Θα κρύβει η μεταπασχαλινή συνάντηση Νίκου Κοτζιά – Νίκολα Ντιμιτρόφ, στην Οχρίδα, το κλειδί που ίσως ανοίξει την… πόρτα επίλυσης του Σκοπιανού; Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εξέφραζαν τις προηγούμενες ημέρες συγκρατημένη αισιοδοξία ότι ο νέος γύρος συνομιλιών των δύο υπουργών Εξωτερικών σε σκοπιανό έδαφος θα μπορούσε να οδηγήσει στην επίτευξη προόδου στις δύσκολες πτυχές της χρονίζουσας εκκρεμότητας. Αν αυτές οι συνομιλίες καρποφορήσουν, τότε ο Μάθιου Νίμιτς θα έχει το υλικό για να εργαστεί στη διαμόρφωση του «πακέτου» επί του οποίου όμως θα πρέπει να μπει η «πολιτική σφραγίδα» από τους δύο Πρωθυπουργούς, Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ.
Φαίνεται ότι οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει στον πυρήνα των ζητημάτων υψίστης σημασίας για την καθεμία. Η Ελλάδα εστιάζει στο erga omnes και στην αλλαγή Συντάγματος, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) στην προστασία της ταυτότητας και της γλώσσας. Ο τρόπος με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί το πάρε-δώσε μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα κρίνει αν οι συνομιλίες έχουν μέλλον ή όχι. Είναι προφανές ότι όλα αυτά τα θέματα αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Οι αποφάσεις επί ενός επηρεάζει τα υπόλοιπα και τούμπαλιν. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η Αθήνα δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, αν όχι αμέσως (πράγμα αδύνατο βάσει της σημερινής κοινοβουλευτικής αριθμητικής στη γειτονική χώρα), τουλάχιστον κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το ερώτημα είναι πώς θα συνδέσει η Αθήνα τη συναίνεσή της π.χ. στην πρόσκληση της ΠΓΔΜ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ με ορισμένες δεσμεύσεις ότι η τελευταία θα προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση –στοιχείο που θα είναι το «διαβατήριο», ώστε το ελληνικό Κοινοβούλιο να επικυρώσει την ένταξη της βαλκανικής χώρας στην Ατλαντική Συμμαχία. Οι λεπτομέρειες της φόρμουλας, όπως π.χ. η χρονική περίοδος που θα δοθεί στην ΠΓΔΜ για να μπορέσει να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, θα κρίνουν και την αποτελεσματικότητά της.
ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ. Οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες είναι και στις δύο χώρες πολύ ευαίσθητες. Στην Ελλάδα, έχει υπάρξει κινητικότητα το τελευταίο διάστημα στο μέτωπο αυτό, αν και είναι πρόωρο να πει κανείς αν θα αποφέρει κάτι ουσιαστικό. Η κυβέρνηση επέλεξε, διά του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, να ενημερώσει τα πολιτικά κόμματα για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. Ο Κοτζιάς συναντήθηκε τις προηγούμενες ημέρες με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς πλην του αρχηγού της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος επέλεξε να στείλει τον τομεάρχη Εξωτερικών Γιώργο Κουμουτσάκο. Στο εσωτερικό της κυβέρνησης, αλλά και στο Μέγαρο Μαξίμου, έχουν πέσει στο τραπέζι ιδέες όπως π.χ. να ζητηθεί αυξημένη πλειοψηφία 180 εδρών σε περίπτωση που μία συμφωνία για το ονοματολογικό έλθει στη Βουλή. Αλλωστε, η αρνητική στάση του υπουργού Εθνικής Αμυνας Πάνου Καμμένου παραμένει ανυπέρβλητο εμπόδιο. Την ίδια στιγμή όμως, ιδιαίτερα σε περίπτωση «σπονδυλωτής λύσης», πόσο εύκολο θα ήταν για την αξιωματική αντιπολίτευση να συναινέσει σε κάτι για το οποίο η ίδια θα μπορούσε να επωμιστεί βαρύ πολιτικό κόστος στο μέλλον. Και τούτο παρά την προσεκτική μετατόπιση του Κυριάκου Μητσοτάκη πριν από λίγες ημέρες, όταν είπε ότι η ΝΔ θα εξετάσει προσεκτικά τη συμφωνία που θα έλθει στη Βουλή.
Στα Σκόπια, το εσωτερικό σκηνικό εμφανίζει ανάλογες δυσκολίες. Ο πρωθυπουργός Ζάεφ εμφανίζεται σε γενικές γραμμές πιο αισιόδοξος από τον υπουργό Εξωτερικών Ντιμιτρόφ, που παρουσιάζεται πιο συγκρατημένος. Το άγχος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ είναι ότι αν δεν εμφανίσει πρόοδο στην ευρωατλαντική προοπτική της χώρας, τότε θα μπορούσε να απολέσει μέρος της νομιμοποίησής της. Η ταχεία αναθεώρηση του Συντάγματος μοιάζει άπιαστο όνειρο, ενώ από ορισμένες πλευρές διακινείται η πληροφορία ότι αν η κυβέρνηση Ζάεφ κερδίσει μία καλή συμφωνία, τότε θα μπορούσε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για να κεφαλαιοποιήσει κοινοβουλευτικά τα κέρδη της. Ολα αυτά όμως είναι, προς το παρόν, σχέδια επί χάρτου.
