Τα συμπληρώματα διατροφής δυναμώνουν τον οργανισμό συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού όπως είναι οι έγκυοι, οι χορτοφάγοι και οι καπνιστές, εντούτοις οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι δεν είναι ακίνδυνα.
Σημειώνουν μάλιστα ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν υπόκεινται στο ίδιο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο όπως τα φάρμακα. Είναι ενδεικτικό ότι δεν είναι υποχρεωτικό από τη νομοθεσία να αναγράφονται οι παρενέργειές τους, ενώ δεν απαιτείται να λαμβάνουν έγκριση από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Επιπλέον, η διάθεσή τους είναι ελεύθερη, καθώς μπορεί να γίνεται από τα φαρμακεία και τα καταστήματα που προμηθεύουν προϊόντα υγιεινής διατροφής κατά την κείμενη νομοθεσία, αλλά παράλληλα διακινούνται και μέσω Διαδικτύου ή ακόμη και μέσω τηλεφωνικών παραγγελιών.
«Ως συμπληρώματα διατροφής ορίζονται οι συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών που χρησιμοποιούνται για τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας και συνήθως περιέχουν αμινοξέα, πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και υδατάνθρακες», διευκρίνισε η Μαρία Στεφανίδου – Λουτσίδου, καθηγήτρια Τοξικολογίας στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, στη διάλεξη με θέμα «Συμπληρώματα Διατροφής και Ντόπινγκ» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
Στο πλαίσιο αυτό, η λήψη τους ενδείκνυται σε εγκύους, λόγω των υψηλών διατροφικών τους αναγκών, σε χορτοφάγους, οι οποίοι συνήθως έχουν έλλειψη των συστατικών που βρίσκονται στο κρέας και στα γαλακτοκομικά, σε ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση και σε καπνιστές.
Σημαντικά οφέλη έχουν και οι ασθενείς με σιδηροπενική αναιμία, οι οποίοι πρέπει να ενισχύσουν τον οργανισμό τους με σίδηρο.
Στην περίπτωση αυτή, η λήψη του σιδήρου συνιστάται να συνοδεύεται από λήψη και βιταμίνης C για αύξηση της απορρόφησής του. Στη λίστα, η ειδικός προσθέτει και τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, δεδομένου ότι στερούνται την πρόσληψη βιταμινών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων που περιέχονται φυσιολογικά στα πλήρη γαλακτομικά προϊόντα.
Η Μαρία Στεφανίδου – Λουτσίδου δεν παρέλειψε να αναφέρει και εκείνους που αθλούνται εντατικά, καθώς εμφανίζουν μεγαλύτερες ανάγκες σε μέταλλα, αμινοξέα, πρωτεΐνες και βιταμίνες.
Εντούτοις η ειδικός επισήμανε ότι σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, «η χορήγηση των συμπληρωμάτων διατροφής πρέπει να γίνεται μόνο έπειτα από υπόδειξη και συνταγογράφηση του θεράποντος ιατρού ή καθοδήγηση του φαρμακοποιού και μόνο για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα θεραπείας».
Και αυτό διότι «η πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε μεγαλύτερη δοσολογία από τη συνιστώμενη ή με συνδυασμό πολλών συστατικών χωρίς ιατρική επίβλεψη, μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία».
Τι πρέπει να προσέχουν οι αθλητές
Εν τω μεταξύ και με βάση την πολυετή εμπειρία της ειδικού, ως μέλους σε ειδικές επιτροπές του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, επισήμανε ότι πολλά σκευάσματα αναφέρουν παραπλανητικά στοιχεία στη σύνθεσή τους, τα οποία αφορούν είτε έλλειψη κάποιου αναγραφόμενου συστατικού είτε απόκρυψή του. Υπό τα δεδομένα αυτά, η ίδια δίνει χρήσιμες πληροφορίες για αθλητές και αθλούμενους:
– Να ακολουθούν μία ισορροπημένη διατροφή σε καθημερινή βάση, η οποία να περιλαμβάνει τροφές με όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Σύμφωνα με έρευνες, 8 στους 10 αθλητές υψηλού επιπέδου δεν τρέφονται σωστά.
– Να καταναλώνουν πολλά υγρά, καθώς έχει καταγραφεί αρκετές φορές ότι ακόμα και ήπια αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις επιδόσεις των αθλητών.
– Να είναι καχύποπτοι και να εμπιστεύονται κυρίως προϊόντα γνωστών φαρμακευτικών εταιρειών.
– Ο όρος «φυσικό/ φυτικό» δεν σημαίνει και «ασφαλές».
– Να χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής μόνο με βάση την ιατρική ένδειξη και οδηγία.
– Ο αθλητής είναι προσωπικά υπεύθυνος για τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που λαμβάνει, καθώς πολλά αποκαλούμενα «συμπληρώματα διατροφής μπορεί να οδηγήσουν σε θετικό αποτέλεσμα κατά τον έλεγχο ντόπινγκ. Η άγνοια δεν συγχωρείται και δεν δικαιολογείται από καμία ελεγκτική Αρχή.
– Σε περιπτώσεις τραυματισμού, να παρέχονται η κατάλληλη ιατρική βοήθεια και φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση του αθλητή και την άμεση επιστροφή του στις αθλητικές δραστηριότητες.
– Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι απρόβλεπτες, ιδιαίτερα σε εφήβους και παιδιά.