Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντίδρασης στον αυταρχισμό και τις εν γένει «δημοκρατορίες». Ο ένας είναι ο δυτικός. Αργός, δύσκολος, γραφειοκρατικός, αλλά τελικά αποφασιστικός. Δεκάδες ρώσοι διπλωμάτες απελάθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σε αντίποινα για τη ρωσική εμπλοκή στη δηλητηρίαση του Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του. Τις περισσότερες, αλλά όχι όλες. Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αυστρία και η Πορτογαλία διαχώρισαν τη θέση τους από τη δυτική γραμμή. Στη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, ο Νίκος Κοτζιάς ζήτησε «απτές αποδείξεις» για τον ρόλο της Μόσχας στην υπόθεση. Κάτι σαν δακτυλικά αποτυπώματα του Πούτιν, ας πούμε.

Την ίδια στιγμή, ο ίδιος άνθρωπος περιμένει την ομόφωνη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στο ζήτημα των δύο ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στην Αδριανούπολη. Αυτός είναι ο δεύτερος τρόπος αντίδρασης στον απολυταρχισμό: ο ελληνικός. Ζητάμε υποστήριξη όταν ένας αντίπαλός μας παραβιάζει τους κανόνες του δικαίου και της ηθικής, αλλά αρνούμαστε να προσφέρουμε υποστήριξη όταν αυτός που παραβιάζει τους κανόνες είναι φίλος μας. Η ευαισθησία μας είναι α λα καρτ. Οσο για τη σοβαρότητά μας, τα τελευταία υπολείμματα που έχουν απομείνει διαλύονται με δηλώσεις όπως αυτές του Καμμένου για το 1821 ή του Κατσίκη για την ανταλλαγή των δύο Ελλήνων με τους οκτώ τούρκους αξιωματικούς.

Υπάρχει και ο τρόπος της Ασλί Ερντογάν. Εγγονή διανοουμένων της Θεσσαλονίκης, η γενναία αυτή τουρκάλα δημοσιογράφος, συγγραφέας και ποιήτρια, ζει από τον περασμένο Σεπτέμβριο εξόριστη στη Φρανκφούρτη. Εναν μήνα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, συνελήφθη και πέρασε 136 ημέρες στα κολαστήρια του ανθρώπου με τον οποίο τη συνδέει μονάχα μια συνωνυμία. Η κατηγορία ήταν η ίδια με την οποία σαπίζουν στις φυλακές χιλιάδες συγγραφείς, δημοσιογράφοι, συνδικαλιστές, δικηγόροι, ακτιβιστές, ακόμη και φοιτητές: συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση. Εκεί, στη φυλακή, έμαθε λέξεις όπως αλληλεγγύη και αξιοπρέπεια. Εκεί έμαθε και τα περισσότερα πράγματα για την ελευθερία. «Οι πεποιθήσεις μου δυνάμωσαν, τώρα ξέρω ότι θα συνεχίσω να μάχομαι με τις λέξεις», είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξή της στο γαλλικό ραδιόφωνο.

Πριν από λίγες ημέρες εκδόθηκε στα γαλλικά το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Ο άνθρωπος κοχύλι». Το έγραψε πριν από 25 χρόνια. Η αφηγήτρια, μια νεαρή ερευνήτρια της πυρηνικής φυσικής που συμμετέχει σε ένα συνέδριο σε ένα νησί της Καραϊβικής, έχει πολλά κοινά σημεία με τη συγγραφέα. Εχουν και οι δύο παιδικά τραύματα από την καταπίεση των γονιών τους, έκαναν τις ίδιες σπουδές, είναι και οι δύο όμορφες, μοναχικές και μαχητικές, έπεσαν και οι δύο θύματα βιασμού, γνώρισαν και οι δύο τον αισθησιασμό με έναν μοιραίο άνδρα. «Είναι το μοναδικό από τα βιβλία μου που έγραψα ενώ ήμουν ερωτευμένη», εξομολογείται η συγγραφέας.

Τον περασμένο Νοέμβριο, η Ασλί Ερντογάν πέρασε κι από την Ελλάδα, καλεσμένη του εκδοτικού οίκου Ποταμός από όπου κυκλοφορούν δύο βιβλία της, «Ο θαυμαστός Μανδαρίνος» και το «Μήτε κι η σιωπή είναι πια δική σου». Διηγήθηκε την ιστορία της, απήγγειλε στίχους του Σεφέρη και του Σενέκα, συγκίνησε όσους την είδαν και την άκουσαν, κι έφυγε ξανά για τη διαρκή της εξορία. Να μην την ξεχνάμε.

Τελευταία Νέα