Τις τελευταίες ημέρες οι ρυθμοί στη Βρετανία είναι ράθυμοι. Αύριο εορτάζεται το Πάσχα των Καθολικών και οι περισσότεροι θα βρίσκονται σε αγρανάπαυση μέχρι την ερχόμενη Τρίτη –με τη Βουλή να κάνει τις μεγαλύτερες διακοπές από όλους, καθώς θα επαναλειτουργήσει στις 16 Απριλίου. Το φετινό Πάσχα είναι το τελευταίο που βρίσκει το Ηνωμένο Βασίλειο στους κόλπους της ΕΕ. Σε 364 ημέρες, στις 11 το βράδυ (ώρα Γκρίνουιτς) της Παρασκευής 29 Μαρτίου 2019, η χώρα θα βρεθεί εκτός του ευρωπαϊκού μπλοκ, όπως ορίζει το δημοψήφισμα του 2016.
Τελικά, θα γίνει σκληρό ή μαλακό Brexit; Πόσο πιθανό είναι να ναυαγήσουν οιδιαπραγματεύσεις; Τι θα ισχύσει για τους Ελληνες της Βρετανίας (περίπου 150.000), αλλά και για όσους σχεδιάζουν να μεταναστεύσουν στη χώρα στο μέλλον; Οι απαντήσεις μάλλον θα αργήσουν να έρθουν.
Παραφράζοντας τη γνωστή ρήση που αποδίδεται στον Γέροντα Παΐσιο, το Brexit θα γίνει, αλλά… θα είναι σαν να μην έχει γίνει, τουλάχιστον έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Οσο, δηλαδή, θα διαρκέσει η μεταβατική περίοδος η οποία ουσιαστικά θα παρατείνει την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ: η χώρα θα εξακολουθήσει να διέπεται από την κοινοτική νομοθεσία και να εφαρμόζει τόσο την ελεύθερη μετακίνηση πολιτών, όσο και την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών. Μάλιστα, όσοι μεταναστεύσουν στη Βρετανία μέχρι το τέλος του 2020 (δηλαδή ακόμη και μετά το Brexit), θα μπορούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα μόνιμης παραμονής, παρά τα όσα έλεγε προηγουμένως η κυβέρνηση. Αυτό που δεν έχει ξεκαθαριστεί είναι τι θα ισχύσει για όσους σκοπεύουν να έρθουν στη χώρα από το 2021.Είναι βέβαιο ότι θα επιβληθούν περιορισμοί στη μετανάστευση, αλλά το ποιοι θα είναι αυτοί παραμένει άγνωστο.
Παρά την πρόοδο που σημειώθηκε στα θέματα του «διαζυγίου», οι δύο πλευρές απέχουν πάρα πολύ από την τελική συμφωνία που θα καθορίζει τη μελλοντική εμπορική σχέση τους. Θεωρητικά, οι διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έωςτο τέλος του Οκτωβρίου, ώστε να υπάρχει χρόνος για να εγκριθεί η συμφωνία από τα κράτη-μέλη.
Με τα σημερινά δεδομένα, αυτό φαντάζει πολύ δύσκολο. Στο εσωτερικό, η Τερίζα Μέι είναι αντιμέτωπη τόσο με τη δυσαρέσκεια των πολιτών (μόλις το 32% των Βρετανών εγκρίνει τους χειρισμούς της στο Brexit), όσο και με τον πόλεμο που μαίνεται στους κόλπους του κόμματός της μεταξύ των Remainers και των Brexiteers. Ο βουλευτής των Τόρις Τζέικομπ-Ρις Μογκ, που εξελίσσεται σε αρχηγό του σκληρού Brexit, προειδοποίησε την πρωθυπουργό ότι αν δεν εξασφαλίσει «ένα καθαρό Brexit» θα οδηγήσει τη χώρα σε εθνική ταπείνωση όμοια με αυτή της κρίσης του Σουέζ. Στον αντίποδα, αρκετοί βουλευτές των Συντηρητικών απειλούν να καταψηφίσουν μια συμφωνία που δεν θα κατοχυρώνει την πρόσβαση της Βρετανίας στην ευρωπαϊκή αγορά. Τους προσεχείς μήνες, η κυβέρνηση θα καταθέσειστη Βουλή μια σειρά από νόμους που σχετίζονται με το Brexit. Δεδομένης της εύθραυστης πλειοψηφίας που διαθέτει (μόλις 13 βουλευτές, αν συνυπολογιστούν οι Ενωτικοί της Βόρειας Ιρλανδίας που τη στηρίζουν), και με τη Βουλή των Λόρδων να έχει σαφή φιλευρωπαϊκό προσανατολισμό, ένα «ατύχημα» δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το πιο κρίσιμο κρας τεστ θα είναι η έγκριση της τελικής συμφωνίας από τη Βουλή. Η Μέι έχει ξεκαθαρίσει ότι το Brexit θα γίνει όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.
Ωστόσο, οι Εργατικοί – μαζί τους και αρκετοί Τόρις – απαιτούν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ εάν η Βουλή απορρίψει τη συμφωνία. Σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, πολλοί εκτιμούν ότι το πλήγμα που θα υποστεί η κυβέρνηση θα είναι τόσο μεγάλο ώστε θα οδηγήσει στην πτώση της. Και τότε όλα τα ενδεχόμενα θα είναι ανοικτά: από το να έρθει στην εξουσία ο Τζέρεμι Κόρμπιν μέχρι να γίνει δεύτερο δημοψήφισμα.

