Ελέγχουμε τη ζωή μας; Ορίζουμε τον χρόνο μας επάνω στη γη; Είμαστε προετοιμασμένοι για να κλείσουμε τον διακόπτη; Μπορούμε να παραβούμε τον νόμο για να βοηθήσουμε έναν αγαπημένο μας άνθρωπο;

Σε αυτές τις ερωτήσεις δίνει από σκηνής απαντήσεις η παράσταση «Αθανασία» που ανεβαίνει έως την Τρίτη 27 Μαρτίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15 στο Θέατρο Ιλίσια Βολανάκης (Παπαδιαμαντοπούλου 4, Ιλίσια, τηλ. 210-7223010, είσοδος 12-14).

Η παράσταση θίγει το θέμα της ευθανασίας. Πρόκειται για ένα καυτό ζήτημα των τελευταίων δεκαετιών στον δυτικό κόσμο που δίνει την αφορμή για προβληματισμό και αναθεώρηση προτεραιοτήτων που θέτει ο σύγχρονος άνθρωπος.

Πρόκειται για ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο όπου συνυπάρχουν η συγκίνηση, το χιούμορ, ο θυμός, η οδύνη και η λύτρωση. Στην τρίτη του θεατρική δουλειά ο κινηματογραφικός σκηνοθέτης Χρήστος Δήμας, παρουσιάζει την «Αθανασία» ένα δικό του κείμενο που αποκτά επί σκηνής τη μορφή τρισδιάστατης κινηματογραφικής αφήγησης.

Όταν σηκώνεται η αυλαία, παρουσιάζονται οι Έλενα Χαραλαμπούδη και Νίκος Βαρδάκας. Πρωταγωνίστρια είναι όμως η  Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους στον ρόλο της Όλιας, μιας γυναίκας που βλέπουμε τη ζωή της να ξετυλίγεται από την παιδική της ηλικία για να φτάσει νεαρή, ώριμη γυναίκα στις μεγάλες απώλειες. Όλα όσα θεωρεί δεδομένα και ελεγχόμενα θα αλλάξουν από τη μια στιγμή στην άλλη όταν ένα τροχαίο την καθηλώνει στην αναπηρική καρέκλα.

Για τις απαιτήσεις του ρόλου, την ιδιαιτερότητα των θεμάτων που θίγει αλλά και την δική της προσέγγιση στο έργο, η Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους μιλάει στα «Νέα».

Αυτή είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται η «Αθανασία»;

Όχι, είναι η Τρίτη. Οι προηγούμενες φορές που έχει ανέβει η Αθανασία ήταν σε φεστιβάλ. Η πρώτη ήταν το 2012 που ήταν στο Low Budget Festival στο Κακογιάννης, μετά ήταν στα Αισχύλεια για μία παράσταση, μετά ήταν στο Κεφαλληνίας και τώρα στα Ιλίσσια.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Χρήστο Δήμα;

Με το Χρήστο γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και όταν του πρότειναν από το Φεστιβάλ να κάνει την Αθανασία, μου πρότεινε κι εμένα να το κάνουμε μαζί.

Στις τρεις παρουσιάσεις της, η παράσταση έχει αλλάξει;

Ο ρόλος έχει αλλάξει γιατί αναγκαστικά αλλάζω εγώ. Και μεγαλώνω και έχω άλλα ερεθίσματα. Από το 2012 μέχρι το 2017 είναι κάποια χρόνια μεγάλης αλλαγής και αυτά ακολουθούν αναγκαστικά και το ρόλο.

Πώς καταπιάνεται η παράσταση με την ευθανασία;

Είναι η αφήγηση της ζωής ενός ανθρώπου από τα χρόνια τα παιδικά μέχρι τη στιγμή που τη συναντάμε και είναι στο φινάλε του ρόλου, στο τώρα. Τώρα πια μου έρχεται αρκετά φυσιολογικό. Όταν άρχισα να το δουλεύω ήταν πολύ σκληρό και για μένα που έπρεπε να το αντιμετωπίσω. Σταδιακά έγινε μέσα μου σαν φυσικό γιατί συμβαίνουν στη ζωή πράγματα άσχημα. Όλοι ευελπιστούμε όχι σε μας αλλά καλώς ή κακώς συμβαίνουν και είναι μέρος της ζωής κι αυτά και κάπως έτσι το αντιμετώπισα κι εγώ.

Πώς χειρίζεστε το θέμα της ακινησίας πάνω στο καροτσάκι;

Στην αρχή και πάλι ήταν δύσκολο γιατί είχε μία απόλυτη ακινησία. Τώρα πια έχει μάθει το σώμα μου και το κάνει μόνη του. στην αρχή ήταν πολύ δύσκολο να μην κουνιούνται λίγο το πόδια ή τα χέρια. Βέβαια η αίσθηση ενός ανθρώπου καθηλωμένου, γιατί αυτή την ώρα που είμαι στο καροτσάκι μπαίνω κι εγώ σ’ αυτήν την αίσθηση. Η αλήθεια είναι ότι είναι ένα πολύ δύσκολο πράγμα, ένας εγκλωβισμός τρομερός που βέβαια εγώ δεν μπορώ να τον νιώσω γιατί σε μισή ώρα σηκώνομαι και συνεχίζω κανονικά τη ζωή μου. Αλλά φαντάζομαι οι άνθρωποι που δεν μπορούν βρίσκουν αλλού διέξοδο. Είναι και δύσκολα θέματα να τα πιάσεις αυτά.

