«Την περασμένη Παρασκευή, ένας μουσουλμάνος γείτονας σκότωσε τη γιαγιά μου κι ύστερα την έκαψε ζωντανή μαζί με όλες μας τις παιδικές αναμνήσεις». Η Τζέσικα είναι η εγγονή της 85χρονης Μιρέιγ Νολ, που βρέθηκε νεκρή στο παρισινό της σπίτι, στο 11ο Διαμέρισμα. Η ίδια ζει στο Ισραήλ. Και καθώς δεν είχε τις τελευταίες ημέρες νέα της στο Facebook, ο νους της πήγε αμέσως στο κακό. Η γιαγιά της ήταν νεκρή, το ήξερε. Και την είχαν σκοτώσει επειδή ήταν Εβραία.
Χρειάστηκαν λίγες ημέρες για να φτάσουν στο ίδιο συμπέρασμα και οι ανακριτές. Ηδη έχουν συλληφθεί δύο άνδρες και παρουσιάστηκαν ενώπιον δικαστή, ο οποίος διέταξε την προφυλάκισή τους για δολοφονία υποκινούμενη από θρησκευτικά κίνητρα, ληστεία και καταστροφή περιουσίας. Ο ένας ύποπτος, 30 ετών, μένει στο ίδιο συγκρότημα κατοικιών και έχει προηγούμενες καταδίκες για άσκηση βίας και βιασμό. «Η μητέρα μου τον ήξερε από μικρό, βλέπονταν σχεδόν κάθε μέρα, τον θεωρούσε μέρος της οικογένειας» είπε ο γιος της Νολ. Ο άλλος είναι ένας νεαρός χωρίς μόνιμη κατοικία που εθεάθη στην περιοχή λίγο πριν από τον φόνο.
Την αποφασιστικότητά του να ξεριζώσει τον αντισημιτισμό στη χώρα όπου ζει η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα της Δυτικής Ευρώπης εξέφρασε ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Ολοι οι πολιτικοί ηγέτες της Γαλλίας, εκτός από τους εκπροσώπους του Εθνικού Μετώπου, θα λάβουν μέρος στη «λευκή πορεία» που θα ξεκινήσει στις 19.30 σήμερα το απόγευμα (ώρα Ελλάδας) από την Place de la Nation και θα καταλήξει στο σπίτι της Μιρέιγ Νολ.
Η Νολ ζούσε μόνη. Ο άνδρας της είχε εκτοπιστεί στο Αουσβιτς στη διάρκεια του πολέμου και είχε επιβιώσει ως εκ θαύματος. Αλλά και εκείνη γλίτωσε την τελευταία στιγμή τη σύλληψη, όταν 27.000 Εβραίοι μεταφέρθηκαν το 1942 στο χειμερινό ποδηλατοδρόμιο του Παρισιού (Velodrome d’ Hiver) και από εκεί εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα. Η Νολ πρόλαβε να διαφύγει με τη μητέρα της στην Πορτογαλία.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ζούσε μόνη. Πολλοί από τους συγγενείς της είχαν αποφασίσει να εγκαταλείψουν τη Γαλλία και να μεταναστεύσουν στο Ισραήλ. Εκείνη όμως έμεινε πίσω, στο αγαπημένο της σπίτι όπου κατοικούσε από τα μεταπολεμικά χρόνια. Τον τελευταίο καιρό δεχόταν απειλές από νεαρούς της γειτονιάς, αλλά δεν τις είχε πάρει σοβαρά.
Οι συνθήκες του θανάτου της προκάλεσαν αμέσως υποψίες. «Δεν υπήρχε τίποτα στο ταπεινό της σπίτι για να κλέψει κάποιος» είπε ο Φρανσίς Καλιφά, πρόεδρος του Αντιπροσωπευτικού Συμβουλίου των Εβραϊκών Θεσμών της Γαλλίας (Crif). Ο Καλιφά έχει ήδη καταγγείλει την απάθεια των Αρχών μπροστά σε έναν άλλο φόνο που σημειώθηκε στην ίδια περιοχή πριν από έναν ακριβώς χρόνο. Ενας μουσουλμάνος της γειτονιάς, φωνάζοντας «Ο Θεός είναι μεγάλος», ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου την 65χρονη ορθόδοξη Εβραία Σάρα Χαλίμι και στη συνέχεια την πέταξε από το παράθυρο. Αλλά οι Αρχές έκριναν ότι ήταν διαταραγμένος.
Χρειάστηκε να περάσουν έντεκα μήνες για να αναγνωρίσει η γαλλική Δικαιοσύνη τον χαρακτήρα του αντισημιτισμού. Ο ίδιος ο πρόεδρος Μακρόν, σε επίσκεψή του πριν από λίγες εβδομάδες στο ετήσιο δείπνο του Crif, αναγνώρισε αυτή την καθυστέρηση. Ετσι, αυτή τη φορά οι δικαστικές Αρχές δεν επανέλαβαν το λάθος. Θυμούνται άλλωστε τη βεβήλωση των 250 τάφων το 2015 σε εβραϊκό κοιμητήριο της Ανατολικής Γαλλίας, λίγες μόνο ημέρες μετά τη δολοφονία τεσσάρων Εβραίων σε επίθεση εναντίον παντοπωλείου με προϊόντα κοσέρ στο Παρίσι. Οπως θυμούνται τα συνθήματα στις συναγωγές και τις επιθέσεις εναντίον της Σιμόν Βέιγ.
«Είμαστε συγκλονισμένοι. Δεν καταλαβαίνω πώς μπορεί κάποιος να σκοτώσει μια φτωχή γυναίκα που μένει σε ένα συγκρότημα εργατικών κατοικιών» είπε ο γιος της Μιρέιγ Νολ. Μα ο αντισημιτισμός, όπως όλες οι μορφές ρατσισμού, είναι κάτι έτσι κι αλλιώς παράλογο.