Ο πόλεμος στη Συρία διανύει ήδη το έβδομο έτος, δίχως ορατό τέλος στον ορίζοντα. Ισα ίσα που η κατάσταση στο πεδίο της μάχης τείνει να περιπλακεί περισσότερο το 2018. Τα προηγούμενα χρόνια η εμφύλια σύγκρουση διεξαγόταν μεταξύ αφενός μιας πανσπερμίας άτακτων ομάδων (π.χ. ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός ή το Ισλαμικό Κράτος) και αφετέρου του μπααθικού καθεστώτος και των φιλοκυβερνητικών πολιτοφυλάκων (ή συμμαχικών παραστρατιωτικών ομάδων όπως η Χεζμπολάχ).
Πλέον όμως οι εξωτερικοί δρώντες που υποστήριζαν είτε το καθεστώς και τους συμμάχους του είτε τις άτακτες ένοπλες ομάδες (π.χ. Ιράν ή Τουρκία) παρεμβαίνουν ανοιχτά στο πεδίο της μάχης –το οποίο βέβαια έχει ομογενοποιηθεί πολύ. Το μωσαϊκό των διάσπαρτων κυβερνητικών και αντικαθεστωτικών θυλάκων ελέγχου έχει αντικατασταθεί από μεγάλες ομογενοποιημένες ζώνες: στη βορειοδυτική Συρία ο θύλακος των τζιχαντιστών / ισλαμιστών, στη βορειοανατολική Συρία το ημιαυτόνομο Κουρδικό κράτος και η υπόλοιπη επικράτεια (πλην ελαχίστων θυλάκων) υπό τον έλεγχο του Ασαντ.
Η Τουρκία, το Ιράν, η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει στρατεύματα εντός της επικράτειας της Συρίας και δημιουργούν τις δικές τους σφαίρες επιρροής. Βέβαια, οι επεμβάσεις αυτές επιμηκύνουν τον πόλεμο χρονικά (με το ανάλογο βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές) και δημιουργούν κρίσεις μεταξύ των δυνάμεων που τις πραγματοποιούν –χαρακτηριστικό παράδειγμα, η διελκυστίνδα μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας για τον έλεγχο της Μανμπίτζ και των υπόλοιπων κουρδικών εδαφών. Η Συρία είναι πλέον ένα «περίπου κράτος» (quasi-state) λόγω της περιορισμένης κρατικής κυριαρχίας της.
Βέβαια ο Ασαντ δεν είναι δα ένα πιόνι στα χέρια των Ιρανών και των Ρώσων όπως απεικονίζεται συχνά στα εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ. Κατέχει αρκετή ευχέρεια δράσης και οι πολιτικές του, π.χ. η χρήση των χημικών όπλων, ενίοτε φέρνουν σε δύσκολη θέση τους συμμάχους-πάτρονές του. H παραμονή του στην εξουσία δεν είναι δεδομένη –αν και αρκετές χώρες (π.χ. ΗΠΑ) έχουν αντιληφθεί το μάταιον μιας επιχείρησης αλλαγής καθεστώτος στη Δαμασκό. Βέβαια, οι επιθέσεις με χημικά όπλα (και παραδόξως όχι οι υπόλοιπες μαζικές ωμότητες του καθεστώτος) προσφέρουν ένα άλλοθι στους τοπικούς συμμάχους των ΗΠΑ (Ισραήλ και Σαουδική Αραβία) να ωθήσουν τις ΗΠΑ σε μια επίθεση εναντίον του Ασαντ.
Η επίθεση που έγινε την Κυριακή, αν θα έχει κλιμάκωση, θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει με ακρίβεια πώς θα αντιδράσουν το Ιράν και η Ρωσία. Μια τοπική σύγκρουση ίσως τότε κλιμακωνόταν σε μια περιφερειακή με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο δρ Σπυρίδων Πλακούδας είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικής στο American University in the Emirates, αντιπρόεδρος του Κέντρου Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ)
