«Τίποτε δεν γίνεται δωρεάν», λέει μια ρωσική παροιμία και αυτή κατά βάθος σκέπτεται η ελληνική κυβέρνηση για τη σημερινή επίσκεψη του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Τουρκία και τη συνάντησή του με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας προσδοκά, μετά και την πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία του με τον Πούτιν, ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας θα παρέμβει στον Ερντογάν για να απελευθερωθούν σύντομα οι δύο έλληνες στρατιωτικοί.
Η συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν γίνεται και στον απόηχο του πολέμου δηλώσεων μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, ο οποίος συνεχίστηκε χθες με την απάντηση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών στη σκληρή ανακοίνωση του Μαξίμου («Η Ελλάδα έχει Πρωθυπουργό και όχι Σουλτάνο») για τη συσχέτιση από τον τούρκο πρόεδρο της υπόθεσης των δύο ελλήνων στρατιωτικών με τους οκτώ εκζητούμενους τούρκους αξιωματικούς. Κατά το τουρκικό ΥΠΕΞ, η ανακοίνωση του Μαξίμου «καταδεικνύει ότι οι ελληνικές Αρχές έχουν αρχίσει να υποβιβάζουν όλο και περισσότερο το επίπεδο του διαλόγου εναντίον της Τουρκίας». Προσθέτει δε ότι «αυτά τα σχόλια, τα οποία δεν συμβαδίζουν με την κυβερνητική ευθύνη, προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Οταν ταιριάζει στα συμφέροντά της, η Ελλάδα φέρνει στο προσκήνιο την αρχή του κράτους δικαίου. Ωστόσο, όταν αυτό δεν συμβαίνει, η Ελλάδα δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να αγνοεί εντελώς αυτή την αρχή, μη εφαρμόζοντας ακόμη και τις αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων. Η πρόσφατη ιστορία το αποκαλύπτει».
Περιμένει ανταπόδοση. Ο Τσίπρας ευελπιστεί ότι ο ρώσος πρόεδρος θα εκτιμήσει και τη στάση που τήρησε ο έλληνας Πρωθυπουργός στην τελευταία Σύνοδο των ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες, όπου και διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο να μην υπάρξει μια άκρως επιθετική απόφαση για τη Ρωσία, που ζητούσε η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερίζα Μέι με αφορμή την υπόθεση του ρώσου πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ.
Ο Πρωθυπουργός, ο οποίος θα προεδρεύσει σήμερα του Υπουργικού Συμβουλίου, που συνεκλήθη εκτάκτως και στο οποίο αναμένεται να τοποθετηθεί επί των ελληνοτουρκικών, στέλνοντας και μηνύματα προς τη γειτονική χώρα, ελπίζει στην ενεργή στήριξη του Πούτιν.
Εξάλλου, εδώ και δύο εβδομάδες η ελληνική πλευρά, τόσο στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ όσο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των αρχηγών των κρατών-μελών, είχε αποφασίσει να ενεργοποιήσει ξανά τον ρωσικό παράγοντα με τελικό στόχο να πεισθεί –ή πιεστεί –η Τουρκία για να απελευθερωθούν από τις φυλακές της Αδριανούπολης οι δύο έλληνες στρατιωτικοί.
Γι’ αυτό και ο Τσίπρας είχε τηρήσει αρκετά μετριοπαθή στάση, σε σημείο που δυτικά ΜΜΕ, όπως π.χ. το Bloomberg, είχαν σημειώσει ότι η Ελλάδα ήταν μεταξύ των χωρών που έδειξαν απροθυμία να σκληρύνει η στάση της ΕΕ προς τη Ρωσία.
Το άκρως ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι Αθήνα και Μόσχα μέχρι πρότινος είχαν ψυχρές σχέσεις και έμπειροι διπλωματικοί παράγοντες μιλούσαν για μεγάλη απόσταση μεταξύ των δύο χωρών. Αυτή η ατμόσφαιρα άλλαξε με τη στάση του Τσίπρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και αυτό εκτιμήθηκε από τον Πούτιν, με τον οποίο συνομίλησε ο Πρωθυπουργός για να τον συγχαρεί για την επανεκλογή του.