Τα δικαιώματα των Ευρωπαίων

Εάν βρεθείτε σε ένα καφέ ή εστιατόριο στο Λονδίνο, αλλά και σε πολλές ακόμη βρετανικές πόλεις, είναι πολύ πιθανό αυτό που θα παραγγείλετε να προετοιμαστεί ή σερβιριστεί από κάποιον πολίτη χώρας της ΕΕ. Η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας κατοχυρώνει τα δικαιώματα των Ευρωπαίων σε μεγάλο βαθμό, όχι όμως πλήρως. «Οι 3,6 εκατ. ευρωπαίοι πολίτες της Βρετανίας βρίσκονται στο κενό, χωρίς καμία σιγουριά για το μέλλον τους. Οι ηγέτες της Βρετανίας και της ΕΕ συγχαίρονταν μεταξύ τους για τη συμφωνία που επετεύχθη, η οποία όμως είναι ελλιπής και μη ικανοποιητική: δίνει στη βρετανική κυβέρνηση το πράσινο φως να αφαιρέσει από τους Ευρωπαίους τα δικαιώματα που έχουν σήμερα και να τα αντικαταστήσει με ένα χειρότερο καθεστώς», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο Νικολά Ατόν, επικεφαλής της ομάδας The3million η οποία εκπροσωπεί ατύπως τους Ευρωπαίους της Βρετανίας.

Τι θα ισχύσει για τους Ελληνες μετά το Brexit

– Οι Ελληνες (και οι λοιποί πολίτες της ΕΕ) που στις 31 Δεκεμβρίου 2020 θα έχουν συμπληρώσειπέντε χρόνια στη Βρετανία θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση χορήγησης «καθεστώτος εγκατεστημένου», δηλαδή άδειας μόνιμης παραμονής.

– Οσοι δεν έχουν συμπληρώσει πέντε χρόνια στις 31 Δεκεμβρίου 2020 θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση προσωρινής παραμονής. Μόλις συμπληρώσουν την πενταετία, θα αποκτούν και αυτοί «καθεστώς εγκατεστημένου».
– Οσοι σκοπεύουν να μεταναστεύσουν στη Βρετανία από την 1η Ιανουαρίου 2021 θα υπόκεινται στη νέα μεταναστευτική νομοθεσία που θα προβλέπει περιορισμούς στη μετακίνηση πολιτών, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί.
– Μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020, οι συγγενείς των Ευρωπαίων της Βρετανίας θα μπορούν να μεταναστεύσουν στη χώρα εφόσον η μεταξύ τους σχέση προϋπήρχε αυτής της ημερομηνίας. Εάν προέκυψε μετά, θα εφαρμόζονται περιορισμοί στη μετανάστευση με βάση εισοδηματικά κριτήρια.