Η ελληνική Δικαιοσύνη βρίσκεται δυστυχώς τον τελευταίο καιρό σε μια παρακμιακή κατάσταση και θα ήθελα σύντομα να καταγράψω ορισμένα από τα προβλήματά της.
1 «Προβληματικές ποινικές διώξεις»: Τι εννοώ; Πολλές φορές κινούνται εσφαλμένες ποινικές διώξεις που επικαθορίζονται από την περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα. Ενα τέτοιο παράδειγμα συνιστά και η πρόσφατη υπόθεση του 88χρονου ηλικιωμένου που έπεσε θύμα των δύο ληστών.
Κανονικά θα έπρεπε να διωχθεί ο 88χρονος ηλικιωμένος μόνο για την παράνομη οπλοφορία και κατά την ακροαματική διαδικασία –και αφού θα είχαν ήδη εξεταστεί προφορικά και ο παθών και οι αστυνομικοί –να αξιολογηθεί και το πιο ακανθώδες ζήτημα:
Δηλαδή το εάν ο 88χρονος κατά τον πυροβολισμό των ληστών υλοποιούσε το «δικαίωμα της άμυνας» ή εάν είχε υπερβεί το αναγκαίο μέτρο ή εάν είχε προβεί σε αυτή την επιλογή εξαιτίας του φόβου που του είχε προκαλέσει η βίαιη επίθεση (οπότε θα μπορούσε ενδεχομένως να μείνει και εντελώς ατιμώρητος κατά το άρθρο 23 του ΠΚ).
Ομως ο αρμόδιος εισαγγελέας κατηγόρησε εξαρχής τον ηλικιωμένο ότι με δόλο πυροβόλησε τους ληστές! Ετσι «έστειλε» στους έλληνες πολίτες το ολέθριο πολιτισμικό μήνυμα ότι όποιος «νόμιμα αμύνεται» είναι ενδεχόμενο να βρεθεί στο τέλος κατηγορούμενος και μάλιστα υπό τις σημερινές συνθήκες της πλήρους κοινωνικής ανασφάλειας, τις οποίες δεν μπορεί να αντιληφθεί απαράδεκτα μόνο ο υπουργός κ. Τόσκας!
2. «Υψηλά ποσοστά προσωρινών κρατήσεων και επικίνδυνες αποφυλακίσεις». Ενα άλλο εκρηκτικό πρόβλημα εξακολουθεί να είναι δυστυχώς και το υψηλό ποσοστό των λεγόμενων «προφυλακίσεων». Ας μη ξεχνάμε άλλωστε την περίφημη παραδοχή του Ονορέ ντε Μπαλζάκ που έλεγε ότι «ο ανακριτής είναι ο άνθρωπος με τη μεγαλύτερη εξουσία στον κόσμο».
Ομως το μέγεθος τούτο οδηγεί αιτιωδώς στη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των φυλακών (και στις άθλιες συνθήκες που επικρατούν σε αυτές, ένεκα των οποίων καταδικαζόμαστε συστηματικά ως χώρα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο).
Και υπό αυτές τις περιστάσεις οι εκάστοτε κυβερνήσεις (ασκώντας μια ολέθρια αντεγκληματική πολιτική) διατάσσουν τις περίφημες αποφυλακίσεις απεχθών εγκληματιών.
Και για να είμαστε δίκαιοι, κακές αποφυλακίσεις είχαν εγκρίνει όλοι οι υπουργοί Δικαιοσύνης.
Ωστόσο, με τον Ν. 4322/2015 της παρούσης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ το μοντέλο τούτο γενικεύθηκε ολέθρια και έτσι ένας δράστης που είχε καταδικαστεί σε 17 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε πολλαπλές ληστείες μπορούσε να «βγει έξω» έχοντας απλώς εκτίσει τα πεντέμισι χρόνια!
Ομως οι ανωτέρω βιαστικές απελευθερώσεις προκαλούν τρόμο και ανασφάλεια στους πολίτες και είναι ανάγκη στο μέλλον να διατάσσονται από ένα δικαστήριο το οποίο θα κρίνει εξατομικευμένα τη συνολική προσωπικότητα του κάθε καταδικασμένου.
3. «Βραδύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης». Επιπλέον ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα συνιστά σίγουρα και η βραδύτητα στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης. Υπενθυμίζω ενδεικτικά ότι η περίφημη υπόθεση του Βατοπεδίου εκκαθαρίστηκε σε πρώτο βαθμό ύστερα από 10 ολόκληρα χρόνια! Και το εκρηκτικό ερώτημα είναι το εξής: Πόσο ένα μάρτυρας λ.χ. ο οποίος θα καταθέσει ύστερα από 7 χρόνια από τη διάπραξη ενός εγκλήματος μπορεί να είναι αξιόπιστος (ή να θυμάται πράγματι τι έγινε);
Επομένως είναι απαραίτητο να διενεργηθεί μια «αλλαγή παραδείγματος» και να εισαχθεί ο συμβιβασμός στην ποινική δίκη (ή το plea bargaining).
4 «Κομματικοποίηση της Δικαιοσύνης». Τέλος, τον τελευταίο καιρό βιώνουμε όλοι ένα πνιγηρό κλίμα κυβερνητικής χειραγώγησης των ανώτερων βαθμίδων της ποινικής Δικαιοσύνης (που βασίζεται βεβαίως στη γνωστή συνταγματική διάταξη η οποία επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να διορίζει την ηγεσία της Δικαιοσύνης).
Επιπλέον, οι κακοί χειρισμοί της εισαγγελέως Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη στην υπόθεση Novartis επέτειναν αυτό το κλίμα της κομματικής χειραγώγησης, αφού κατηγορήθηκαν 10 πολιτικά πρόσωπα από μάρτυρες οι οποίοι εξέφραζαν απλώς τις προσωπικές τους αξιολογήσεις (κατά πλήρη παραβίαση των άρθρων 223, 224 και 225 του ΚΠΔ)!
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι αναγκαίο πλέον όλες οι υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος να ανιχνεύονται από το Δικαστήριο των Εφετών (άρθρο 29 ΚΠΔ).
Συμπέρασμα; Η απονομή της ποινικής Δικαιοσύνης πρέπει να γίνει καλύτερη, γιατί όπως έλεγε και ο Μαξ Σέλερ, «η πραγματική τραγωδία αναφύεται όταν η ιδέα της δικαιοσύνης οδηγεί στην καταστροφή των υψηλότερων αξιών»!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ (Kalfelis@law.auth.gr)
Τελευταία Νέα