Στις 30 Μαρτίου 1961, πριν από 57 χρόνια, Αθήνα και Βρυξέλλες ανακοίνωναν την επίτευξη της Συμφωνίας Σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Ηταν η αρχή της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας στο σύγχρονο κόσμο, μα και η αρχή της δικής του πορείας διεύρυνσης: η Συμφωνία με την Ελλάδα υπήρξε η πρώτη του είδους της τέσσερα μόλις χρόνια μετά την ίδρυση της ΕΟΚ. Το μέγα εθνικό εκείνο επίτευγμα του Καραμανλή χαιρετίστηκε από όλους: τα “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ” είναι πολύ μεταγενέστερες καιροσκοπικές πολιτικές εφευρέσεις. Το 1961 ο Ανδρέας Παπανδρέου μόλις είχε επιστρέψει από τις ΗΠΑ και ήταν εκ των πιο φανατικών υπέρμαχων της ευρωπαϊκής προοπτικής. Μόνον η ΕΔΑ εξέφρασε ορισμένες αντιρρήσεις, αλλά εντελώς φευγαλέες και δευτερεύουσες. Οι πάντες έβλεπαν ότι εκεί ήταν το μέλλον. «ΤΑ ΝΕΑ» ανατυπώνουν σήμερα το πρωτοσέλιδό τους στο οποίο όλα αυτά προβάλλουν ξεκάθαρα την ώρα που συνέβησαν.

Τι έλεγε όμως το ανακοινωθέν των Βρυξελλών; «Η σύνδεσις της Ελλάδος μετά της Κοινότητος αποτελεί αναγνώρισιν της αρχής ότι η ατλαντική αλληλεγγύη δεν πρέπει να είναι μόνον πολιτική και στρατιωτική, αλλά να στηρίζεται και επί στενής οικονομικής αλληλεγγύης, η οποία και είναι μία εκ των βάσεων επί των οποίων πρέπει να θεμελιωθή η αλληλεγγύη του δυτικού κόσμου».

Και τι έλεγε η τότε Δυτική Γερμανία όταν τον Ιούλιο έγινε στην Αθήνα η επίσημη τελετή υπογραφής, μέσω του ιστορικού τότε αντικαγκελαρίου της Λούντβιχ Ερχαρντ: «Βλέπομεν την χώραν σας ως το λίκνον του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Πώς θα ήτο δυνατόν να συλλάβωμεν μίαν ευρωπαϊκήν κοινότητα άνευ της Ελλάδος;».

Και η ίδια η Επιτροπή διά του προέδρου της Βάλτερ Χαλστάιν στον λόγο που εκφώνησε στα ελληνικά: «Η Κοινότης επιβεβαιοί τον ανοικτόν αυτής χαρακτήρα. Πράγματι δεν είναι εγωιστική επιχείρησις αποσκοπούσα εις το μέγιστον δυνατόν κέρδος μόνο των μελών της, αλλά εξυπηρετεί την αλληλεγγύην και την ειρήνην της Ευρώπης και πέραν των συνόρων της».

Τέλος, ο πρωταγωνιστής, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου, έβλεπε πολύ μπροστά από την εποχή του: «Πιστεύομεν ότι θα έλθη η στιγμή καθ’ ην η Ευρώπη θα περιλάβη εις τους κόλπους της όλους ανεξαιρέτως τους ελευθέρους ευρωπαϊκούς λαούς».

Εκείνοι οι ηγέτες, εκείνης της εποχής και εκείνης της Ευρώπης, ίσως επειδή είχαν βίωμα και μνήμες, έχτιζαν το κοινό μέλλον με πίστη, αξίες και αποτέλεσμα. Εθεσαν και παρέδωσαν παρακαταθήκες μεγάλων ελπίδων που, σήμερα, πάνω από μισό αιώνα αργότερα, έχουν πια ξεφτίσει τόσο που δεν αναγνωρίζονται. Οποιος διαβάσει ξανά με προσοχή τα παραπάνω και μπει στον κόπο να κατανοήσει την ουσία και το πλαίσιό τους και να συγκρίνει με το σήμερα αντιλαμβάνεται αμέσως ότι, παρά τις δεκαετίες που πέρασαν, το αξιακό και πολιτικό πλαίσιο που εκεί διακηρύσσεται, ειδικά στην πρώτη ανακοίνωση, αντί να ισχυροποιηθεί, έχει πλέον κλονιστεί. Ο προσανατολισμός έχει εντελώς χαθεί. Σήμερα υψώνονται φράχτες και τείχη πολλών ειδών εκεί όπου κάποτε έπεφταν. Ισως αν οι νάνοι νυν διάδοχοι εκείνων των γιγάντων έμπαιναν στον κόπο να διαβάσουν τις παρακαταθήκες τους, να ήταν όλα διαφορετικά. Προδήλως, δεν το έπραξαν.

Τελευταία Νέα