Αν χρειάζεται αναθεώρηση, με ρώτησε προχθές ο Π. Τσίμας. Απάντησα πως υπάρχουν ογκίδια legeartis χειρουργητέα, αλλά μόνο εφόσον οι συνθήκες αποστείρωσης του χειρουργείου, η εμπειρία χειρουργού και αναισθησιολόγου κ.λπ. δεν καθιστούν ισχυρά πιθανολογήσιμη την επιδείνωση της κατάστασης του ασθενούς.
Σε ένα ιδανικό κόσμο, λοιπόν, θα χρειαζόταν παρέμβαση στον Καταστατικό μας Χάρτη. Κατά την άποψή μου, π.χ., χρειάζεται αποσύνδεση της προεδρικής εκλογής από τη διάλυση του Κοινοβουλίου διά της οιονεί αυτόματης επιμήκυνσης της θητείας του υπηρετούντος ΠτΔ οσάκις δεν επιτυγχάνεται η προβλεπόμενη διευρυμένη κοινοβουλευτική συναίνεση. Είναι σκόπιμη η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής με συναινετική πλειοψηφία των 3/5 (και πρόβλεψη άσκησης καθηκόντων προέδρου ή εισαγγελέα των ακυρωτικών δικαστηρίων από τον αρχαιότερο αντιπρόεδρο ή αντεισαγγελέα όσο δεν επιτυγχάνεται η πλειοψηφία αυτή). Είναι σκόπιμη, επίσης, η συγκρότηση Συνταγματικού Δικαστηρίου, προκειμένου ο εκ των υστέρων διάσπαρτος και παρεμπίπτων έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων να μη δημιουργεί νομική, οικονομική και επενδυτική ανασφάλεια κ.ο.κ.
Ωστόσο…
Το Σύνταγμα –ως οιονεί καθολικά αποδεκτό, θεσμικό πλαίσιο διεξαγωγής της πολιτικής πάλης και διασφάλισης της ομαλόρρυθμης κοινωνικής συμβίωσης –πρέπει να αποτυπώνει και διαμορφώνει με τις ρυθμίσεις του κοινωνική καταλαγή. Υπάρχουν σήμερα προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο;
Αλλά και αυτό να συνέβαινε, οι προτάσεις που εμφατικά αναδεικνύονται σήμερα πηγαίνουν προς την ορθή κατεύθυνση;
Π.χ. από τον Αλιβιζάτο προτείνεται η αναθεώρηση να ολοκληρώνεται σε μια Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία. Αυτό, όμως, οδηγεί σε τυραννία του συγκυριακού (που σε ειδικές, ενδεχομένως, συνθήκες παρήγαγε Βουλή συγκεκριμένου πολιτικού προσανατολισμού). Πολλές χώρες, άλλωστε, έχουν –όπως είχε και η μεσοπολεμική Ελλάδα –Γερουσία εκλεγόμενη σε διαφορετικό χρονικό σημείο από τη Βουλή προκειμένου οι συγκυριακές πλειοψηφίες να μην έχουν παντοδυναμία στην παραγωγή ακόμη και κοινών νόμων. Το Σύνταγμα όμως δεν είναι ένας απλός κανόνας δικαίου. Είναι το πλαίσιο που πρέπει να ορίζεται με εξαιρετική περίσκεψη για την παραγωγή κανόνων, τη διαμόρφωση εγγυήσεων υπέρ των μειοψηφιών και θεσμικών αντερεισμάτων στους εξουσιαστές, το πλαίσιο διεξαγωγής της πολιτικής ζωής γενικότερα.
Προτείνεται, επίσης, το ανά πάσα στιγμή αναθεωρήσιμο του Συντάγματος (πλην των διατάξεων που αναθεωρήθηκαν πολύ πρόσφατα). Ο Καταστατικός Χάρτης, όμως, δημιουργεί θεσμική κουλτούρα, συνταγματικό πατριωτισμό, περιβάλλεται με έναν μανδύα ιερότητας, είναι εκεί που καταλαγιάζουν τα πολιτικά πάθη. Αρα, απαιτείται κατά καιρούς «συνταγματική ειρήνη».
Θέλει, τέλος, ο Αλιβιζάτος ο ΠτΔ να επιλέγει την ηγεσία της Δικαιοσύνης μεταξύ πέντε δικαστικών λειτουργών, εκ των οποίων τρεις θα υποδεικνύονται από την κυβέρνηση και δύο από την αντιπολίτευση! Ετσι εμπλέκεται στις κομματικές αντιπαραθέσεις ο ουδέτερος πολιτειακός ρυθμιστής.
Το χειρότερο όμως είναι ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ συμφωνούν (!!!), οσάκις δεν επιτυγχάνεται «προεδρική πλειοψηφία» στη Βουλή, ο ΠτΔ να εκλέγεται από τον λαό. Ούτως ή άλλως, από την εποχή του Ρώμου και του Ρωμύλου, η ανθρωπότης γνωρίζει πού οδηγούν οι δικέφαλες εξουσίες. Με την πρότασή αυτή, όμως, δεν δημιουργείται καν ένας σταθερός τρόπος λειτουργίας του πολιτεύματος, που θα παρήγε μακροχρόνια μια πολιτειακή ισορροπία. Φτιάχνουμε πολίτευμα μεταβλητής θεσμικής αρχιτεκτονικής!
Συμπέρασμα: ίσως χρειαζόμαστε περισσότερη συνταγματική αυτοσυγκράτηση και λιγότερη συνταγματική ευρεσιτεχνία.
