Ωρα της Γης και της Θάλασσας

Το ραντεβού αύριο, όπως κάθε χρόνο, είναι για τις 8.30 το βράδυ. Από εκείνη την ώρα και για τα επόμενα 60 λεπτά τα φώτα θα σβήσουν για να σταλεί το μήνυμα «Ο πλανήτης κινδυνεύει». Είναι ένας κίνδυνος, λέει η οργάνωση WWF, που αφορά ιδιαιτέρως τη Μεσόγειο. Τα νερά της Mare Nostrum, όπως την αποκαλούσαν οι Λατίνοι, φιλοξενούν δεκάδες είδη, τα οποία είναι ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά συγχρόνως απαραίτητα για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Αυτός είναι και ο λόγος για την οποίο η φετινή Ωρα της Γης είναι αφιερωμένη στη θάλασσα και τον –σε μεγάλο βαθμό –ανεξερεύνητο κόσμο της.

Για την Ωρα της Γης όλα ξεκίνησαν το 2007 από το Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Από τότε έχουν δώσει το «παρών» σε αυτή την καμπάνια ευαισθητοποίησης για την κλιματική αλλαγή περισσότερες από 7.000 πόλεις από 187 χώρες του κόσμου, με πρώτο το Σαν Φρανσίσκο, που λίγους μήνες αργότερα κατέβασε τους δικούς του διακόπτες. Ηδη την επόμενη χρονιά, το 2008, 35 χώρες και 800 πόλεις στήριξαν το εγχείρημα, ενώ θερμή ήταν και η ανταπόκριση των πολιτών: υπολογίζεται ότι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες 36 εκατομμύρια Αμερικανοί, περίπου δηλαδή το 16% του γενικού πληθυσμού, έκλεισαν τα φώτα στα σπίτια τους και στα γραφεία τους.

Προτού σπεύσει κανείς να αποκηρύξει τέτοιου τύπου εκστρατείες ως αναποτελεσματικές, θα πρέπει να λάβει υπόψη του δύο στοιχεία. Το ένα λέει ότι, και πάλι στις ΗΠΑ, οι πολίτες που δηλώνουν ανήσυχοι για την κλιματική αλλαγή αυξήθηκαν –από το 73% πριν από την εκδήλωση ανέβηκαν στο 77% μετά. Το άλλο στοιχείο λέει ότι στην Μπανγκόκ, κατά τα 60 λεπτά που κατέβηκαν οι διακόπτες, μειώθηκε η χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 73,34 μεγαβάτ, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 41,6 τόνους διοξειδίου του άνθρακα, ενώ ανάλογη ήταν η μείωση της ενέργειας, και άρα η μείωση των εκπομπών, και σε άλλες πόλεις –από τη Μανίλα στις Φιλιππίνες έως το Τορόντο του Καναδά. Το ρεκόρ εκείνης της χρονιάς πάντως ανήκει στο Κριστσέρτς της Νέας Ζηλανδίας όπου η κατανάλωση μειώθηκε κατά 13%.

Οχι ότι δεν λείπει και η κριτική. Κάποιοι λένε ότι η μείωση των εκπομπών αερίων που επιτυγχάνεται είναι ασήμαντη σε σχέση με τον συνολικό όγκο, άλλοι ότι η καμπάνια επικεντρώνεται στην ατομική ευθύνη του καθενός την ώρα που οι βασικοί υπεύθυνοι για τις εκπομπές των αερίων είναι συγκεκριμένες βιομηχανίες. Και έπειτα, το σκοτάδι δεν είναι το σύμβολο του φόβου και της παρακμής; Δεν είναι συνδεδεμένο με τις πιο σκοτεινές εποχές; Για να μην πει κανείς ότι τα περισσότερα κεριά γίνονται από παραφίνη, από ένα υλικό δηλαδή που εξάγεται από ορυκτά καύσιμα. Αυτά δεν μολύνουν την ατμόσφαιρα; Είναι τέλος και εκείνος ο οικονομολόγος, ο Ρος ΜακΚίτρικ, που είχε επισημάνει ότι «η άφθονη φθηνή ηλεκτρική ενέργεια ήταν η μεγαλύτερη πηγή της απελευθέρωσης του ανθρώπου τον 20ό αιώνα». Και άρα; «Αρα η Ωρα της Γης δαιμονοποιεί τον ηλεκτρισμό».

Παραμένει πάντως γεγονός ότι η Μεσόγειος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις περιοχές εκείνες σε παγκόσμια κλίμακα που εκτίθενται και επηρεάζονται περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα μελέτης της WWF υπό τον τίτλο «Wildlife in a Warming World», όπου επισημαίνεται ακόμη ότι μια ενδεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2°C θα απειλήσει άμεσα με εξαφάνιση περισσότερο από το 1/3 της θαλάσσιας χλωρίδας και περίπου το 30% των θαλάσσιων ειδών. Το μόνο βέβαιο επομένως είναι ότι απαιτούνται δράσεις. Μικρές και μεγάλες.