Αναζήτηση
Οταν τον προηγούμενο Σεπτέμβριο ο Εμανουέλ Μακρόν παρουσίασε στη Σορβόννη το σχέδιο/όραμά του για την Ευρώπη, πολλοί αναθάρρησαν. Να ένα σχέδιο, με όλες του τις αδυναμίες, που μπορεί να βγάλει την Ευρώπη από τα αδιέξοδα, σκέφτηκαν. Ισως γιατί πυρήνας του μακρονικού οράματος ήταν η ανάσχεση της reductio ad economicum του ευρωπαϊκού οράματος.
Στους μήνες που ακολούθησαν, το μακρονικό όραμα συνάντησε από χλιαρή έως απογοητευτική υποδοχή. Μόλις προχθές οι γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες δεν έκρυψαν τις αντιρρήσεις τους για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Και η κυβέρνηση συνεργασίας στη Γερμανία μοιάζει τουλάχιστον αδιάφορη στο σχέδιο Μακρόν, στερώντας του τον πολύτιμο σύμμαχο στον οποίο είχε ποντάρει.
Στη χθεσινή του ομιλία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο πρόεδρος Μακρόν επαγγέλθηκε μια Ευρώπη με περισσότερη κυριαρχία ως ανάχωμα στον ογκούμενο και συγκαλυμμένο αυταρχισμό. Μίλησε για υπέρβαση των διαχωρισμών μεταξύ Βορρά και Νότου. Αλλά οι συγκεκριμένες προτάσεις ήταν ψαλιδισμένες: οικονομική ενίσχυση σε ευρωπαϊκή κλίμακα των πόλεων που υποδέχονται πρόσφυγες, σταδιακή τραπεζική ένωση.
Στην πραγματικότητα, η ομιλία του Μακρόν δεν μπορεί να ιδωθεί αποκομμένη από το εθνικό της συγκείμενο. Μετά τον Ζακ Σιράκ και την απέλπιδά του στήριξη στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το οποίο οι Γάλλοι απέρριψαν με δημοψήφισμα, ο Εμανουέλ Μακρόν είναι ο πρώτος πρόεδρος που βάζει την Ευρώπη στο κέντρο της πολιτικής του. Από φιλοδοξία να ενταχθεί στη χορεία των μεγάλων Ευρωπαίων; Ισως.
Δεν πρέπει εντούτοις να υποτιμηθεί ότι με αυτόν τον τρόπο ο Μακρόν ανασυνδέεται με μια μακρά γαλλική παράδοση: την οικουμενικότητα, η οποία μετά τον πόλεμο ενσαρκώθηκε στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το γαλλικό εθνικό αφήγημα ήταν ανέκαθεν οικουμενικό και ευρωπαϊκό. Και σήμερα, ακόμη και αν το ευρωπαϊκό του σχέδιο μοιάζει να ασθμαίνει, ο Μακρόν ίσως θέλει να του δώσει νέα πνοή με το βλέμμα στραμμένο στους συμπατριώτες του. Να τους πείσει ότι η Γαλλία ξαναβρίσκει τη χαμένη αίγλη του πρωτοπόρου –κι ας μείνει το σχέδιο στα χαρτιά.
Ο Μισέλ Ροκάρ, ο πατέρας της δεύτερης Αριστεράς, μία από τις αναφορές του Εμανουέλ Μακρόν, είπε στην τελευταία του συνέντευξη τον Φεβρουάριο του 2016: «Για τους Γάλλους είναι μια μορφή χαράς της ζωής να εγκαταλείπουν την πραγματικότητα και να μάχονται για τα σύμβολα, τα σύμβολα επιτρέπουν μια μορφή συλλογικού ενθουσιασμού, αλλά δεν αποτελούν πολιτική». Ο Ροκάρ όμως έχασε όλα του τα ραντεβού με την εξουσία, ίσως και με την Ιστορία, γιατί απέτυχε να αναβιβάσει τον λόγο του στο επίπεδο του συμβόλου, να τον εγγράψει στο εθνικό αφήγημα.
Ο Μακρόν το ξέρει καλά. Ψάχνει για ένα σύμβολο, ίσως διδασκόμενος από τα λόγια του Μιτεράν, της νέμεσης του Ροκάρ: πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων. Ακόμη και αν το ευρωπαϊκό του όραμα μείνει θολό, θα έχει δώσει, έστω για λίγο, νέο λούστρο σε ένα από τα σύμβολα της Ε’ Γαλλικής Δημοκρατίας: την πρωτοκαθεδρία της στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.
