Αναζήτηση
Η Αφρίν καταλήφθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα που πραγματοποιούν στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία. Διακόσιες χιλιάδες άτομα έφυγαν από την πόλη και ζουν τώρα στις γύρω περιοχές χωρίς τρόφιμα, νερό και φάρμακα. Ο πρόεδρος Ερντογάν εξήγγειλε νέα μεγάλη εκστρατεία προς τα ανατολικά, ακόμα και μέσα στο έδαφος του Ιράκ. Ο ΟΗΕ κάνει έκκληση για διακοπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να αποφευχθεί άλλη μια ανθρωπιστική κρίση. Η επόμενη μάχη όμως ετοιμάζεται. Και το όνομα μιας πόλης βρίσκεται στα στόματα όλων: Μανμπίτζ. Η Ιεράπολις, των αρχαίων Ελλήνων, είναι το μήλον της Εριδος.
Τη θέλουν οι Τούρκοι για να εκδιώξουν ακόμα πιο πέρα τους Κούρδους της Συρίας, ώστε να μην έχουν εδαφική επαφή με τους Κούρδους του ΡΚΚ. Την κατέχουν και τη θέλουν ακόμα περισσότερο οι Κούρδοι της Συρίας που έδωσαν σκληρές μάχες εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, σε συνεργασία με αμερικανούς στρατιωτικούς συμβούλους που βρίσκονται εκεί. Εάν φθάσουν τα τουρκικά στρατεύματα έξω από την πόλη, που απέχει 100 χιλιόμετρα από την Αφρίν, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τους Αμερικανούς; Στρατιώτες από δύο χώρες–μέλη του ΝΑΤΟ απέναντι με τα όπλα στα χέρια;
Οι διαβουλεύσεις μεταξύ Αγκυρας και Ουάσιγκτον είναι πυρετώδεις, αλλά μέχρι στιγμής συμφωνία δεν υπάρχει. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου πιέζει, λέγοντας ότι εάν δεν βρεθεί κοινός τόπος με τους Αμερικανούς, η χώρα του θα προχωρήσει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μόνη της – τόσο στο Μαμπρίτζ όσο και στο ιρακινό έδαφος, για να εκδιώξει τους Κούρδους.
Οι Κούρδοι αισθάνονται προδομένοι. Οπως παρατηρεί ο αρθρογράφος Ντέιβιντ Ιγκνάσιους στην «Washington Post», «η κατάληψη της Αφρίν από τις τουρκικές δυνάμεις και η εκδίωξη από εκεί των κούρδων μαχητών της YPG είναι η επανάληψη ενός από τα πιο θλιβερά επαναλαμβανόμενα θέματα της σύγχρονης ιστορίας: Οι Κούρδοι παλεύουν για επιβίωση ενώ οι φίλοι τους μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων κάθονται και παρακολουθούν».
Τα δεινά των Κούρδων τα παρακολουθούν δυσαρεστημένοι οι αμερικανοί αξιωματικοί που βρίσκονται λόγω της στενής συνεργασίας τους στις μάχες για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Οι αμερικανοί αξιωματικοί φοβούνται πως οι αποφασιστικές νίκες έναντι των τζιχαντιστών από το 2014 ίσως χαθούν καθώς οι Κούρδοι αφήνουν το μέτωπο στην Ανατολική Συρία όπου ακόμα δρα ο ISIS για να πολεμήσουν εναντίον των Τούρκων στα βορειοδυτικά. Αλλωστε αυτή την ανησυχία εξέφρασε και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, προκαλώντας την μήνιν της Αγκυρας. Βλέποντας τις φωτογραφίες των φιλότουρκων ισλαμιστών σύρων ανταρτών που μάχονται το καθεστώς Ασαντ να διασχίζουν το κέντρο της Αφρίν, φάνηκε εντελώς πιθανόν, παρατηρεί ο Ιγκνάσιους, οι τζιχαντιστές σύμμαχοι του Ισλαμικού Κράτους να έχουν αναλάβει και πάλι τον έλεγχο της Βόρειας Συρίας χάρη στον «εταίρο μας στο ΝΑΤΟ», την Τουρκία.
Η κουρδική ήττα στην Αφρίν ήταν πιθανώς αναπόφευκτη. Οι ΗΠΑ ξεκαθάρισαν εδώ και μήνες ότι η Αφρίν ανήκε στην ζώνη ελέγχου των Ρώσων και οι δυνάμεις της δεν θα έκαναν επέμβαση εκεί. Οι ρωσικές δυνάμεις, που διαθέτουν έξι φυλάκια στον θύλακο και εμφανίζονταν ως προστάτες της Αφρίν, απέσυραν τα στρατεύματά τους πριν δύο μήνες και έδωσαν στην Τουρκία το πράσινο φως για την επίθεση.
Τώρα, η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Τουρκίας μεταφέρεται στο Μανμπίτζ. Η Αγκυρα απαιτεί την απόσυρση Αμερικανών και Κούρδων ανατολικά του Ευφράτη. Κάτι τέτοιο, υποστηρίζουν αναλυτές, θα ήταν λάθος πολιτική, πέραν από την ανήθικη εγκατάλειψη ενός πιστού συμμάχου. Οι Τούρκοι δεν διαθέτουν πειθαρχημένες δυνάμεις που θα μπορούσαν να διατηρήσουν την ασφάλεια στο Μανμπίτζ. Η υποχώρηση στις τουρκικές απαιτήσεις είναι πιθανό, προειδοποιούν, να οδηγήσει σε χάος και να κάνει την καταστροφική κατάσταση στη Συρία ακόμα χειρότερη.
Για να κατανοήσουμε αυτό το περίπλοκο πεδίο μαχών, αξίζει να κοιτάξουμε το Μανμπίτζ. Αυτή την κουρδοαραβική πόλη της Συρίας, 50 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Τουρκία, την οποία κατείχαν οι τζιχαντιστές μέχρις ότου οι κούρδοι μαχητές με την αεροπορική υποστήριξη των ΗΠΑ αντεπιτέθηκαν τον Μάιο του 2016. Τότε οι Τούρκοι είχαν ζητήσει να είναι εκείνοι που θα μπουν πρώτοι στην πόλη. Ομως οι αμερικανοί σύμβουλοι έκριναν πως η Τουρκία δεν διαθέτει τη στρατιωτική ικανότητα για κάτι τέτοιο. Παρ’ ότι γνώριζαν το πολιτικό πρόβλημα που θα δημιουργούνταν, δεν έβλεπαν άλλη επιλογή –το ίδιο δίλημμα αντιμετώπισαν το 2017 όταν επέλεξαν να πραγματοποιήσουν την επίθεση στους τζιχαντιστές στη Ράκα μαζί με τους κούρδους μαχητές. Δεν υπήρχε βιώσιμη τουρκική εναλλακτική.
Σήμερα το Μανμπίτζ είναι σταθερό. Οι αγορές είναι γεμάτες προϊόντα και το εμπόριο ανθεί, περιγράφει ο Ιγκνάσιους, που επισκέφθηκε την πόλη πριν από έναν μήνα.
«Το Στρατιωτικό Συμβούλιο της πόλης συντονίζει τα θέματα ασφάλειας. Πρόκειται για κουρδική δημιουργία, με αραβική συμμετοχή. Μάλιστα είναι πολλοί οι Αραβες που επιλέγουν να ζουν σε περιοχές που ελέγχονται από Κούρδους διότι εκεί αισθάνονται πιο ασφαλείς. Στη διάρκεια της επίσκεψής μου, οι σύροι μαχητές που υποστηρίζονται από την Τουρκία βρίσκονταν σε μια ζώνη δύο χιλίομετρα από τη δυτική άκρη του Μανμπίτζ και συχνά έβαλλαν εναντίον θέσεων των Κούρδων. Οι Τούρκοι υποστηρίζουν ότι το 2016 ο τότε πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα τους είχε υποσχεθεί πως οι κουρδικές δυνάμεις θα αποσύρονταν ανατολικά του Ευφράτη. Για το τουρκικό αφήγημα αυτή «ήταν μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε». Το πρόβλημα είναι ότι εάν οι ΗΠΑ έκαναν αυτό που επιθυμούσε η Τουρκία, το αποτέλεσμα θα ήταν ένα αιματηρό χάος στο Μανμπίτζ που ίσως εξαπλωνόταν ανατολικά και νότια, υπονομεύοντας μια σταθερότητα που εξασφαλίσθηκε με πολύ υψηλό ανθρώπινο κόστος. Ενας λογικός στόχος θα ήταν η σταδιακή απόσυρση των Αμερικανών και των Κούρδων από το Μανμπίτζ, καθώς η σύγκρουση στην Αφρίν τελειώνει και υπάρχει αποκλιμάκωση στη Βόρεια Συρία. Μια ξαφνική αποχώρηση θα ήταν καταστροφή, με την όρεξη της Τουρκίας στη Βόρεια Συρία πολύ μεγαλύτερη από τις πραγματικές της δυνατότητες. Οι ΗΠΑ και οι κούρδοι σύμμαχοί τους έχουν ισχυρή θέση στη Βορειοανατολική Συρία, που είναι χρήσιμη για τρεις λόγους: να ελέγξουν την Ρωσία στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων στη Συρία, να εμποδίσουν την ιρανική ηγεμονία στο τόξο από την Τεχεράνη μέχρι τη Βηρυτό και να διατηρήσουν πλεονέκτημα για τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη όπου τελικά θα φτιαχτεί το πλαίσιο του νέου συριακού κράτους. Το να προδώσουν τους Κούρδους τώρα δεν θα ήταν μόνο λάθος, θα ήταν ανόητο».
