Η νέα υπουργός Δικαιοσύνης Καταρίνα Μπάρλεϊ έπεσε αμέσως στα βαθιά. Με την ανάληψη των καθηκόντων της στη νέα κυβέρνηση του Βερολίνου ήρθαν οι αποκαλύψεις για τη δράση της Cambridge Analytica και τα δεδομένα του Facebook. Τα δεδομένα 50 εκατομμυρίων χρηστών της μέσου κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποίησε βρετανική εταιρεία για να στηρίξει τον προεκλογικό αγώνα του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Η Μπάρλεϊ κάλεσε χθες στο Βερολίνο σε ακρόαση τον διευθυντή της Facebook στην Ευρώπη Ρίτσαρντ Αλεν, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν και κατά πόσο έχουν πληγεί και γερμανοί χρήστες από το σκάνδαλο της κατάχρησης δεδομένων από την Cambridge Analytica. Η θέση της Μπάρλεϊ, όπως την εξέφρασε στη χθεσινή «Ζιντόιντσε Τσάιτουνγκ», είναι απλή: «Εάν η Facebook αντιληφθεί διαρροή δεδομένων της ή αξιοποίησή τους για σκοπούς στους οποίους δεν έχουν συμφωνήσει οι χρήστες, θα πρέπει να τη διακόψει αμέσως». Στην προκειμένη περίπτωση οι χρήστες και οι Αρχές δεν ενημερώθηκαν από τη Facebook, «μολονότι η εταιρεία γνώριζε προ πολλού τις σκοτεινές δοσοληψίες της Cambridge Analytica σχετικά με τα δεδομένα των χρηστών της» τονίζει η γερμανίδα υπουργός Δικαιοσύνης. Θα πρέπει να είναι εμφανές «με ποιους κώδικες προγράμματος εργάζονται πραγματικά οι εταιρείες».
Ζητούμενο λοιπόν και ταυτόχρονα υποχρέωση της πολιτείας είναι να διασφαλίσει ένα πλαίσιο που θα υποχρεώνει τους κολοσσούς του Διαδικτύου να παρέχουν στους χρήστες καλύτερη, διαφανή και γρηγορότερη ενημέρωση για την τύχη των δεδομένων τους.
Στην κατεύθυνση αυτή πιέζουν Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι. Η συγκέντρωση και ανάλυση δεδομένων επιτρέπει μία εντελώς ιδιωτική ματιά στη συμπεριφορά του κάθε χρήστη, λέει ο αρμόδιος εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD Γενς Τσίμερμαν, θεωρεί «επειγόντως απαραίτητο» να ελεγχθούν ακριβώς οι τρόποι λειτουργίας επιχειρήσεων όπως η Facebook και «όπου χρειαστεί να προστατευτούν οι χρήστες». Πιθανότατα θα χρειαστεί αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου που ισχύει σήμερα, διότι η εμπειρία μέχρι τώρα δείχνει ότι οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που κυριαρχούν στο Διαδίκτυο έχουν ελάχιστη διάθεση συνεργασίας. Οι αυτοδεσμεύσεις των εταιρειών είτε παραβιάζονται από τις ίδιες είτε αποδεικνύονται στην πράξη αναποτελεσματικές, γεγονός που κάνει ακόμα πιο αναγκαία την επιβολή νομοθετικών κανόνων λειτουργίας. «Χρειαζόμαστε ελεγχόμενες διαφανείς νόρμες, βάσει των οποίων αλγόριθμοι θα επιλέγουν και θα σταθμίζουν τα δεδομένα» λέει ο Τσίμερμαν.
«Το τελευταίο ψιλικατζίδικο στη Γερμανία ελέγχεται καλύτερα απ’ ό,τι επιχειρήσεις όπως η Facebook» διαπίστωνε χθες στο δεύτερο γερμανικό κανάλι (ZDF) ο εκπρόσωπος των Πρασίνων Κόνσταντιν φον Νοτς. «Η παράνομη χρησιμοποίηση δεδομένων για αδιαφανή επηρεασμό πολιτών είναι χειραγώγηση της δημοκρατίας» τόνισε ο Πράσινος πολιτικός.
Γνώστες του αντικειμένου, όπως ο βουλευτής των Πρασίνων Ντίτερ Γιάνετσεκ, δεν αποκλείουν στο μέλλον ένα σενάριο όπου οι ηλεκτρονικές αιτήσεις θα ταξινομούνται και θα επηρεάζουν αποφάσεις για την πιστοληπτική ικανότητα ενός πελάτη, την κλίμακα ασφάλισής του, ακόμα και τον επηρεασμό ενός εκλογικού αποτελέσματος. Ολα αυτά ανατρέπουν το αξιακό πλαίσιο που επιβάλλει το Σύνταγμα, λέει ο Γιάνετσεκ και «η κοινωνία πρέπει να συζητήσει επειγόντως ένα ηθικό πλαίσιο χρήσης των αλγορίθμων». Οι δημόσιες υπηρεσίες, για παράδειγμα, θα πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο αλγορίθμους «η δομή λειτουργίας των οποίων είναι εύλογη» για τον πολίτη. Οσο για τα κόμματα και τους πολιτικούς, θα πρέπει να ανοίξουν τα χαρτιά τους για τις μεθόδους πολιτικής διαφήμισης που χρησιμοποιούν.
Η «μαγική λέξη», λέει ο Γιάνετσεκ, είναι μία: Διαφάνεια.
