Αναζήτηση
Τον περασμένο μήνα, οι «New York Times» τίμησαν τη 15η επέτειο του πολέμου στο Ιράκ με ένα καυστικό άρθρο γνώμης του Σινάν Αντόν, ενός ιρακινού μυθιστοριογράφου που ζει στις ΗΠΑ, το οποίο έφερε τον τίτλο «Πριν από 15 χρόνια η Αμερική κατέστρεψε τη χώρα μου». Ο Αντόν ήταν αντίθετος τόσο στη βάναυση δικτατορία του Σαντάμ Χουσεΐν όσο και στην εισβολή του 2003, που βύθισε τη χώρα στο χάος, αναζωπύρωσε τις εθνοτικές εντάσεις και στοίχισε τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων αμάχων. Αποσταθεροποιώντας την περιοχή, ο πόλεμος επέτρεψε την άνοδο της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, η οποία έφτασε στο απόγειό της να έχει υπό την κατοχή της ένα σημαντικό κομμάτι της ιρακινής επικράτειας, αποκεφαλίζοντας τους αντιπάλους της, επιχειρώντας γενοκτονία εις βάρος της μειονότητας των Γεζίντι και διασπείροντας τρομοκρατία ανά τον κόσμο.
Ο πόλεμος για την ανατροπή του Σαντάμ ήταν, πέραν κάθε αμφιβολίας, ένα τραγικό λάθος. Ο Αντόν επιμένει πως ήταν επίσης ένα έγκλημα. Εφόσον αυτό είναι σωστό, οι υπεύθυνοι παραμένουν ατιμώρητοι. Λίγοι Αμερικανοί θα λάβουν σοβαρά τον ισχυρισμό ότι ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους και άλλα μέλη της κυβέρνησής του –συμπεριλαμβανομένου και του Τζον Μπόλτον, που διορίστηκε πρόσφατα από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας –είναι εγκληματίες πολέμου. Δεν είναι πολλοί οι Βρετανοί, επίσης, που βλέπουν τον πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ με αυτόν τον τρόπο. Και εντούτοις, το επιχείρημα που λέει ότι διέπραξαν έγκλημα είναι απρόσμενα ισχυρό.
Η ιδέα πως η εκκίνηση ενός επιθετικού πολέμου αποτελεί έγκλημα χρονολογείται τουλάχιστον το 1919, όταν η Συνθήκη των Βερσαλλιών προέβλεψε δίκη του κάιζερ Γουλιέλμου Β’ για «υπέρτατη προσβολή της διεθνούς ηθικής τάξης». Καμία τέτοια δίκη δεν έγινε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έπειτα όμως από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η εκκίνηση και διεξαγωγή επιθετικών πολέμων ήταν μία από τις τέσσερις κατηγορίες με βάση τις οποίες καταδίκασε σε θάνατο το Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο, στη Δίκη της Νυρεμβέργης, 12 ηγέτες των Ναζί.
Μετά τη Δίκη, η Διεθνής Νομική Επιτροπή του ΟΗΕ κωδικοποίησε τις υποκείμενες νομικές αρχές σε ένα έγγραφο, γνωστό ως Αρχές της Νυρεμβέργης. Αυτό ορίζει πως οποιοσδήποτε διαπράττει κάποιο έγκλημα με βάση το διεθνές δίκαιο είναι υπεύθυνος για αυτό και δύναται να τιμωρηθεί, ανεξάρτητα από τη νομιμότητα της συμπεριφοράς του με βάση το εσωτερικό δίκαιο της χώρας όπου έδρασε. Το έγγραφο προσδιορίζει αρκετά εγκλήματα με βάση το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων του «Σχεδιασμού, προετοιμασίας, εκκίνησης ή διεξαγωγής ενός επιθετικού πολέμου ή ενός πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων» και της «Από κοινού συμμετοχής σε σχέδιο ή συνωμοσία» για την εκκίνηση ή τη διεξαγωγή ενός τέτοιου πολέμου.
Από όταν ανέλαβε την αμερικανική προεδρία ο Τραμπ, οι διεθνείς εντάσεις βαίνουν αυξανόμενες. Ο διορισμός του Μπόλτον θα τις οξύνει ακόμα περισσότερο, δεδομένων των σκληροπυρηνικών του απόψεων για το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Είναι ώρα να θυμηθούμε πως η εκκίνηση ενός επιθετικού πολέμου αποτελεί συχνά γκάφα, και πάντα έγκλημα, ακόμα και αν το έγκλημα μένει ατιμώρητο.
Ο Πίτερ Σίνγκερ είναι καθηγητής Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων.
