Η γραφειοκρατία κάνει έξωση σε 1.100 προσφυγόπουλα

Στο κόκκινο λειτουργούν τους τελευταίους τουλάχιστον τέσσερις μήνες οι δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων εξαιτίας της πολύμηνης καθυστέρησης χρηματοδότησής τους από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Οι οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου πως εάν δεν ξεκινήσει άμεσα η πληρωμή, τότε τα περίπου 1.100 ασυνόδευτα παιδιά μπορεί να βρεθούν ακόμη και στον δρόμο.

Απλήρωτοι εργαζόμενοι, φαγητό μετρημένο ίσα ίσα προκειμένου να φτάσει για τα φιλοξενούμενα παιδιά, κομμένες αναγκαίες παροχές, όπως οι κάρτες απεριορίστων διαδρομών που χρησιμοποιούν οι ανήλικοι για να πάνε στο σχολείο: η καθημερινότητα προσφυγόπουλων και εργαζομένων έχει δυσκολέψει πάρα πολύ το τελευταίο διάστημα, με τις οργανώσεις να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να κρατηθούν στη ζωή οι ξενώνες.

Από τον ΟΗΕ στο υπουργείο

Οι Δομές Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων χρηματοδοτούνταν τον τελευταίο περίπου ενάμιση χρόνο από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καθώς και από άλλους διεθνείς οργανισμούς. Από την 1η Αυγούστου 2017, όμως, η χρηματοδότηση εντάχθηκε στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Οπως εξηγούν οι οργανώσεις, για πρώτη φορά ένα τόσο ευαίσθητο κεφάλαιο, αυτό της παιδικής προστασίας, μεταφέρεται στην αρμοδιότητα μιας οικονομικής Αρχής και δεν αποτελεί κομμάτι της πρόνοιας ή έστω της μεταναστευτικής πολιτικής. Η αδυναμία των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου να ολοκληρώσουν έγκαιρα τις διοικητικές προαπαιτούμενες διαδικασίες και να προχωρήσουν στη χρηματοδότηση των δομών έχει ως αποτέλεσμα οι ξενώνες να αργοπεθαίνουν.

Οπως καταγγέλλουν οργανώσεις οι οποίες λειτουργούν ξενώνες ανηλίκων, από το πρώτο πρόγραμμα –από τον Αύγουστο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2017 –καταβλήθηκε με καθυστέρηση δύο μηνών η πρώτη δόση, ενώ εκκρεμεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, η αποπληρωμή του προγράμματος. Σε ό,τι αφορά, δε, το ετήσιο πρόγραμμα του 2018, η προκήρυξη για την ένταξη στο πρόγραμμα δημοσιεύτηκε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα και μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει σύναψη της σχετικής σύμβασης ούτε καν ενημέρωση για το χρονοδιάγραμμα της ολοκλήρωσης των συμβάσεων.

Πάντως, την Πέμπτη υπήρξε συνάντηση των οργανώσεων με την αναπληρώτρια υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, παρουσία εκπροσώπων συναρμόδιων υπουργείων, για την ανάληψη της ευθύνης των ασυνόδευτων ανηλίκων από το υπουργείο Εργασίας –μέχρι τώρα την ευθύνη είχε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Σε αυτήν τη συνάντηση, οι υπεύθυνοι για τη χρηματοδότηση των δομών, σύμφωνα με πληροφορίες, παραδέχθηκαν την καθυστέρηση, έριξαν όμως την ευθύνη στις ίδιες τις οργανώσεις, λέγοντας πως δεν είναι εντάξει όλα τα απαιτούμενα έγγραφα που έχουν προσκομίσει.

Σημειώνεται πως σε λειτουργία βρίσκονται 49 δομές φιλοξενίας, στις οποίες ζουν 1.102 ανήλικοι πρόσφυγες. Ο συνολικός αριθμός των ασυνόδευτων παιδιών στη χώρα μας εκτιμάται πως ξεπερνά τις 3.000, με τις περίπου 2.000 να βρίσκονται στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, σε ανοιχτά κέντρα φιλοξενίας και σε safe zones αυτών, μεγάλος αριθμός αυτών ωστόσο βρίσκεται στους δρόμους.

Σε οριακή κατάσταση

Επτά Δομές Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Κοζάνη και Αλεξανδρούπολη λειτουργεί η Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων ΑΡΣΙΣ, στις οποίες φιλοξενούνται 200 παιδιά και απασχολούνται 162 εργαζόμενοι. Η οργάνωση ήταν από τις πρώτες που στα τέλη Μαρτίου εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία παρουσίαζε την οριακή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι οργανώσεις και οι ξενώνες, ζητώντας την άμεση επίλυση του ζητήματος και την απρόσκοπτη λειτουργία των δομών.

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη επικοινωνίας της οργάνωσης Ζωή Κόκαλου, οι εργαζόμενοι φτωχοποιούνται, ενώ αυτή η κατάσταση έχει αντίκτυπο και στα ίδια τα παιδιά, «τα οποία έχουν ήδη τα τραύματα του πολέμου και του επικίνδυνου ταξιδιού, έχουν να αντιμετωπίσουν θέματα υγείας, πρέπει να παλέψουν με τα ζητήματα της εκπαίδευσης αλλά και με διαδικαστικά θέματα που αφορούν, για παράδειγμα, το άσυλο. Και τώρα έχουν να ζήσουν και με την αβεβαιότητα που δημιουργεί αυτή η κατάσταση καθώς δεν γνωρίζουν εάν αύριο θα βρίσκονται σε ένα προστατευμένο πλαίσιο ή θα βρεθούν στον δρόμο», σημειώνει.

