«Χρυσό» στο Λούβρο, άνοδος για Κίνα και Αυστραλία

Το πρώτο συμπέρασμα στη λίστα με τα πιο δημοφιλή μουσεία και εκθέσεις παγκοσμίως έρχεται διά γυμνού οφθαλμού: το Παρίσι είναι ο απόλυτος άρχοντας. Το Μουσείο του Λούβρου, αμετακίνητο από τον θρόνο του ως το πρώτο σε προσέλευση μουσείο παγκοσμίως, όχι μόνο κατάφερε να επουλώσει τις «πληγές» που είχαν ανοίξει στο ταμείο του τα τρομοκρατικά χτυπήματα, αλλά αύξησε κατά 10% τα εισιτήριά του. Από 7,6 εκατ. άτομα που υποδέχτηκε το 2016, μέτρησε 8,1 εκατ. μέσα στο 2017.

Την ίδια χρονιά πρώτη παγκοσμίως σε προσέλευση με 1,2 εκατ. επισκέπτες αναδεικνύεται η έκθεση με έργα, εκτός άλλων, των Ματίς, Πικάσο, Γκογκέν και Μονέ από τη συλλογή του ρώσου επιχειρηματία Σεργκέι Σούκιν, τα οποία παρουσιάστηκαν στο ηλικίας τεσσάρων ετών Ιδρυμα Λουί Βιτόν του γάλλου δισεκατομμυριούχου Μπερνάρ Αρνό. Ωστόσο, η συγκεκριμένη έκθεση, παρά το γεγονός ότι συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών, δεν κατάφερε να βρεθεί στην κορυφή με τις δημοφιλέστερες εκθέσεις, αλλά στη δεύτερη θέση. Και αυτό διότι σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ακολουθεί η βρετανική επιθεώρηση τέχνης The Art Newspaper, η οποία και έχει την ευθύνη για την κατάρτιση του ετήσιου καταλόγου, οι θέσεις κατανέμονται όχι βάσει του συνολικού αριθμού επισκεπτών, αλλά της ημερήσιας προσέλευσης (συνολικός αριθμός επισκεπτών διά τις ημέρες λειτουργίας). Την πρώτη θέση, λοιπόν, καταλαμβάνει το Εθνικό Μουσείο του Τόκιο και η παρουσίαση 22 βουδιστικών γλυπτών του γλύπτη Ουνκέι (1150-1223) με 11.268 επισκέπτες την ημέρα (σύνολο 600.439) έναντι 8.926 που συγκέντρωνε καθημερινά το Ιδρυμα Λουί Βιτόν.

Στην πεντάδα των δημοφιλών μουσείων τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει –κάνοντας δυναμική είσοδο –το Εθνικό Μουσείο της Κίνας στο Πεκίνο απειλώντας το μουσείο του Λούβρου με 8 εκατ., γεγονός που εκτοπίζει στην τρίτη θέση το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης (6,692 εκατ.). Στην τέταρτη θέση ανέβηκαν από την πέμπτη όπου βρίσκονταν πέρυσι τα μουσεία του Βατικανού (6,4 εκατ.), ενώ τελευταίο κατατάσσεται το Βρετανικό με 5,9 εκατ. έχοντας χάσει δύο θέσεις.

Η ΕΛΛΑΔΑ. Η περυσινή ενισχυμένη παρουσία της Ελλάδας φαίνεται πως ήταν αποτέλεσμα συγκυριών και ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός επισκεπτών στη χώρα μας δεν φαίνεται να αντανακλάται στα εισιτήρια των μουσείων μας. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα για ακόμη μία φορά μοναδικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στον κατάλογο με τα 100 δημοφιλέστερα μουσεία παγκοσμίως να είναι το Μουσείο της Ακρόπολης. Παρά την αύξηση επισκεπτών σε απόλυτους αριθμούς (1,59 εκατ. για το 2017 έναντι 1,4 για το 2016), διατηρεί την ίδια θέση που είχε και πέρυσι, την 37η. Ωστόσο στη φετινή έκδοση του καταλόγου με τις δημοφιλείς εκθέσεις δεν κατάφερε να βρίσκεται ούτε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο πέρυσι είχε διπλή παρουσία στην παγκόσμια κατάταξη, ούτε το Μουσείο Μπενάκη, που όφειλε την εμφάνισή του στη δράση που παρουσίασε η Μαρίνα Αμπράμοβιτς «Αs One» με πρωτοβουλία του οργανισμού ΝΕΟΝ.

