Συνέβη στη Γάνδη πριν από περίπου δεκαπέντε ημέρες: μια ομάδα φοιτητών διαδήλωσε στο κέντρο της φλαμανδικής πόλης του Βελγίου προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για τις δολοφονίες λευκών γαιοκτημόνων από μαύρους στη μακρινή Νότια Αφρική. Καταλαβαίνει κανείς τη σχέση εάν λάβει υπόψη του ότι «σπόνσορας» της διαμαρτυρίας ήταν η φοιτητική οργάνωση Εθνικιστική Ενωση Φοιτητών (NSV). Κι αν θυμηθεί ότι οι Νοτιοαφρικανοί, όπως και οι Φλαμανδοί, μιλούν μια ολλανδική διάλεκτο –εξού και ο πόνος για τους νοτιοαφρικανούς κτηματίες. Το NSV ιδρύθηκε το 1976 στους κόλπους του φλαμανδικού κινήματος ανεξαρτησίας. Κι ένας από τους ηγέτες του θα έλεγε στη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» ότι τα βελγικά μέσα «είναι πολύ πολιτικώς ορθά για να παραδεχθούν ότι ο Νέλσον Μαντέλα απέτυχε».
Το φαινόμενο δεν είναι τοπικό. Σε όλη την Ευρώπη οργανώσεις νεολαίων αλλάζουν το πρόσωπο του δεξιού ακτιβισμού. Κάποιοι από αυτούς εντάσσονται στα λαϊκιστικά κόμματα που γεννήθηκαν τα τελευταία χρόνια στη Γηραιά Ηπειρο –το Φόρουμ για τη Δημοκρατία στην Ολλανδία, το Κάζα Πάουντ στην Ιταλία. Αλλοι δραστηριοποιούνται στα σόσιαλ μίντια ή ιδρύουν εκδοτικούς οίκους, όπως είναι στη Σουηδία οι Κόκκινος Πάγος και Αρκτος. Αυτή η νέα «ταυτοτική» Δεξιά περνά συχνά τα σύνορα. Τα μέλη της από τη Σκανδιναβία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Αμερική συνεργάζονται πολλές φορές μεταξύ τους. Και μπορεί να μην έχουν εκλογική ισχύ, αλλά ορίζουν με τον τρόπο τους την πολιτική ατζέντα. Κάνοντας αυτό που οι ίδιοι ορίζουν ως «μεταπολιτική» –έναν όρο που δανείστηκαν από το σύμβολο της ιταλικής Αριστεράς, τον Αντόνιο Γκράμσι.
Μπορεί επίσης οι εκλογικές αναμετρήσεις σε διάφορες χώρες της Ευρώπης να επέφεραν ένα –λιγότερο ή περισσότερο –αποφασιστικό χτύπημα στο κύμα του λαϊκισμού. Από τις κάλπες όμως αναδύθηκαν και κόμματα που έχουν στην κορυφή της ατζέντας τους την ταυτότητα. Στην Ολλανδία το FDV κέρδισε δύο έδρες. Στη Γερμανία το AfD έγινε υπολογίσιμη κοινοβουλευτική δύναμη. Στην Ιταλία, τόσο η Λέγκα όσο και το Κίνημα των 5 Αστέρων, οι δύο νικητές των εκλογών, ζητούν να τεθούν αυστηροί περιορισμοί στη μετανάστευση. Και παντού στην Ευρώπη τα λεγόμενα «ταυτοτικά» δικαιώματα αρχίζουν να διεκδικούν τον δικό τους χώρο στη δημόσια συζήτηση.
Το περιοδικό «Εκόνομιστ» καταγράφει ένα χαρακτηριστικό επεισόδιο: ήταν στις αρχές του περασμένου Μαρτίου όταν ο Μάρτιν Σέλνερ, ένας αυστριακός «ταυτοτικός» ακτιβιστής, εμποδίστηκε να μπει στη Βρετανία όπου σκόπευε να εκφωνήσει μια ομιλία στο Χάιντ Παρκ. Το γεγονός αυτό απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα σε όλα τα «ταυτοτικά» σάιτ. Ο ίδιος έκανε λόγο για «νέο ολοκληρωτισμό»: «Μας έχει εκτοπίσει, μας έχει κατακτήσει το ριζοσπαστικό Ισλάμ και δεν μας αφήνουν να μιλήσουμε γι’ αυτό!».
Ο Σέλνερ θεωρείται μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του Ταυτοτικού Κινήματος, ενός δικτύου με παραρτήματα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Το κίνημα ιδρύθηκε στη Γαλλία το 2003, ενώ στην κιτρινόμαυρη σημαία του δεσπόζει μια σπαρτιατική ασπίδα που παραπέμπει στη μάχη των Θερμοπυλών, σύμβολο υποτίθεται της ευρωπαϊκής αντίστασης στις ασιατικές ορδές. Οι βασικές ιδέες του κινήματος είναι να σταματήσει η μαζική μετανάστευση, να ξεριζωθεί το Ισλάμ από την Ευρώπη και να καταπολεμηθεί ο διεφθαρμένος αυταρχισμός της ΕΕ. Κόμματα συγκεκριμένα δεν στηρίζει. Και οι ακτιβιστικές δράσεις του περιλαμβάνουν ακόμη και τη διακοπή στη Βιέννη της παράστασης ενός έργου που έχει γράψει ένας Εβραίος και έπαιζαν πρόσφυγες.
Αυτό που φαίνεται να χωρίζει τους ταυτοτικούς είναι ο φιλελευθερισμός. Για κάποιους από αυτούς, οι φιλελεύθερες ιδέες αποτελούν μέρος της ευρωπαϊκής ταυτότητας, ενώ απειλούνται από τους μουσουλμάνους που δεν σέβονται τις γυναίκες και τους γκέι. Για όλους όμως είναι ακριβώς αυτές οι φιλελεύθερες ιδέες που επέτρεψαν στους μουσουλμάνους να έρθουν στην Ευρώπη…