Ας μείνουμε για λίγο στην «κοφτή» διατύπωση της υπόθεσης (έχει κι αυτή τη σημασία της): «Ενας κυβερνητικός αξιωματούχος, λίγες στιγμές πριν απευθύνει δημόσιο διάγγελμα. Προετοιμάζεται να ανέβει στο βήμα. Συνεργάτες του εισβάλλουν στον χώρο, στον προσωπικό του χώρο. Κάθε εισβολή και μια ώθηση να πάει παρακάτω. Να βγει στο κοινό και να δώσει έναν “παυσίπονο” λόγο στην κοινωνία. Η σκηνή μεταμορφώνεται σε τηλεοπτικό πλατό και ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Μέσα από το πρίσμα της προετοιμασίας, προβαίνει σε εξομολόγηση, σε παραδοχή της σκοτεινής φύσης, της διεφθαρμένης, της μπερδεμένης, της οργισμένης, της ανθρώπινης φύσης. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, ο άνθρωπος μπορεί να παραδέχεται, δεν μπορεί όμως να αλλάξει».
Μέσα σ’ αυτό το σύμπαν –όπου κάθε ομοιότητα με σκέψεις ή εντυπώσεις της ελληνικής πραγματικότητας μοιάζει μάλλον καλοδεχούμενη –ξετυλίγεται η αφήγηση της παράστασης «Ενας καλός λόγος», η οποία κάνει πρεμιέρα την ερχόμενη Δευτέρα στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής. Η καλλιτεχνική ομάδα «momentum», που αποτελείται από τους Αργύρη Πανταζάρα και Ελίνα Μαντίδη, φέρνει στη σκηνή έναν ήρωα που παντρεύει με τρόπο δημιουργικό στοιχεία από τους χαρακτήρες του Φιόντορ Ντοστογέφσκι («οι ήρωες που δεν αγαπάνε κανέναν») και του Βασλάβ Νιζίνσκι («ήρωες που προσπαθούν να αισθανθούν και να αγαπήσουν τους πάντες»). «Πρόκειται για δύο ανθρώπινους χαρακτήρες που εκφράζονται με χιούμορ, κυνισμό και απόλυτη ειλικρίνεια. Τα λόγια τους είναι άλλωστε γραμμένα σαν ημερολογιακές εξομολογήσεις. Πραγματεύονται θέματα και προβληματισμούς της ανθρώπινης φύσης, των προσωπικών και εργασιακών σχέσεων καθώς και φόβους ατομικούς, κοινωνικούς, παγκόσμιους. Δεν είναι εύκολο να τους αντιμετωπίσεις σαν φανταστικούς χαρακτήρες εφόσον εκφράζουν σκέψεις που ηχούν γνώριμα μέσα στο κεφάλι σου» αναφέρει ο Πανταζάρας, ο οποίος αποδίδει ερμηνευτικά τον λόγο των δύο αντιφατικών αυτών στοιχείων. Ο μονόλογός του μπαίνει σε διάλογο με το κοινό προκειμένου να φωτίσει τελικά έναν δικό του ήρωα, τον οποίο ντύνει, ετοιμάζει και τελικά οδηγεί σε σφαγή. Κάθε σκέψη, συλλογισμός ή συνομιλία του είναι μια πολιτική τοποθέτηση. Μια φωνή ουσιαστικά που αναζητά τη θέση της στην κοινωνία. «Η παράστασή αποτελεί –για μας τουλάχιστον –μια μεγάλη διαπίστωση. Μια διαπίστωση του πόσο απαραίτητη είναι η κατανόηση του εαυτού και η αντιμετώπιση προσωπικών προβληματισμών και παραδοχών. Με χιούμορ και αφοπλιστική ειλικρίνεια. Το φαινόμενο λοιπόν που θα θέλαμε να αποτυπώσουμε είναι η μεγάλη ανάγκη του ανθρώπου, του πολιτικού όντος, να κοροϊδέψει και να αυθυποβάλει τον εαυτό του σε μια άλλη πραγματικότητα προκειμένου να παραμείνει και ικανοποιημένος και λειτουργικός. Αν δεν αντικρίσουμε τα πράγματα ως έχουν, δύσκολα θα τα αλλάξουμε. Κι αυτό ισχύει και ίσχυε πάντα. Χθες, σήμερα, αύριο» προσθέτει από την πλευρά της η Ελίνα Μαντίδη.
ΚΟΙΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ. Η συνεργασία της ίδιας με τον Αργύρη Πανταζάρα ξεκίνησε από τη φιλική τους σχέση και εξελίχθηκε σε πιο επαγγελματική με την παράσταση «Α – Ω». Κατόπιν ακολούθησε η παράσταση «Μητρόπολη» που ανέβηκε το περασμένο καλοκαίρι στη μικρή Επίδαυρο, όπου συμμετείχε ως βοηθός σκηνοθέτη και υπεύθυνη για τη δραματουργική επεξεργασία. Τώρα έρχεται το «Ενας καλός λόγος» όπου πια οι ευθύνες της δραματουργίας μοιράζονται όπως κι αυτές της σκηνοθεσίας. «Θεωρητικά, μια από τις βασικές προκλήσεις που έχει η από κοινού δημιουργία ενός μονολόγου, ενός έργου γενικότερα, είναι η σύμπλευση και ο κοινός τρόπος έκφρασης. Κοινός, βέβαια, δεν σημαίνει ταυτόσημος. Με τον Αργύρη δουλεύουμε χρόνια μαζί, έχουμε αναπτύξει λοιπόν κοινούς κώδικες επικοινωνίας, που μας επιτρέπουν να χαράζουμε την πορεία προς το αποτέλεσμα. Ενα μεγάλο θετικό είναι ότι έχουμε καταφέρει να χρησιμοποιούμε είτε διαφωνίες ή αντιπαραθέσεις μας, με δημιουργικό και αρκετά εύφορο τρόπο!» τονίζει η δημιουργός.
Κοιτάζοντας κανείς το περιεχόμενο της παράστασης από απόσταση, δεν μπορεί παρά να εντοπίσει συγκεκριμένες ομοιότητες με καταστάσεις της σύγχρονης εποχής. Ολοι μας έχουμε συνηθίσει να στεκόμαστε ως ακροατήριο απέναντι σε σύγχρονους πολιτικούς που βγάζουν ξύλινους λόγους, αναρωτώμενοι «Γιατί κανείς δεν παίρνει θέση; Γιατί κανείς δεν απαντάει;», μιας και όπως θεωρεί ο Πανταζάρας, αυτό είναι το κυρίαρχο συναίσθημα που νιώθουμε όλοι στη χώρα μας σε αντίστοιχες καταστάσεις. Αλήθεια, πώς θα αισθανόταν σ’ αυτήν την περίπτωση ο πρωταγωνιστής του έργου αν έπρεπε να καθίσει ο ίδιος στη θέση του κοινού, ακούγοντας ό,τι έχει να πει από το μπαλκόνι ο ηγέτης του; «Θεωρώ ότι θα αντιδρούσα με έκπληξη, εφόσον αυτή ήταν και η αντίδρασή μου μετά την πρώτη ανάγνωση των συγκεκριμένων κειμένων. Ευχάριστη έκπληξη και πρωτόγνωρη οικειότητα με τα γραφόμενα. Πολλά είναι τα πράγματα από τα οποία έχει ανάγκη η εποχή μας. Σίγουρα όχι όμως από σιωπή. Εχει ανάγκη από απαντήσεις και αντιδράσεις. Και ναι, ίσως και από έναν παυσίπονο λόγο. Εναν λόγο που θα καθησυχάσει μέσα από την ειλικρίνειά του, όσο σκληρός κι αν είναι. Μια κατάσταση μπορείς να την αντιμετωπίσεις μόνο όταν μπορείς να τη δεις. Είναι δύσκολο να προχωράς στα τυφλά» καταλήγει ο πρωταγωνιστής.
«Ενας καλός λόγος»
Από τις 23 Απριλίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής (Κυκλάδων 11, Αθήνα, Τηλ. 210-8217.877, είσοδος 12 ευρώ)
