Η χώρα χρειάζεται την συνεννόηση πολιτικών και πολιτών για την επόμενη, μετά ΣΥΡΙΖΑ μέρα. Δεν μπορεί να συνεχίσει στη διχαστική πολιτική του μίσους της σημερινής κυβέρνησης του «ή εμείς ή αυτοί». Κι αυτό απαιτεί προσπάθεια και προετοιμασία. Η αυριανή κυβέρνηση θα χρειαστεί την συνεργασία κομμάτων και κοινωνίας για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων μας. Η κοινωνία, μετά τα ασύστολα ψέματα και τις καθεστωτικές μεθοδεύσεις του, θα οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση και μάλλον τους ΑΝΕΛ στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Οπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, η επόμενη κυβέρνηση της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη θα χρειαστεί τη συνδρομή σε όλα τα επίπεδα της ΚΙΝΑΛ, ανεξάρτητα αν είναι αυτοδύναμη η όχι. Εξάλλου, αυτό αποτελεί και εκπεφρασμένη πρόταση του ίδιου του αρχηγού της ΝΔ. Είναι κατανοητό η ΚΙΝΑΛ να έχει αναστολές να δηλώσει προεκλογικά τη δική της απόφαση για συνεργασία με την ΝΔ. Ο αρχηγός της ΝΔ είναι ένας εμφανώς φιλελεύθερος κεντρώος πολιτικός, συμπαθής προσωπικά και πολιτικά στους ψηφοφόρους του κεντρώου χώρου. Θα είναι όμως ιστορικό λάθος η τυχόν συνεργασία της ΚΙΝΑΛ με τους σημερινούς λαϊκιστές, ψευδολόγους, αντιδημοκράτες καθεστωτικούς του ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι η απόλυτη οπισθοδρόμηση και ενσωμάτωση στο χείριστο παρελθόν της.
Η ανταλλαγή προτάσεων και συζήτηση για τις βασικές πολιτικές προτεραιότητες της επόμενης κυβέρνησης οφείλει να γίνει δημόσια και προεκλογικά ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν ποιες είναι η συγκλίσεις. Μόνο έτσι θα τις στηρίξουν. Και θα χρειαστούν στήριξη γιατί οι συντεχνίες δεν θα παραδοθούν εύκολα στις μεταρρυθμίσεις, ο δε κύριος πολιτικός τους φορέας έκφρασης σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ, ίσως ξανακάψει ως αντιπολίτευση τη χώρα, ίσως ξαναθυμηθεί τις πλατείες των Αγανακτισμένων, αγκαλιά με τους μπαχαλάκηδές του και τους ακροδεξιούς πλέον συμμάχους του.
Θα διευκολύνει σημαντικά τη διαδικασία σύγκλισης αν τον ρόλο της «διεπιφάνειας συνεννόησης» τον αναλάβουν πολίτες με γνώση, αξιόπιστοι στη κοινωνία. Ευτυχώς έχουμε αρκετούς. Η οργάνωση δημοσίων, ανοιχτών θεματικών συζητήσεων με εισηγήσεις ειδικών αλλά και προσκεκλημένων πολιτικών και στελεχών των δύο κομμάτων, καθώς και επιστημόνων αξιόλογων πολιτικών δεξαμενών σκέψης (e-Κύκλος, Δίκτυο κ.ά.) θα βοηθήσει καθοριστικά στην ανάδειξη συγκεκριμένων προτάσεων και πολιτικών. Θα αναδείξει επίσης τις συγκλίσεις και τις διαφορές που απαιτούν γεφύρωση. Η σχετική δραστηριότητα του συνταγματολόγου Νίκου Αλιβιζάτου για την αναγκαία πλέον αναθεώρηση του Συντάγματος είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα προς μίμηση. Θέματα προτεραιότητας για συγκλίσεις αποτελούν η ανεργία, ο επαναπροσανατολισμός της παραγωγικής βάσης της χώρας και ο συνοδός εκσυγχρονισμός της παιδείας, το εκρηκτικό δημογραφικό πρόβλημα και ο συντονισμός του με την μεταναστευτική πολιτική, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, η φορολογική πολιτική, η εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών και η συνταγματική τους ενίσχυση, η ασφαλιστική πολιτική και τα δίκτυα κοινωνικής πρόνοιας σε συνθήκες χρεοκοπίας.
Δυστυχώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε αυτήν την πολιτική διεργασία σύγκλισης. Οφείλει πρώτα να αφήσει πίσω τη διχαστική, καθεστωτική πολιτική του. Να ωριμάσει σε ένα κανονικό, ευρωπαϊκό κόμμα με πολιτική επιλογή και όχι ως δίχως αρχές συνθήκη πολιτικής επιβίωσης των στελεχών του. Να αποβάλει τον λανθάνοντα σταλινισμό του, τον επιθετικό και άκρως επικίνδυνο για την δημοκρατία μας καθεστωτισμό του. Η θέση του στην αντιπολίτευση θα του δώσει την ευκαιρία του αναστοχασμού για ουσιαστική, ενσυνείδητη ενσωμάτωση στο δημοκρατικό σύστημα.
Ο Αχιλλέας Γραβάνης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης