Τα δύσκολα παραμένουν μπροστά

Σπασμένο τηλέφωνο με τον Πάνο Καμμένο, ανοιχτή γραμμή με τον Νίκο Κοτζιά έχει το Μέγαρο Μαξίμου στο Σκοπιανό. Το συμπέρασμα προκύπτει από τη διαρκή επικοινωνία στην οποία βρίσκεται ο Πρωθυπουργός με τον υπουργό Εξωτερικών όχι μόνο το τελευταίο διάστημα, αλλά και κατά τη χθεσινή συνάντηση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον σκοπιανό ομόλογό του στην Οχρίδα, όπου σύμφωνα με κυβερνητική πηγή μιλούσαν περίπου ανά δύο ώρες.

Η κοινή γραμμή τους, όπως ειπώθηκε σε μία από τις τηλεφωνικές τους συνομιλίες, είναι ότι «erga omnes σημαίνει erga omnes». Αυτό, όπως και η αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, είναι ζητήματα υψίστης σημασίας και για τους δύο. Για την ακρίβεια, είναι οι κόκκινες γραμμές της Ελλάδας και δεν αποτελούν μέρος ενός «ανατολίτικου παζαριού» –ότι δηλαδή θα υποχωρήσουμε αν πετύχουμε κάτι άλλο. Το βασικό συμπέρασμα από τη χθεσινή, τρίωρη, συνάντηση του έλληνα υπουργού με τον σκοπιανό ομόλογό του είναι ότι η διαπραγμάτευση προχωρά βήμα βήμα στα βατά ζητήματα, αλλά χωρίς ακόμα λύση στα πιο δύσκολα. «Οσο πιο κοντά ερχόμαστε και λύνουμε όλα τα ζητήματά μας, απομένουν όλο και λιγότερα θέματα για συζήτηση. Αλλά είναι και τα πιο δύσκολα», ήταν τα λόγια του Νίκου Κοτζιά, αμέσως μετά το τέλος της συνάντησης. Οπως εξήγησε, «κάναμε τα θετικά βήματα που μπορέσαμε να κάνουμε σήμερα και πάντα ελπίζουμε να καταφέρουμε να κάνουμε και τα μεγάλα. Τα πιο δύσκολα να τα κάνουμε εύκολα».

Με τη σειρά του ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ μίλησε για μια συζήτηση «χωρίς υπεκφυγές» και «με μεγάλη κατανόηση για τις ανάγκες των άλλων». «Για κάποια ζητήματα υπάρχει πρόοδος, για κάποια άλλα υπάρχουν ακόμα διαφορές… Το βασικότερο μέλημά μας ήταν πώς θα φτάσουμε σε μια πιθανή συμφωνία», τόνισε ο Νίκολα Ντιμιτρόφ, συμπληρώνοντας ότι συναντήθηκαν και οι ομάδες εργασίας των δύο χωρών, οι οποίες βάσει της προόδου που καταγράφηκε στη Βιέννη προ δεκαημέρου «σχεδόν συμφώνησαν το κείμενο για τη μελλοντική συνεργασία σε διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων και για την αποτροπή του αλυτρωτισμού και από τις δύο πλευρές».

Το τελευταίο είναι ίσως και το πιο σημαντικό βήμα της χθεσινής διαπραγμάτευσης, ιδίως για την ελληνική πλευρά, καθώς πρακτικά αφορά θέματα μειονοτήτων και εδαφικών διεκδικήσεων (αμετάβλητο συνόρων), αλλαγών σε σχολικά βιβλία και χάρτες των γειτόνων μας. «Αν δεν δέχονταν τα ζητήματα αλυτρωτισμού, θα σήμαινε ότι δεν θέλουν και πραγματική λύση», σχολιάζει επιτελικό στέλεχος του υπουργείου Εξωτερικών.

ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΘΕΜΑΤΑ. Παρά το ειδυλλιακό τοπίο στη βίλα Οχρίδα –γνωστή ως βίλα του Τίτο -, όπου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, και την ομολογουμένως καλή πρόθεση των δύο πλευρών για λύση, τα αγκάθια παραμένουν. Υψηλότερης δυσκολίας ζήτημα εξακολουθεί να αποτελεί η αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, για το οποίο, όπως εξηγεί αρμόδια πηγή, οι Σκοπιανοί ακόμα επεξεργάζονται το αν αυτή πραγματικά χρειάζεται, αλλά και τι μορφής θα πρέπει να είναι.

Οσον αφορά το Ονοματολογικό, το οποίο είναι κάτι που θα συμφωνηθεί στο τέλος κι εφόσον διευθετηθούν τα πιο δύσκολα θέματα, φαίνεται ότι η ελληνική πλευρά επιμένει σε ενιαίο και αμετάφραστο όνομα, στη λογική του Gorna Macedonia. Οι γείτονές μας, ωστόσο, επιθυμούν διπλό όνομα, με το Upper Macedonia να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας προτίμησής τους. Το σίγουρο είναι ότι προς το παρόν τίποτα δεν έχει κλειδώσει, αλλά η τελική ονομασία θα εξαρτηθεί στη συνέχεια της διαπραγμάτευσης από τους συμβιβασμούς στους οποίους είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν οι δύο πλευρές.

ΝΕΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ. Επόμενος σταθμός των δύο υπουργών είναι η τετραμερής Διασυνοριακή Συνάντηση στις 3-4 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, ενώ θα ακολουθήσει και νέο ραντεβού, μία εβδομάδα αργότερα, στο Σούνιο –με ευρωπαϊκή όμως ατζέντα. Σύμφωνα με τον Νίκολα Ντιμιτρόφ, στη χθεσινή συνάντηση συζητήθηκε και το χρονικό πλαίσιο για τα επόμενα βήματα, «εφόσον υπάρξει συμφωνία για το πώς θα συνεχίσουμε». Πρόκειται για τον οδικό χάρτη που καταλήγει στις Πρέσπες, δηλαδή την τερματική στάση για το Σκοπιανό με τη συνάντηση των δύο πρωθυπουργών Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ. Προϋπόθεση πάντα γι’ αυτό είναι να αποδειχθεί ότι η διαπραγμάτευση προχωρά και ο ορίζοντας της λύσης είναι ορατός. Σε ένα τέτοιο σκηνικό οι γείτονές μας θα πρέπει να προχωρήσουν στην αλλαγή ονόματος, στέλνοντας επιστολές σε διεθνείς οργανισμούς με τη νέα τους ονομασία και αλλάζοντας το Σύνταγμά τους. Ενώ η ελληνική πλευρά θα στηρίξει την ευρωπαϊκή πορεία της ΠΓΔΜ αλλά και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ –ο όρος των συνταγματικών αλλαγών, και όχι των απλών δεσμεύσεων για μελλοντικές αλλαγές, είναι απαράβατος για την Ελλάδα.