Ολα δείχνουν πως ο κύβος ερρίφθη για έναν γρήγορο τερματισμό της αμερικανικής αποστολής στη Συρία –και μαζί με αυτήν, κάθε ελπίδας για ειρηνική και βιώσιμη λύση στον βάναυσο επταετή πόλεμο της χώρας. Η χημική επίθεση που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο από τις δυνάμεις του Ασαντ στη Δούμα δείχνει πόσο, ακριβώς, επικίνδυνη είναι αυτή η προοπτική για τη Συρία και τον κόσμο. Οι μετέπειτα λεονταρισμοί του Ντόναλντ Τραμπ αποκαλύπτουν την ασυναρτησία και τις αντιφάσεις της προσέγγισής του, καθώς και την απουσία οποιασδήποτε αληθινής στρατηγικής. Μια-δυο επιθέσεις εναντίον του Ασαντ ούτε θα αλλάξουν την ισορροπία των δυνάμεων στη Συρία, ούτε θα βελτιώσουν τη θέση του Τραμπ στη ρημαγμένη χώρα, πόσω μάλλον στη Μέση Ανατολή γενικότερα.

Οι στρατιωτικοί σύμβουλοι του Τραμπ, βέβαια, τον έπεισαν να διατηρήσει τους 2.000 στρατιωτικούς που βρίσκονται στη Συρία. Εχει όμως ήδη περιορίσει τους αμερικανικούς στόχους στην εξάλειψη της μικρής εναπομείνασας παρουσίας του ISIS –προσπάθεια που δεν αναμένεται να χρειαστεί περισσότερους από έξι μήνες. Με την απόσυρση του Τραμπ να υποδηλώνει πως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν χάσει τον πόλεμο, ο Ασαντ έχει ήδη αποθρασυνθεί και προχωράει ανενόχλητος –με ρωσική και ιρανική στήριξη –το σχέδιό του να ανακαταλάβει τις περιοχές που απομένουν στον έλεγχο των ανταρτών πάση θυσία. Δημιουργώντας «δεδομένα επιτόπου», ο Ασαντ και οι σύμμαχοί του θα μπορέσουν να παρουσιάσουν στον κόσμο ένα τετελεσμένο γεγονός: ο Ασαντ παραμένει στην εξουσία, χωρίς καμία πραγματική παραχώρηση στην αντιπολίτευση.

Οι τοπικοί και περιφερειακοί παράγοντες που εμπιστεύτηκαν τις αμερικανικές δεσμεύσεις θα πληρώσουν αιματηρό τίμημα. Ειδικότερα οι Κούρδοι –ο πλέον αξιόπιστος και αποτελεσματικός σύμμαχος της Αμερικής στη μάχη εναντίον του ISIS –θα μείνουν κατά πάσα πιθανότητα έκθετοι. Ισως νιώσουν αναγκασμένοι να συμμαχήσουν με τον Ασαντ για προστασία. Η αμερικανική αποχώρηση ωστόσο θα ενισχύσει πιθανότατα ακόμα περισσότερο την Τουρκία. Σε τελική ανάλυση, χωρίς τις ΗΠΑ, οι άλλες βασικές ξένες δυνάμεις στη συριακή διαμάχη –Τουρκία, Ρωσία και Ιράν –θα μπορέσουν να ενισχύσουν τις σφαίρες επιρροής τους και να μοιραστούν τα λάφυρα της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Μπορεί τα συμφέροντά τους να διαφέρουν, αλλά και οι τρεις χώρες μοιράζονται το όραμα μιας «ήπιας» διχοτόμησης της Συρίας που περιορίζει τον Ασαντ και τους αντάρτες σε απλούς πληρεξούσιους.

Οι δύο μεγαλύτεροι νικητές θα είναι η Ρωσία και το Ιράν. Ομως η βιασύνη να καλυφθεί το κενό που θα αφήσουν οι ΗΠΑ μπορεί να προσφέρει τη θρυαλλίδα για την ανάφλεξη όλης της περιφέρειας. Το Ισραήλ μπορεί να χρησιμοποιήσει την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων ως άλλοθι προκειμένου να εντατικοποιήσει τις επιθέσεις εναντίον του Ιράν και της Χεζμπολάχ στη Συρία –μία απόφαση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενικευμένη περιφερειακή σύρραξη, παρασύροντας στη δίνη τις ΗΠΑ, το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία, βασικό αντίπαλο του Ιράν στη μάχη για περιφερειακή ηγεμονία.

Ακόμα και αφήνοντας στην άκρη την εχθρότητα του Τραμπ απέναντι στη συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, υπάρχει πλέον πραγματικός κίνδυνος να γίνει η Συρία τόπος μιας πυρκαγιάς ακόμα πιο καταστροφικής από εκείνη που μαίνεται από το 2011.

Ο Φαουάζ Α. Γκέρτζες είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου και συγγραφέας των βιβλίων: «ISIS: Μια Ιστορία» και «Η Δημιουργία του Αραβικού Κόσμου: ο Νάσερ, ο Κουτμπ, και η Σύγκρουση που Διαμόρφωσε τη Μέση Ανατολή»

Τελευταία Νέα