Η ώρα της αλήθειας στο Σκοπιανό θα σημάνει αύριο στην Οχρίδα. Η συνάντηση στο σκοπιανό θέρετρο των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ θα δείξει μέχρι πού μπορεί να φτάσει η κυβέρνηση και κυρίως το πόσο κοντά στη λύση βρίσκονται οι δύο χώρες. Πρόκειται για την τρίτη συνάντηση του Νίκου Κοτζιά με τον Νίκολα Ντιμιτρόφ σε διάστημα 20 ημερών, κάτι που αποτυπώνει την πρόθεση και των δύο πλευρών να «τρέξουν» τις διαδικασίες με χρονικό ορίζοντα τις δύο συνόδους κορυφής (του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 28 Ιουνίου και του ΝΑΤΟ στις 11 Ιουλίου). Η σημερινή ημέρα πάντως έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον για την ΠΓΔΜ καθώς στη Βουλή των Σκοπίων θα συζητηθεί το αίτημα παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ, κατόπιν αιτήματος του εθνικιστικού κόμματος VMRO-DPMNE.
ΟΙ ΔΥΟ ΥΠΟΥΡΓΟΙ. Αύριο οι δύο υπουργοί θα συζητήσουν εκ νέου τα ανοιχτά ζητήματα της διαπραγμάτευσης, πιάνοντας το νήμα των συνομιλιών από το σημείο που το άφησαν στην τελευταία συνάντησή τους στη Βιέννη. Στόχος είναι να έρθουν πιο κοντά στην επίτευξη μιας συμφωνίας, ενώ θα συζητηθεί και η μελλοντική ατζέντα της συνεργασίας των δύο χωρών –υπό την αίρεση πάντα της επίλυσης του ονοματολογικού.
Προς το παρόν, ωστόσο, τίποτα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο, καθώς η απόσταση που πρέπει να διανυθεί ώς τη λύση είναι ίση με αυτήν που οδηγεί σε αδιέξοδο. «Αν οι γείτονες θέλουν πραγματικά τη λύση, είμαστε εδώ. Και θα υπάρξει αποτέλεσμα» σημειώνουν διπλωματικές πηγές, συμπληρώνοντας ότι στη συνάντηση της Οχρίδας η βούληση του έλληνα υπουργού είναι ένας έντιμος συμβιβασμός. Περιμένει όμως και «το μεγάλο βήμα» από τους γείτονές μας. Η επιστολή του ειδικού διαμεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών προς τους δύο υπουργούς (σε αυτήν ο Μάθιου Νίμιτς περιγράφει τα σημεία σύγκλισης και διαφωνίας των δύο χωρών), αν και σε ορισμένα ζητήματα προκάλεσε τη διαφωνία της Αθήνας, δεν θεωρείται ότι αλλάζει τα δεδομένα της διαπραγμάτευσης. Οπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, η συζήτηση γίνεται επί του ελληνικού κειμένου, όπως είχε συμφωνηθεί μεταξύ του Αλέξη Τσίπρα και του Ζόραν Ζάεφ.
ΠΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ – ΠΟΥ ΔΙΑΦΩΝΟΥΝ. Ως τώρα οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει σε ορισμένα σημεία, όπως στη σύνθετη ονομασία –που θα περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία –με γεωγραφικό προσδιορισμό. Το κρίσιμο στοιχείο, όμως, είναι ότι εκείνα που απομένουν προς επίλυση είναι υψηλότερης δυσκολίας. «Αγκάθια» της διαπραγμάτευσης εξακολουθούν να αποτελούν οι αλλαγές στο Σύνταγμα της γειτονικής χώρας –κάτι που η Αθήνα θέτει ως απαράβατο όρο –αλλά και η χρήση της ονομασίας erga omnes, δηλαδή η χρήση του νέου ονόματος τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας. Επίσης, «κόκκινες γραμμές» για την ΠΓΔΜ αποτελούν τα ζητήματα της ταυτότητας και της γλώσσας.
Στην περίπτωση που οι δύο πλευρές φτάσουν σε ακτίνα λύσης, δηλαδή «σε επίπεδο που να έχει συμφωνηθεί το 80%» όπως το προσδιορίζει διπλωματική πηγή, τότε θα ακολουθήσει συνάντηση μεταξύ των πρωθυπουργών των δύο χωρών, Τσίπρα – Ζάεφ, πιθανότατα στις Πρέσπες για λόγους συμβολισμού (σ.σ.: ανοίγει ξανά διασυνοριακό πέρασμα). Στην περίπτωση που οι δύο χώρες δεν καταλήξουν σε συμφωνία, τότε εξετάζεται το ενδεχόμενο της διεθνούς σύμβασης που θα δώσει στη γειτονική χώρα το καθεστώς του «συνδεδεμένου κράτους» με το ΝΑΤΟ. Ακόμα και αυτής της μορφής η λύση, όμως, θα θέτει ως προϋπόθεση τη συμφωνία της Ελλάδος και τις αλλαγές στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ για την πλήρη ένταξή της.
Χθες το βράδυ ο Νίκος Κοτζιάς έφτασε στο Βελιγράδι, ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση του ομολόγου του, Ιβιτσα Ντάτσιτς. Στο επίκεντρο των συνομιλιών τους θα βρεθούν οι εξελίξεις στην περιοχή με έμφαση στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων αλλά και στην περαιτέρω εμβάθυνση της οικονομικής συνεργασίας. Ο Νίκος Κοτζιάς θα γίνει δεκτός και από τον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς.