Οταν ήταν δέκα χρονών, ο πατέρας του γύρισε μια μέρα πολύ αργά στο σπίτι. Ηταν χλωμός και αναστατωμένος. Δεν είπε στην οικογένειά του γιατί είχε αργήσει, αλλά κλείστηκε στο δωμάτιό του μέχρι το βράδυ της επόμενης ημέρας. Μόνο τότε τους είπε ότι είχε κρατηθεί για μερικές ώρες στο αρχηγείο της Μukhabarat, της διαβόητης μυστικής αστυνομίας του Σαντάμ Χουσεΐν. Δεν τον είχαν βασανίσει. Απλώς του είχαν δείξει όλα τα όργανα βασανισμού και του είχαν εξηγήσει αναλυτικά πώς λειτουργούσαν. «Αυτός είναι ένας απλός ανεμιστήρας οροφής» του είπε ένας ασφαλίτης. «Αλλά η αίσθηση που νιώθεις όταν σε κρεμάνε απ’ αυτόν ανάποδα είναι μοναδική».

Σαράντα χρόνια αργότερα, ο Χοσάνγκ Ουαζίρι θα ξαναζούσε αυτήν τη σκηνή. Στη θέση του πατέρα του όμως θα ήταν ο ίδιος. Κι αυτός που θα τον περίμενε ανήσυχος στο ίδιο σπίτι, στο Ερμπίλ του Βόρειου Ιράκ, θα ήταν ο 15χρονος γιος του. Πολυβραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας, ο Ουαζίρι συνελήφθη τον περασμένο μήνα από την Asaysh, την κουρδική μυστική αστυνομία, επειδή φωτογράφιζε με το κινητό του τη βία των αστυνομικών εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων που διαδήλωσαν στην πόλη για πρώτη φορά από το 1996. Προσήχθη στο αρχηγείο της αστυνομίας, όπου δεν βασανίστηκε, είδε όμως βασανισμένους ανθρώπους και άκουσε τις ιστορίες τους. Οταν γύρισε στο σπίτι του δώδεκα ώρες αργότερα, δεν είπε λεπτομέρειες στον γιο του, όπως ακριβώς είχε κάνει ο πατέρας του. Τα έγραψε όμως όλα στο «New York Review of Books».

Δεν έχει διαφορά η δεξιά βία από την αριστερή. Ιδιοι είναι οι ασφαλίτες, είτε ανήκουν σε μια δικτατορία είτε σε ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Πολλές φορές μάλιστα οι δεύτεροι είναι χειρότεροι από τους πρώτους. Ενας 35χρονος που συνελήφθη από τέσσερις άνδρες της Asaysh διηγήθηκε στους συγκρατουμένους του ότι, προτού τον χώσουν στο αυτοκίνητο κι αρχίσουν να τον βασανίζουν, τον γρονθοκοπούσαν και τον κλωτσούσαν για ώρα στον δρόμο ώστε να τρομοκρατηθούν οι περαστικοί.

Ιδια είναι η φύση των ολοκληρωτικών καθεστώτων, όποιο χρώμα κι αν έχουν, όποια επίφαση δημοκρατικότητας κι αν διεκδικούν. Οι άνθρωποι που αντιστάθηκαν στη χούντα των συνταγματαρχών –δεν ήταν πολλοί, ούτε χίλιοι, και αρκετούς από αυτούς δεν τους γνωρίζουμε καν –προκαλούν το ίδιο δέος και αξίζουν τον ίδιο σεβασμό μ’ εκείνους που αντιστέκονται σήμερα στις βαρβαρότητες του Ορμπαν, του Ερντογάν, του Σι Τζινπίνγκ ή του Πούτιν. Ενας συνάδελφος, βαθύς γνώστης της ρωσικής πραγματικότητας, διηγιόταν τις προάλλες ότι όσο γράφεις υπέρ του καθεστώτος σε αυτήν τη χώρα είσαι ασφαλής. Αν όμως αρχίσεις να σκαλίζεις τίποτα σκάνδαλα, τότε τρως μια μέρα δηλητηριασμένο φαγητό ή γλιστράς από το μπαλκόνι σου στο κενό ενώ απολαμβάνεις τη θέα.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία που έχει εξασφαλίσει την ειρήνη και την ευημερία της Δύσης μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν είναι πλέον δεδομένη. Σύμφωνα μάλιστα με τον γνωστό αμερικανό δημοσιογράφο Ρόμπερτ Κέιγκαν, αποτελεί «ιστορική εκτροπή». Πενήντα ένα χρόνια μετά την αποφράδα εκείνη 21η Απριλίου, σε έναν κόσμο όλο και πιο ασταθή, όλο και πιο επικίνδυνο, αυτό ακριβώς καλούμαστε να υπερασπιστούμε: μια εκτροπή.

Τελευταία Νέα