μορφή άμεσης δημοκρατίας.
Τα κοινωνικά δικαιώματα. Στο πεδίο των κοινωνικών δικαιωμάτων, θα προταθεί η κατοχύρωση δημόσιων αγαθών (νερό, ενέργεια κ.ά.), ενώ θα τεθούν και θεσμικές ρήτρες για την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων. Βάρος θα δοθεί στην ενίσχυση των διαδικασιών του Κοινοβουλίου, ένα θέμα που έχει συζητήσει ο Αλέξης Τσίπρας με τον Πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση.
Με βάση τα όσα μελετώνται στο εσωτερικό της κυβέρνησης, υπάρχει και η εισήγηση –και φαίνεται ότι θα γίνει –να ανοίξει η συζήτηση για το ανώτατο όριο της κοινοβουλευτικής θητείας, τις συνθήκες διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων, αλλά και την αποσύνδεση της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το μείζον πολιτικό θέμα είναι οι διατάξεις που αφορούν την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με τη συμμετοχή των πολιτών, ώστε να αποσυνδεθεί η προεδρική εκλογή από τη διάλυση της Βουλής. Με βάση τις υφιστάμενες πληροφορίες, στην κυβερνητική πρόταση προβλέπεται ότι εάν στις δύο πρώτες ψηφοφορίες δεν υπάρξει η προβλεπόμενη πλειοψηφία (δηλαδή 200 και 180), τότε θα υπάρξει απευθείας εκλογή και οι πολίτες θα επιλέξουν μεταξύ των δύο πρώτων υποψηφίων. Ενα ιδιαίτερο πεδίο για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η προώθηση διατάξεων που συνδέονται με τα νέα πολιτισμικά και γλωσσικά δικαιώματα, τις έμφυλες ταυτότητες, καθώς και τα λεγόμενα νέου τύπου δικαιώματα.