Είναι χαρακτηριστικό πως ήδη οι εργαζόμενοι δύο εκ των δομών της ΑΡΣΙΣ στη Βόρεια Ελλάδα έχουν προβεί σε επίσχεση εργασίας, κίνηση που ουσιαστικά οδηγεί σε αναστολή της λειτουργίας των δομών, οι οποίες λειτουργούν με προσωπικό ασφαλείας, από τους ίδιους τους εργαζομένους που τελούν σε επίσχεση, προκειμένου να καλύπτονται οι βασικές ανάγκες των ανηλίκων και να διασφαλίζεται η ασφάλειά τους.

Από τον προϋπολογισμό της ίδιας της οργάνωσης προσπαθούν μέχρι τώρα να καλύψουν τις τρέχουσες καθημερινές ανάγκες των παιδιών, ακόμη και το χαρτζιλίκι τους. «Εκτός από τους εργαζομένους που είναι απλήρωτοι, εκτός από τα παιδιά που κινδυνεύουν, και οι προμηθευτές των δομών, μιλάμε κυρίως για μικρές επιχειρήσεις στις περιοχές όπου βρίσκονται οι ξενώνες, εδώ και τέσσερις μήνες δεν έχουν πληρωθεί. Δικαιολογημένα κι αυτοί οι άνθρωποι θα σταματήσουν να μας προμηθεύουν. Να φανταστείτε πως το καθημερινό φαγητό των παιδιών για τις επόμενες ημέρες καλύφθηκε από χορηγία μεγάλης εταιρείας», τονίζει η Ζωή Κόκαλου.

Συμπληρώνει δε πως όταν η πολιτεία έχει τα 2/3 των ασυνόδευτων ανηλίκων σε κράτηση ή στον δρόμο, δεν θα πρέπει να διακινδυνεύσει και το υπόλοιπο 1/3 να βρεθεί εκτός δομών. «Ο ίδιος ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής δήλωσε πρόσφατα πως τα παιδιά θα φύγουν από τα safe zones και τον δρόμο και θα βρεθούν όλα μέσα σε δομές. Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει να μην καταρρεύσει το σύστημα των δομών. Εχουμε ευθύνη απέναντι σε αυτά τα παιδιά που τα μεγαλώνουμε εδώ στην Ελλάδα».

Εκλεισαν ήδη τρεις ξενώνες

Από τον Μάρτιο του 2016 τα Παιδικά Χωριά SOS ξεκίνησαν να ασχολούνται ενεργά με το προσφυγικό ζήτημα. Αυτή τη στιγμή ο οργανισμός λειτουργεί έναν ξενώνα ασυνόδευτων ανηλίκων στην Αθήνα. Κι όμως, μέσα στο 2017 είχε άλλους τρεις, τους οποίους αναγκάστηκε να κλείσει καθώς δεν μπορούσε να τους υποστηρίξει.

«Στους τέσσερις ξενώνες φιλοξενούσαμε συνολικά 89 παιδιά. Σήμερα στη μία δομή έχουμε 25. Καταφέραμε και τακτοποιήσαμε τα παιδιά που έμεναν στις δομές που κλείσαμε σε άλλους ξενώνες. Βέβαια, δεν είμαι πολύ σίγουρη εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε τώρα, πόσο εύκολα θα μπορούσαμε να πράξουμε το ίδιο, δεδομένης της κατάστασης που αντιμετωπίζουν όλες οι δομές. Εάν το θέμα δεν επιλυθεί, δεν ξέρω πού θα καταλήξουν όλα αυτά τα παιδιά», σημειώνει η υπεύθυνη για το Προσφυγικό στα Παιδικά Χωριά SOS Πόπη Γκλίβα.

Με χρωστούμενους ήδη έξι μήνες –τέσσερις το 2018 και δύο το 2017 -, ο οργανισμός, προκειμένου να αντεπεξέλθει στα καθημερινά έξοδα των παιδιών, αναγκάστηκε να δανειστεί χρήματα από τον διεθνή οργανισμό των Παιδικών Χωριών, τα οποία και θα πρέπει να επιστρέψει, ενώ αξιοποίησε και πόρους που προορίζονταν για άλλα προγράμματα του οργανισμού.

«Μέχρι τώρα έχουμε καταφέρει με θυσίες και πολύ κόπο να μη λείψει από τα παιδιά τίποτα, ούτε το φαγητό ούτε τα εισιτήριά τους για τα μέσα μαζικής μεταφοράς ούτε οι άλλες τους δραστηριότητες. Τα έξοδα, όμως, τρέχουν και είναι πολλά. Από δω και πέρα δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα εάν θα μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε».

n Εννέα ξενώνες λειτουργεί η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Ηλιακτίδα στη Λέσβο. Οπως σημειώνει η πρόεδρος Βασιλική Ανδρεαδέλλη, πρόκειται για συνολικά 170 παιδιά, ηλικίας 2 έως και 17 ετών, με αυτά που είναι κάτω των 6 ετών να φτάνουν τα πέντε. «Τώρα η κατάσταση έχει ξεπεράσει τα όρια. Οι ξενώνες στο νησί λειτουργούν στο λιγότερο δυνατό. Το φαγητό που δίνουμε στα παιδιά είναι πλέον μετρημένο».