Πώς προετοιμαστήκατε για τις απαιτήσεις ενός ρόλου που σχετίζεται με την ευθανασία;

Στην αρχή όταν το δουλεύαμε είχαμε μελετήσει αρκετές ιστορίες αληθινών ανθρώπων που πήγαιναν προς ευθανασία και είχαν καταγράψει όλη τη διαδρομή. Είχα παρακολουθήσει πολλά βίντεο που είναι πολύ σκληρά. Παρ’ όλα αυτά, σε κάποια από αυτά, υπήρχε στο φινάλε κάτι αισιόδοξο. Ίσως αυτή η αυτοδιαχείριση ότι ένας άνθρωπος που υποφέρει πολύ σήμερα έχει το δικαίωμα να διαχειριστεί τη ζωή του, αν θέλει να υποφέρει άλλο ή αν αυτό θα το σταματήσει ο ίδιος. Πολύ δύσκολα θέματα νομικά, εδώ είναι τέχνη και το αντιμετωπίζουμε μέσα από μια άλλη ματιά που σου επιτρέπει η τέχνη. Ο ρεαλισμός δεν είναι και τόσο απλά τα πράγματα γιατί μπορούμε να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε με την ευθανασία αλλά δεν μπορείς να πάρεις θέση, είναι δύσκολο. Παρ’ όλα αυτά, το έργο δεν μιλάει γενικά για την ευθανασία, μιλάει για την ιστορία ενός συγκεκριμένου ανθρώπου. Δεν είναι διδακτικό.

Η Όλια είναι μια γυναίκα που γενικά σε όλη της τη ζωή μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρεί ότι όλα μπορούν να γίνουν, όλα ξεπερνιούνται, όλα μπορείς να τα παλέψεις, ότι όλα τα συνηθίζεις. Μέχρι όμως κάποια στιγμή που δεν θέλει να προσπαθεί άλλο, κάπως κουράστηκε να είναι δυνατή και κάπως μπαίνει η ευθανασία στη μέση. Αυτό που διακρίνω και περισσότερο με εμπνέει είναι η ελευθερία απέναντι στη ζωή της. αυτό είναι το κεντρικό χαρακτηριστικό της ηρωίδας και μέσα απ’ αυτό μπορεί να μεταφράσει και την ευθανασία. Σαν ένα είδος ελευθερίας γι’ αυτό το πρόσωπο. Συνάδει με την προηγούμενη ζωή της.

Δεδομένου ότι ο Χρήστος Δήμας προέρχεται από το χώρο του κινηματογράφου, είχε η οπτική του στην παράσταση κινηματογραφική χροιά;

Η παράσταση έχει πάρα πολλά κινηματογραφικά στοιχεία. Είναι συνδιασμός κινηματογράφου και θεάτρου γιατί βασίζεται πάρα πολύ σε βίντεο. Υπάρχει ένα πλέξιμο του θεατρικού λόγου με τον κινηματογράφο και είναι φανερό. Αυτό το στοιχείο ήταν βοηθητικό προς εμένα. Γιατί ενώ δεν είναι ακριβώς μονόλογος, η αφήγηση γίνεται όλη από εμένα. Έχω πολύ ωραία στοιχεία ο μονόλογος γιατί αναμετριέσαι με τις δικές σου δυνάμεις με τα δικά σου στοιχεία,εσύ με το κοινό, έχει και τα αρνητικά του. Γιατί ό,τι είναι θετικό είναι και αρνητικό σ’ αυτήν την περίπτωση. Τα κινηματογραφικά στοιχεία είναι ο συμπαίκτης μου γιατί υπήρξε μια μοναξιά πάνω στην σκηνή παρόλο που παίζουν άλλοι δύο ηθοποιοί πάνω στη σκηνή.

Πώς διαχειρίζονται οι θεατές όλα αυτά τα ευαίσθητα θέματα που θίγει η παράσταση;

Αυτή η παράσταση έχει ένα ιδιαίτερο στοιχείο. Όταν τελειώνει, οι θεατές κάθονται στο θέατρο και θέλουν να την συζητήσουμε. Βάζει ζητήματα και τον καθένα τον ακουμπάει διαφορετικά. Πολλοί μου λένε πράγματα που δεν τα είχα σκεφτεί ή άλλοι συγκινούνται με άλλα πράγμα. Μ’ αρέσει όλη αυτή η επαφή μετά την παράσταση γιατί σου ανοίγει η άλλη πλευρά της παράστασης που εσύ δεν το έχεις γιατί έχεις το πάνω. Βλέπεις και το από κάτω που είναι αυτό το πιο ουσιαστικό, αυτό που εισπράττει ο απέναντι.