Ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου μοιράζεται μαζί του πολύ περισσότερα από όσα φανταζόμασταν, ακόμη και το… μικροβίωμα του εντέρου. Αυτό αποκάλυψε μια νέα μελέτη ειδικών του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας (EMBL) που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Microbiome» .

Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον ειδικό στην Υπολογιστική Βιολογία Λουίς Πέδρο Κοέλιο ανέλυσαν το μικροβίωμα του εντέρου (τον μικροβιακό πληθυσμό δηλαδή που διαβιεί στο έντερο) 64 σκύλων εκ των οποίων οι μισοί ήταν μπιγκλ και οι άλλοι μισοί λαμπραντόρ. Ολοι οι σκύλοι ακολούθησαν την ίδια διατροφή επί τέσσερις εβδομάδες προτού χωριστούν σε δύο ομάδες: η μια ομάδα ακολούθησε διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη και φτωχή σε υδατάνθρακες ενώ η δεύτερη ακολούθησε διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και φτωχή σε πρωτεΐνη επί τέσσερις εβδομάδες.

Οι ερευνητές συνέλεξαν 129 δείγματα κοπράνων για ανάλυση στις τέσσερις και στις οκτώ εβδομάδες από την έναρξη της μελέτης. Εξήγαγαν DNA από τα δείγματα και δημιούργησαν τον «χάρτη» των γονιδίων του μικροβιώματος των σκύλων ο οποίος περιελάμβανε 1.247.405 γονίδια. Ο «κατάλογος» αυτός των γονιδίων συγκρίθηκε με υπάρχοντες καταλόγους γονιδίων του μικροβιώματος ανθρώπων, ποντικιών και χοίρων ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα.

Μικροβιακές ομοιότητες

Ποια ήταν αυτά τα συμπεράσματα; Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι γονιδιακώς το μικροβίωμα των σκύλων εμφάνιζε περισσότερες ομοιότητες με το ανθρώπινο παρά με εκείνο των χοίρων ή των ποντικιών. Συγκεκριμένα, όπως προέκυψε από τα στοιχεία, το εντερικό μικροβίωμα του ανθρώπου εμφάνιζε 20% ομοιότητα με εκείνο των ποντικών, 33% ομοιότητα με εκείνο των χοίρων και 63% ομοιότητα με εκείνο των σκύλων.

«Τα αποτελέσματά μας μαρτυρούν ότι μοιάζουμε με τον… καλύτερο φίλο μας περισσότερο από ό,τι πιστεύαμε» ανέφερε ο δρ Κοέλιο. Συμπλήρωσε πάντως ότι σκύλοι και άνθρωποι φαίνεται ότι διαθέτουν παρόμοια μικρόβια στο έντερό τους, αλλά όχι εντελώς ίδια – πρόκειται ουσιαστικώς για πολύ συγγενικά στελέχη.

Από τη μελέτη προέκυψαν και πολλά επιμέρους ενδιαφέροντα ευρήματα. Οι επιστήμονες είδαν για παράδειγμα ότι οι αλλαγές στην αναλογία πρωτεϊνών και υδατανθράκων στη διατροφή είχαν παρόμοια επίδραση στο μικροβίωμα ανθρώπων και σκύλων, ασχέτως του φύλου ή της ράτσας των σκύλων. Παράλληλα, το μικροβίωμα υπέρβαρων ή παχύσαρκων σκύλων φάνηκε να αποκρίνεται περισσότερο σε διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη σε σύγκριση με το μικροβίωμα αδύνατων σκύλων – η απόκριση αυτή αποτυπώθηκε μέσω μεγαλύτερων αλλαγών στη σύνθεση του μικροβιώματος των παχύσαρκων σκύλων. Το τελευταίο αυτό εύρημα συνάδει με την ιδέα ότι το μικροβίωμα των παχύσαρκων οργανισμών είναι πιο εύκολο να τεθεί εκτός ισορροπίας σε σύγκριση με εκείνο των οργανισμών με φυσιολογικό βάρος.

Καλύτερα μοντέλα για διατροφικές μελέτες

«Όλα αυτά δείχνουν ότι οι σκύλοι μπορούν να αποτελέσουν καλύτερα μοντέλα για διατροφικές μελέτες σε σύγκριση με τους χοίρους ή τα ποντίκια και πιθανώς στο μέλλον θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δεδομένα σχετικά με το μικροβίωμα των σκύλων προκειμένου να διερευνηθεί η επίδραση της διατροφής στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου των ανθρώπων» σημείωσε ο δρ Κοέλιο. Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι οι σκύλοι που ζουν ως κατοικίδια αντιμετωπίζουν «μάστιγα» παχυσαρκίας, όπως συμβαίνει κει με τους ανθρώπους. Η μελέτη σχετικά με το πώς διαφορετικά διατροφικά μοντέλα επιδρούν στο μικροβίωμα των σκύλων λοιπόν ίσως δώσει λύσεις τόσο για το πρόβλημα των περιττών κιλών των τετράποδων φίλων του ανθρώπου όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Η σημασία του μικροβιώματος

Για ποιον λόγο όμως είναι τόσο σημαντικό το μικροβίωμα; Πρέπει αρχικώς να εξηγήσουμε ότι το σώμα μας «κατοικείται» από εκατομμύρια μικρόβια – βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα και ιούς. Τα μικροβιακά κύτταρα είναι μάλιστα περισσότερα από τα σωματικά μας κύτταρα – σε κάθε κύτταρό μας αντιστοιχούν 10 μικροβιακά. Η μικροβιακή αυτή κοινότητα είναι μοναδική για τον καθένα – κάτι σαν το αποτύπωμά του – και ζωτικής σημασίας για την υγεία: τα μικρόβια που διαβιούν εντός μας βοηθούν στην πέψη της τροφής, ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, μας προστατεύουν από τα «κακά» βακτήρια που προκαλούν νόσους και παράγουν βιταμίνες όπως η Β12 και η Κ. Το μικροβίωμα είναι τόσο σημαντικό ώστε πλέον αποκαλείται από πολλούς ειδικούς ως ο «δεύτερος εγκέφαλός» μας.

Θεοδώρα Τσώλη