Ο Τσίπρας έχει προσκληθεί στη Ρωσία το δεύτερο εξάμηνο του 2018, εμφανίστηκε θετικός, αλλά ακόμα δεν έχει αποφασισθεί πότε θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στη Μόσχα.
Επί της ουσίας, οι ελληνορωσικές σχέσεις τίθενται σε νέα βάση, αν και από το Μέγαρο Μαξίμου κρατούν χαμηλούς τόνους, όπως πράττουν από την πρώτη στιγμή που προέκυψε το θέμα των στρατιωτικών και δεν στέκονται μόνο στη Μόσχα. Μάλιστα, τονίζεται με έμφαση ότι η Αθήνα δεν δένεται στο άρμα της Ρωσίας, αλλά ακολουθεί πιστά το δόγμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής. Ανώτερα κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν ότι σε ένα άκρως ευμετάβλητο γεωστρατηγικό περιβάλλον, η Αθήνα μπορεί να έχει εξαιρετικές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και να ενισχύει διαρκώς τη συνεργασία της με τις ΗΠΑ, που στηρίζουν αρκετά την ελληνική πλευρά.
Πάντως η ελληνική κυβέρνηση, με βασικό συντελεστή τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, κατά καιρούς όταν υπάρχει πρόβλημα με τη Ρωσία τείνει διπλωματική χείρα βοηθείας. Το ίδιο είχε πράξει και παλαιότερα σε έκτακτο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για την Ουκρανία, όπου και κινήθηκε στη γραμμή να μην επιβληθούν κυρώσεις, στάση που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στον διεθνή Τύπο και ενόχληση στις ΗΠΑ, αλλά «συγκίνησε» το Κρεμλίνο.
Ελληνορωσική συνεργασία. Στην παρούσα φάση, υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία επαναπροσέγγισης της Αθήνας με τη Μόσχα και περαιτέρω ενίσχυσης των σχέσεων και της συνεργασίας τους. Το αξιοσημείωτο είναι ότι αυξάνεται συνεχώς η συνεργασία στον εμπορικό, τον οικονομικό και τον ανθρωπιστικό τομέα.
Σε αυτό το πλαίσιο πριν από λίγα εικοσιτετράωρα έγιναν στη Μόσχα, στην έδρα της Ενωσης Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών Ρωσίας, περισσότερες από 70 συναντήσεις μεταξύ 13 ελληνικών και 25 ρωσικών επιχειρήσεων κατά τη συνάντηση του Επιχειρηματικού Συμβουλίου Ελλάδας – Ρωσίας.
Αυξάνονται συνεχώς οι ροές προσφύγων στα νησιά
Ανησυχία προκαλούν οι αυξημένες προσφυγικές ροές των τελευταίων ημερών προς τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Μόνο τις πρώτες δύο ημέρες του Απριλίου έφτασαν στη Σάμο 142 πρόσφυγες και μετανάστες. Ενδεικτικό της αύξησης που καταγράφεται είναι το γεγονός ότι μόνο τον Μάρτιο οι αφίξεις άγγιξαν τις 2.500, τη στιγμή μάλιστα που τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι μετά βίας ξεπέρασαν τις 1.520.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου του υπουργείου Εσωτερικών, τις τελευταίες πέντε ημέρες του Μαρτίου έφτασαν – κυρίως σε Λέσβο και Σάμο – 883 πρόσφυγες και μετανάστες. Οπως δείχνουν τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στην Ελλάδα τους πρώτους τρεις μήνες του 2018 καταγράφηκαν 5.401 αφίξεις όταν το ίδιο χρονικό διάστημα το 2017 μόλις που ξεπερνούσαν τις 4.000 (πιο συγκεκριμένα 4.008).
Νέα στήριξη από ΕΕ. Στο μεταξύ, νέα στήριξη έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσει τους πρόσφυγες στην Ελλάδα ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η νέα χρηματοδότηση, ύψους 180 εκατομμυρίων ευρώ, ανακοινώθηκε με την ευκαιρία της συνάντησης που είχε χθες στην Αθήνα ο επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων Χρήστος Στυλιανίδης με τον έλληνα Πρωθυπουργό. «Τα προγράμματά μας στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα αποτελούν ένα σαφές και ηχηρό μήνυμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης», δήλωσε ο Χρήστος Στυλιανίδης.