Θα περίμενε κανείς η Αθήνα φέτος να διαθέτει τουλάχιστον μια διπλή εγγραφή στην αποτίμηση των εκθέσεων λόγω της documenta14 που φιλοξενήθηκε για 100 ημέρες στην Αθήνα και για ένα διάστημα εκ παραλλήλου με τη μόνιμη έδρα της έκθεσης, το Κάσελ στη Γερμανία. Δεδομένης της ιδιομορφίας της συγκεκριμένης διοργάνωσης, οι συντάκτες του καταλόγου δεν τη συμπεριλαμβάνουν στην ίδια κατηγορία με τις περιοδικές εκθέσεις μουσείων, αλλά σε μια χωριστή, τη λεγόμενη Big Ticket, στην οποία εντάσσονται μπιενάλε, φεστιβάλ, έργα που εκτίθενται σε χώρους όπως η κεντρική είσοδος της Τέιτ Μόντερν, διοργανώσεις που φιλοξενούνται ταυτοχρόνως σε διαφορετικούς χώρους και των οποίων είναι δύσκολη η ακριβής καταμέτρηση των επισκεπτών.

ΕΚΤΟΣ Η DOCUMENTA14. Η λίστα αυτή περιλαμβάνει μόνο 15 εγγραφές και η documenta14 δεν κατάφερε να βρει μια θέση ανάμεσά τους, όπως μας διευκρίνισαν οι υπεύθυνοι του Art Newspaper σε επικοινωνία που είχαμε μαζί τους, δεδομένου ότι η τελευταία έκθεση της λίστας υποδέχτηκε 9.673 επισκέπτες ημερησίως και πραγματοποιήθηκε στην Ταϊπέι. Οι επισκέπτες χωριστά σε Αθήνα και Κάσελ δεν άγγιξαν αυτούς τους αριθμούς, αφού σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της documenta14 στις 100 μέρες λειτουργίας της οι επισκέπτες στην Αθήνα ήταν 339.000 και στο Κάσελ 891.500. Δεύτερη έκπληξη αποτελεί και η απουσία της Μπιενάλε της Βενετίας, που υποδεχόταν μόλις 3.709 άτομα ημερησίως στους κύριους εκθεσιακούς χώρους της.

Σε σχέση με το παρελθόν, εξάλλου, παρατηρείται μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά δημοφιλών εκθέσεων –τουλάχιστον όσον αφορά τις 20 πρώτες θέσεις. Πέραν της Βραζιλίας, της Βρετανίας και της Ταϊβάν, που συνήθως έχουν την πρωτοκαθεδρία, σε αυτές τις θέσεις εμφανίζονται φέτος η Ισπανία, η Γαλλία και η Αυστραλία. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εκθέσεις των γαλλικών μουσείων το 2016 δεν κατάφεραν να μπουν στη λίστα με τις 20 δημοφιλέστερες, ενώ φέτος έχουν τετραπλή παρουσία. Αντιθέτως η Βραζιλία, που είχε καταλάβει έξι θέσεις στην εικοσάδα του 2016, για το 2017 έχει μόνο μία.

ΟΙ ΕΠΕΤΕΙΟΙ. Ενας άλλος παράγοντας που ενισχύει την προσέλευση είναι οι επέτειοι. Απόδειξη ότι τα εικοστά γενέθλια του μουσείου Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο και οι εκθέσεις που φιλοξένησε στο πλαίσιο αυτό (μεταξύ άλλων αναδρομική του Μπιλ Βιόλα και έργα του Γκέοργκ Μπάζελιτς) βρέθηκαν μέσα στην πρώτη δεκάδα και έφεραν στο μουσείο επιπλέον 150.000 επισκέπτες, αυξάνοντας τον αριθμό τους σε 1,3 εκατ., τον δεύτερο υψηλότερο στην ιστορία του. Κάτι ανάλογο συνέβη και στο Ρέινα Σοφία της Μαδρίτης που μετρούσε 5.200 άτομα την ημέρα με αφορμή τη συμπλήρωση 80 ετών από τη δημιουργία της Γκερνίκα (17η θέση).