Σε μια εβδομάδα που το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο περίμενε αποφάσεις δικαστηρίων που θα κρίνουν τελικά το πρωτάθλημα η σημαντικότερη απόφαση που βγήκε ήταν από το αρμόδιο ποινικό τμήμα του Αρείου Πάγου το οποίο αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών, που παρέπεμψε μεν είκοσι οκτώ παράγοντες του ποδοσφαίρου σε δίκη, πλην όμως ελάφρυνε αρκετά το αρχικό κατηγορητήριό τους. Ως γνωστόν ο Αρειος Πάγος, όχι μόνο ζητά από ένα νέο Συμβούλιο Εφετών να εξετάσει ξανά τις κατηγορίες που διατηρούνται, θεωρώντας ότι υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας τους, αλλά διατηρεί όλες τις απαλλαγές για τους κατηγορούμενους που υπήρχαν στο βούλευμά του Σταμαδιανού. Εμμέσως πλην σαφώς λέει ότι είναι κατηγορούμενοι άνευ στοιχείων και για αυτό οι δικηγόροι τους προβλέπουν την οριστική απαλλαγή τους. Πλην όμως η δικαστική τους περιπέτεια νομίζω ότι άνοιξε ένα δρόμο: όλα όσα συνέβησαν στην ιστορία αυτή μαρτυρούν ότι θα δούμε πολλά ανάλογα.
Τέλος
Δεν είναι ούτε η πρώτη φορά που μια δικαστική έρευνα για το ποδόσφαιρο συνταράσσει την κοινή γνώμη, ούτε η πρώτη φορά που στο τέλος της έρευνας όσοι κατηγορούνται δεν οδηγούνται ούτε καν σε δίκη εξαιτίας έλλειψης στοιχείων. Τα ίδια ακριβώς είχαν γίνει και στην περίφημη υπόθεση της «παράγκας του Θωμά», όταν με βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών είχε μπει στο αρχείο μια δίωξη που αφορούσε τον Σωκράτη Κόκκαλη και τους συνεργάτες του. Η διαφορά αφορά τον θόρυβο που οι υποθέσεις προκάλεσαν –καθώς και την αξιοποίησή του.
Κάλυψη
Στις αρχές του 2000 δεν υπήρχε η εξάπλωση του Διαδικτύου που υπάρχει τώρα και δεν υπήρχαν και τα παντοδύναμα πλέον social media. Την κάλυψη εκείνων των υποθέσεων αναλάμβαναν τηλεαστέρες οι οποίοι, αν και ήταν φανερό ότι υιοθετούσαν κατηγορίες που και τότε όπως και τώρα αποδείχτηκαν αστήρικτες, κρατούσαν ωστόσο τα προσχήματα. Στα τηλεοπτικά πάνελ υπήρχαν δημόσιοι κατήγοροι που ρητόρευαν με πάθος πάντα υπέρ του ποδοσφαίρου, αλλά υπήρχαν και κάποιοι ψυχραιμότεροι που εξηγούσαν τις διαδικασίες ή αναδείκνυαν πιθανές δικογραφικές ασάφειες. Και τότε είχαμε τηλεδίκες και τότε οι δικογραφίες γίνονταν φέιγ βολάν και τότε ακούγαμε κασέτες με παράγοντες να μιλάνε: έλεγαν μάλιστα περισσότερο σκαμπρόζικα πράγματα. Αλλά οι δημοσιογράφοι παρουσίαζαν τα γεγονότα αποφεύγοντας τις υπερβολές στις κρίσεις και οι εφημερίδες λειτουργούσαν σαν φίλτρο, εξηγώντας τουλάχιστον υπό ποίες δικονομικές προϋποθέσεις θα μπορούσαν να υπάρξουν καταδίκες. Κυρίως έλειπε αυτό που κυρίως συμβαίνει τώρα, δηλαδή ο επιθετικός σχολιασμός των ανωνύμων που στο Διαδίκτυο μπορούν ανενόχλητοι να στοχοποιούν όχι μόνο τους εμπλεκόμενους στην έρευνα αλλά και τους δικαστές που με αυτήν ασχολούνται ή τους δημοσιογράφους που την καλύπτουν.
