Είμαστε μπροστά σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο;

Κινήσεις που θυμίζουν το αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου. Μετά τη δηλητηρίαση με νευροτοξικό παράγοντα του ρώσου πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του σε βρετανικό έδαφος, 23 χώρες της Δύσης –εκ των οποίων 16 της ΕΕ –απελαύνουν συνολικά 147 ρώσους διπλωμάτες με τη Μόσχα να απειλεί με «σκληρή απάντηση» καθώς εξετάζει την απέλαση δεκάδων δυτικών διπλωματών από το έδαφός της με έμφαση στην αμερικανική αντιπροσωπεία έπειτα από την απόφαση της Ουάσιγκτον να απελάσει 60 ρώσους διπλωμάτες.

Καθώς η Δύση παίρνει τα πιο σκληρά μέτρα εναντίον της Ρωσίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η βρετανή πρωθυπουργός Τερίζα Μέι ζήτησε χθες να υπάρξει μια «μακροχρόνια απάντηση» στις απειλές που εκτοξεύονται από την Μόσχα. Η συντονισμένη δράση των δυτικών συμμάχων θεωρείται διπλωματική επιτυχία της Μέι, καθώς η χώρα της ετοιμάζεται να αποχωρήσει από την ΕΕ. Μετά τις ανακοινώσεις των χωρών και το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι απελαύνει 7 άτομα της ρωσικής αποστολής στις Βρυξέλλες, σε μια κίνηση που σύμφωνα με τον γ.γ. Γενς Στόλτενμπεργκ «στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στη Μόσχα ότι οι πράξεις της έχουν κόστος».

Οι απελάσεις αυτές, σύμφωνα με αναλυτές, ουσιαστικά περιορίζουν ιδιαίτερα την ικανότητα της Ρωσίας να συγκεντρώνει πληροφορίες στο εξωτερικό. Η Μόσχα όμως προσπαθεί να δείξει αγέρωχη, ότι δηλαδή δεν θεωρεί πως συμβαίνει κάτι σοβαρό. Αφότου ελήφθη η απόφαση να κλείσει το ρωσικό προξενείο στο Σιάτλ, η ρωσική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον ανήρτησε στο Twitter ένα ερωτηματολόγιο για το ποιο αμερικανικό προξενείο θα πρέπει να κλείσει στη Ρωσία, ουσιαστικά τρολάροντας την απόφαση του Λευκού Οίκου. Ομως τα πράγματα είναι σοβαρά καθώς οι απελάσεις από την πλευρά της Μόσχας μπορεί να οδηγήσουν σε ένα νέο κύμα κυρώσεων εις βάρος της.

Αραγε βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο; Αυτό εκτιμούν τα ρωσικά ΜΜΕ, που αναφέρουν πως το συντονισμένο κύμα απελάσεων ρώσων διπλωματών από τόσες χώρες δεν έχει προηγούμενη. «Η σχέση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης εισέρχεται σε μια περίοδο πλήρους Ψυχρού Πολέμου», σχολιάζει η εφημερίδα «Βέντομοστι» εκτιμώντας πως οι απελάσεις έχουν ιδιαίτερα αρνητικά αποτελέσματα στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις. Παρ’ όλα αυτά ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριάμπκοφ δήλωσε ότι η χώρα του είναι ακόμα ανοιχτή στη διεξαγωγή συνομιλιών στρατηγικής σταθερότητας με την Ουάσιγκτον.

Οι «New York Times» έχουν μια λίγο διαφορετική προσέγγιση: Τα πράγματα είναι χειρότερα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Παρά την ένταση, τις συγκρούσεις δι’ αντιπροσώπων και τον πυρηνικό κίνδυνο που στιγμάτισαν τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Δύσης επί δεκαετίες, κάθε πλευρά γνώριζε, ιδιαίτερα προς το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991, τι να περιμένει. Κάθε πλευρά είχε μια ελάχιστη εμπιστοσύνη ότι η άλλη θα δράσει με ένα σχετικά λογικό και προβλέψιμο τρόπο.

Η ασταθής κατάσταση των σχέσεων της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο σήμερα, ιδιαίτερα μετά την επίθεση εναντίον του Σκριπάλ, κάνει το διπλωματικό κλίμα του Ψυχρού Πολέμου να φαίνεται καθησυχαστικό, παρατηρεί ο Ιβάν Κουρίλα, ιστορικός στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, ο οποίος συγκρίνει την σημερινή κατάσταση με την έντονη δυσπιστία που επικρατούσε μετά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων το 1917. «Εάν κάποιος αναζητήσει ομοιότητες με τα όσα συμβαίνουν σήμερα, δεν είναι με τον Ψυχρό Πόλεμο αλλά με την περίοδο της πρώτης επαναστατικής κυβέρνησης», που δεν δίσταζε να δολοφονεί αντιπάλους στο εξωτερικό, παρατηρεί. Θεωρεί πως η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει απομονωθεί με όρους διεθνών σχέσεων. Από την άποψη του Κρεμλίνου, είναι οι ΗΠΑ εκείνες που πρώτες άλλαξαν τους κανόνες του παιχνιδιού, όταν ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους απέσυρε το 2002 τη χώρα του από τη Συμφωνία Απαγόρευσης Αντιβαλλιστικών Πυραύλων,μια σημαντική συμφωνία του Ψυχρού Πολέμου.

Στο εσωτερικό της Ρωσίας οι τόνοι έχουν ανέβει πολύ με τον επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του ρωσικού Κοινοβουλίου να λέει πως η χώρα του «δεν θα υποκύψει στον διπλωματικό πόλεμο της Δύσης».