Στην εποχή της εστιγμένης ισορροπίας όπου η τεχνητή ευφυΐα, η ρομποτική, οι ενεργειακές τεχνολογίες, οι ψηφιακοί πόλεμοι, η βιοτεχνολογία, η κωδικοποίηση του χρήματος, η αλλαγή της γεωγραφίας των αγορών του μέλλοντος, η αύξηση των ανισοτήτων αλλάζουν τον κόσμο και τις κοινωνικές συντεταγμένες των χωρών, στην Ελλάδα παραμένουν ακόμα κυρίαρχες οι παθογένειες που μας οδήγησαν στην πολυετή και πολυεπίπεδη κρίση. Η ανάγκη της χώρας για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση που να επιτρέπει μεγάλες θεσμικές αλλαγές, να σηματοδοτεί την επόμενη μέρα και να αποτελέσει τον καταλύτη για την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας και την αναζωογόνηση των θεσμών είναι αδήριτη. Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα λειτουργικό, προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες της χώρας, που θα εξαλείφει τις υφιστάμενες συνταγματικές αστοχίες, αλλά και θα τολμήσει την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος.
Είναι ανάγκη να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας ως θεσμικό και εξισορροπητικό αντίβαρο στο πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο. Για παράδειγμα, να συγκαλεί με πρωτοβουλία του το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, να ορίζει τους προέδρους των Ανεξάρτητων Αρχών από κατάλογο που προτείνει η Βουλή. Πρωτίστως όμως πρέπει να αποσυνδεθεί η μη εκλογή Προέδρου από τη διάλυση της Βουλής ώστε να αποτρέπει την εκάστοτε αντιπολίτευση να εκμεταλλεύεται την εκλογή Προέδρου έστω και ως δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης και να ωθεί τα κόμματα σε περισσότερο σοβαρές υποψηφιότητες, αμοιβαίες υποχωρήσεις και συμπλεύσεις.
Είναι ανάγκη να καταργηθούν τα σκανδαλώδη προνόμια του πολιτικού συστήματος με αλλαγή του άρθρου 86 «περί ευθύνης υπουργών» έτσι ώστε και για τους υπουργούς να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες παραγραφής με εκείνους των υπολοίπων πολιτών και να μην παρεμβαίνει καθόλου η Βουλή όταν κάποιο μέλος της κυβέρνησης διώκεται για την άσκηση των καθηκόντων του, αλλά απευθείαςνα επιλαμβάνεται το Δικαστικό Συμβούλιο και το Ειδικό Δικαστήριο, χωρίς δηλαδή να έχει προηγηθεί η Βουλή με τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, ενώ, όταν κάποιο μέλος της κυβέρνησης διώκεται για αδίκημα εκτός της άσκησης των καθηκόντων του να κρίνεται από την τακτική Δικαιοσύνη, όπως ισχύει για κάθε έλληνα πολίτη, και αν κάποιος βουλευτής διώκεται στο πλαίσιο της δραστηριότητάς του να ζητά να του χορηγηθεί ασυλία.
Η αναθεώρηση του άρθρου 62, που παρέχει αυτοδίκαιη ασυλία στους βουλευτές ακόμη και όταν κατηγορούνται για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου. Μπορούν να προσφεύγουν και να ζητούν προστασία της Βουλής μόνον όταν θεωρούν ότι η δίωξή τους είναι πολιτική ή καταχρηστική.
Το Σύνταγμα πρέπει να ενισχύει την πολιτική σταθερότητα. Οι εθνικές εκλογές πρέπει να γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια και όχι όποτε βολεύει την κυβέρνηση. Αλλά και ο εκλογικός νόμος να μην αλλάζει κάθε τρεις και λίγο. Να συζητήσουμε την κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών για να μην εξαρτώνται οι βουλευτές από τα μέσα ενημέρωσης αλλά και να περιοριστεί η εμβέλεια της μιντιακής δημοκρατίας. Οσο το πολιτικό χρήμα εξακολουθεί να σκιάζει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή τα πολιτικά κόμματα δεν μπορούν να δανείζονται χωρίς όρια και να ξοδεύουν ανεξέλεγκτα. Η διαφάνεια, η διαβούλευση και η λογοδοσία πρέπει να αποτελούν βασικά στοιχεία για τη λειτουργία τους. Πρέπει να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης με αλλαγή του τρόπου επιλογής της ηγεσίας της. Η ηγεσία της Δικαιοσύνης να επιλέγεται από κατάλογο προσώπων που προτείνεται από το κάθε Ανώτατο Δικαστήριο. Ο κατάλογος συζητείται στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής και στη συνέχεια στο Υπουργικό Συμβούλιο και κατατίθεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος επιλέγει από αυτόν.
Το ζήτημα της ρύθμισης των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας για την απελευθερωμένη και αχειραγώγητη λειτουργία και των δύο είναι πλέον ώριμο. Αναθεώρηση του άρθρου 16 ώστε να μπορούν να ιδρυθούν μη κρατικά πανεπιστήμια, σοβαρά, αξιόπιστα, με διαδικασίες αυστηρής πιστοποίησης, ελέγχου και διαρκούς αξιολόγησης.
Να ενισχυθεί η θεσμική λειτουργία και η αποκομματικοποίηση του κράτους. Αν δεν τελειώσουμε με τον πελατειασμό δεν θα μπορέσουμε να χτίσουμε μια αποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση. Γιατί Δημοκρατία και διαφάνεια δεν συμπορεύονται με το κομματικό κράτος. Ενίσχυση της παρουσίας μόνιμων αξιοκρατικά επιλεγμένων στελεχών και ειδικών στην κυβερνητική και κρατική πυραμίδα. Ανοικτές, διαφανείς και αξιοκρατικές προσκλήσεις ενδιαφέροντος για πλήρωση θέσεων με αυξημένη ευθύνη (γενικοί γραμματείς υπουργείων, πρόεδροι οργανισμών, σύμβουλοι και ειδικοί σύμβουλοι). Ασυμβίβαστο μεταξύ κομματικών αξιωμάτων και δημόσιων λειτουργιών.
Η χώρα έχει απολέσει την πολυτέλεια του χρόνου και των ψευδαισθήσεων. Είναι ώρα θεσμικής ευθύνης και τολμηρών αποφάσεων.
Η δικηγόρος Γιάννα Γ. Παναγοπούλου είναι πολιτική υπεύθυνη του Τομέα Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ποταμιού και μέλος της ΜΕΣΥΑ στο Ποτάμι
Τελευταία Νέα