Αναζήτηση
Ολοι γνωρίζουμε, και το αισθανόμαστε άλλωστε, ότι ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ευεξία μας. Στο πλαίσιο αυτό ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες αντιμετωπίζουν τον ύπνο ως ένα ακόμη φυσικό όπλο που διαθέτει ο οργανισμός μας για να μας προστατεύει από ασθένειες όπως είναι το Αλτσχάιμερ.
Ηδη, στο ερευνητικό πεδίο έχει αρχίσει να φαίνεται ότι ο κακής ποιότητας ύπνος αυξάνει το ρίσκο της συσσώρευσης β-αμυλοειδούς πρωτεΐνης που δημιουργεί πλάκες στον εγκέφαλο –ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της συγκεκριμένης ασθένειας.
«Παρατηρητικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ενήλικοι άνω των 65 ετών με πλάκες αμυλοειδούς στον εγκέφαλό τους, έχουν μειώσει τον ύπνο αργού κύματος, ο οποίος θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της μνήμης, παρ’ όλο που οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δεν έχουν εκδηλώσει ακόμη σημάδια του Αλτσχάιμερ, όπως είναι η απώλεια μνήμης και η γνωστική εξασθένηση», σημειώνει η Dr. Brad Dickerson, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Υπό το πρίσμα αυτό, πιθανόν ο ποιοτικός ύπνος να παίζει σημαντικό ρόλο σχετικά με το ποιος νοσεί από Αλτσχάιμερ».
Ειδικότερα, η συζήτηση γύρω από το Αλτσχάιμερ ξεκινά κατά κανόνα με την αναφορά στην αμυλοειδή πρωτεΐνη. Πρόκειται σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα για «απόβλητα» που παράγονται από την ενέργεια που χρησιμοποιείται όταν τα εγκεφαλικά κύτταρα επικοινωνούν τα οποία συσσωρεύονται στον εγκεφαλικό ιστό.
Ο ύπνος αργού κύματος όμως φαίνεται ότι…σκουπίζει τα «απόβλητα» αυτά με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι η φάση αυτή που ονομάζεται επίσης και «βαθύς ύπνος» έχει άμεση σχέση με τη μάθηση και τη μνήμη.
Τα προβλήματα. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι όταν ο ύπνος διακόπτεται κατά τη διάρκεια της φάσης των αργών κυμάτων, δημιουργούνται αμυλοειδείς πρωτεΐνες και σχηματίζεται πλάκα στον εγκεφαλικό ιστό. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι πρόκειται για το πρώτο βήμα στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ, σημειώνοντας ότι η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα αργή και ξεκινά χρόνια πριν εμφανιστούν τα σημάδια της νόσου.
Εντούτοις, οι ειδικοί βρίσκονται μπροστά σε ένα ερευνητικό δίλημμα του τύπου η κότα έκανε το αβγό η το αντίστροφο; Πιο συγκεκριμένα, ο «κακός» ύπνος αναπτύσσει πλάκες αμυλοειδούς ή η κατάσταση αυτή οδηγεί σε χαμηλής ποιότητας ύπνο;
Η απάντηση δεν έχει βρεθεί ακόμη. Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2015 στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience» επιχείρησε να διερευνήσει την παραπάνω ερώτηση, χρησιμοποιώντας την απεικόνιση του εγκεφάλου σε 26 ηλικιωμένους 65 – 81 ετών οι οποίοι δεν είχαν διαγνωσθεί με άνοια και δεν ανέφεραν προβλήματα ύπνου. Αρχικά υποβλήθηκαν σε εξέταση PET- scan (Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων), ώστε να καταγραφούν τα επίπεδα αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Επειτα τους ζητήθηκε να απομνημονεύσουν 120 ζεύγη λέξεων. Στη συνέχεια κοιμήθηκαν για οκτώ ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων τα κύματα του εγκεφάλου τους μετρήθηκαν για διαταραχές του ύπνου, ειδικά για να διαπιστωθεί αν ξύπνησαν κατά τη διάρκεια της φάσης των αργών κυμάτων. Την επόμενη ημέρα, και ενόσω προσπαθούσαν να ανακαλέσουν τα ζεύγη λέξεων, υποβάλλονταν σε νέα απεικονιστική εξέταση.
Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: οι άνθρωποι με τα υψηλότερα επίπεδα αμυλοειδούς στον εγκέφαλο είχαν την πιο φτωχή ποιότητα ύπνου και τη χαμηλότερη βαθμολογία στο τεστ μνήμης –μερικοί ξέχασαν περισσότερες από τις μισές λέξεις.
Ασπίδα. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η βελτίωση του ύπνου μπορεί να μας προστατεύσει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ; Μπορεί. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι ο ποιοτικός ύπνος θα πρέπει να αποτελεί μέρος μιας γενικότερης προσπάθειας για την εξουδετέρωση του Αλτσχάιμερ, σημειώνει ο Dr. Dickerson
«Αλλες έρευνες έχουν καταλήξει σε ισχυρούς συσχετισμούς σχετικά με την αερόβια άσκηση και το πώς αυτή μειώνει το ρίσκο να νοσήσει κανείς. Ομως, η φυσική άσκηση ευνοεί επίσης τον ύπνο, συνεπώς, οι δύο αυτοί παράγοντες πιθανόν να λειτουργούν συνδυαστικά. Η απώλεια βάρους επίσης παίζει ρόλο, δεδομένου ότι οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι αντιμετωπίζουν συχνότερα προβλήματα ύπνου» καταλήγει.
Υπό τα δεδομένα αυτά, ο ειδικός επιμένει ότι δεν πρέπει να αγνοούμε τα προβλήματα ύπνου όπως είναι η αϋπνία, η υπνική άπνοια και οι συχνές διακοπές του νυχτερινού ύπνου.