Οργάνωση
H υπόθεση της τάχα μου εγκληματικής οργάνωσης δημιούργησε μια επικίνδυνη βεβαιότητα που φοβάμαι πως ως κοινωνία θα την ξαναβρούμε μπροστά μας: είναι η απόδειξη πως ένα είδος μιντιακής τρομοκρατίας, αν οργανωθεί σωστά, μπορεί να έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η UEFA ασχολήθηκε με τον αποκλεισμό του Ολυμπιακού από τις διοργανώσεις της, άνθρωποι όπως οι υπάλληλοι της ΕΠΟ Παυσανίας Παπανικολάου και Χρήστος Υφαντής έχασαν τη δουλειά τους, ενώ δεν τους βαραίνει καμία κατηγορία, διαιτητές καρατομήθηκαν γιατί υποχρεώθηκαν να απολογηθούν στον ανακριτή, παράγοντες αναγκάστηκαν να μεταβιβάσουν τις μετοχές τους –όλα αυτά κυρίως εξαιτίας του θορύβου. Ισως υπήρξαν και δικαστές που επηρεάστηκαν. Αλλά ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει όταν γνώριζαν ότι κινδυνεύουν με διαδικτυακό λιντσάρισμα;
Οδηγός
Μακάρι να βγω ψεύτης αλλά η ιστορία αυτή μπορεί να αποτελέσει οδηγό για άλλες χειρότερες: ίσως μάλιστα να άνοιξε και τα μάτια όσων μπορούν να προκαλέσουν διαδικτυακά λιντσαρίσματα. Στην εποχή του Διαδικτύου για να χτίσεις ιστορίες ενοχής χρειάζεται το ελάχιστο: μια ανώνυμη επιστολή κι ένας εισαγγελέας με όρεξη να κάνει μια δίωξη, παίζοντας ίσως και τον ρόλο του Ελληνα Αντόνιο Ντι Πιέτρο καθώς κοιτάζει τον καθρέφτη του. Ολα τα υπόλοιπα θά ‘ρθουν μόνα τους. Κάποιος θα επαινέσει την έρευνα. Κάποιος θα σπείρει φήμες ότι υπάρχουν τρομερά στοιχεία. Κάποιος θα προβλέψει σκληρές τιμωρίες –ο Ολυμπιακός στα πέντε χρόνια της έρευνας είχε «υποβιβαστεί» δυο τρεις φορές κι είχε «αποκλειστεί από την Ευρώπη» άλλες τόσες. Οπως στην ιστορία αυτή αποδείχτηκε, δεν χρειάζονται ούτε στοιχεία, ούτε αποδείξεις, ούτε καν μαρτυρίες: χρειάζεται απλά ένα μιντιακό σπίρτο και μετά αναλαμβάνει το πλήθος των αγανακτισμένων να βάλει στα πάντα φωτιά. Μέχρι αυτή να σβήσει θα έχουν καεί άνθρωποι. Και κάποιοι θα έχουν κερδίσει: άλλοι χρήματα, άλλοι τρόπαια και άλλοι ψήφους.
Χάπια
Το ποδόσφαιρό μας αλλά και η κοινωνία μας γενικότερα έχει ανάγκη από έρευνες –στο σημερινό πρωτάθλημα υπάρχουν ένα σωρό πράγματα που θα έπρεπε να διερευνηθούν γιατί προκαλούν απορίες και υποψίες. Αλλά δεν είναι δυστυχώς αυτό το συμπέρασμα της ιστορίας: το συμπέρασμα είναι ότι αν ξέρεις να εκμεταλλευτείς μια δικαστική διερεύνηση, μπορείς να φέρεις την αλήθεια στα μέτρα σου. Με τηλεδίκες, αποκαλυπτικές ιστοσελίδες και χάπια – προσφορά της Novartis.