Με τους νέους ορισμούς της σεξουαλικής παρενόχλησης, που είναι αρκετά ρευστοί, έχω παρενοχληθεί αλλά μπορεί και να έχω παρενοχλήσει. Αυτό που ονομάζουμε παρενόχληση σχετίζεται και με την επιθυμία της κατάκτησης, που είναι ανθρώπινη επιθυμία, ανεξαρτήτως φύλου. Συχνά εκφράζεται συγκεχυμένα, εξουσιαστικά, ανοριακά. Δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω τα αδικαιολόγητα. Αλλά ούτε πιστεύω ότι οι άντρες είναι εξ ορισμού «αρπακτικοί» και οι γυναίκες «αδύναμες».

Οταν γίνεται λόγος για το ΜeΤoo, ο νους μου πάει –από επαγγελματική διαστροφή πιθανότατα –στις ηρωίδες της λογοτεχνίας που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση. Στις νεαρές καθολικές της Εντνα Ο’ Μπράιαν, στις υπηρέτριες της Μάργκαρετ Ατγουντ, στα φτωχά κορίτσια της Τζιν Ρις, στη μικρή Αστραδενή της Ευγενίας Φακίνου. Είναι όλες αποκυήματα της κοινωνίας τους.

Το ίδιο και οι ηρωίδες που κατασκευάστηκαν από άντρες συγγραφείς: η Μαντάμ Μποβαρί, η Εστερ Πριν του Χόθορν, με το άλικο γράμμα στο στήθος, οι γυναικείοι χαρακτήρες στον Φίλιπ Ροθ. Από αυτό το σημείο έως τη δήλωση των νέων φεμινιστριών που ορκίζονται ότι δεν θα διαβάσουν ούτε μια αράδα του Φίλιπ Ροθ επειδή οι ήρωές του –λένε –εξοντώνουν ψυχικά τις ηρωίδες του, ανοίγεται γκρεμός. Δηλαδή, οι ηρωίδες αυτές είναι άβουλα πιόνια; Εκ προοιμίου θύματα; Οδεύουμε προς μια νέου τύπου λογοκρισία που σκανάρει ιδεολογικά τα κείμενα ακριβώς όπως σκανάρει τις συμπεριφορές.

Για να παραμείνουμε στο λογοτεχνικό παράδειγμα: όταν ο κύριος Ντόρσντεϊ πλησιάζει επικίνδυνα την δεσποινίδα Ελζε στην ομώνυμη νουβέλα του Σνίτσλερ και της κάνει την πρόταση που συνηθίζει να κάνει ένας διεφθαρμένος ηλικιωμένος άντρας σε μια νέα γυναίκα, η Ελζε πρέπει να αποφασίσει αν θα σώσει τον πατέρα της από την χρεοκοπία ή τον εαυτό της. Η λογοτεχνία δείχνει ότι η λάθος απόφαση, η απόφαση ανελευθερίας, οδηγεί στον όλεθρο. Η εκπαίδευση και –ελλείψει συστηματικής εκπαίδευσης –το μυθιστόρημα, το θέατρο, η όπερα μάς μαθαίνουν να μη σκεφτόμαστε με όρους θύματος και θύτη, άσπρου και μαύρου. Αν έχεις αποφασίσει να ζήσεις τη ζωή του θύματος, θα τη ζήσεις. Τόσο στη λογοτεχνία όσο και στην πραγματική ζωή.

Ζούμε πράγματι σε πολιτισμένες ανδροκρατούμενες κοινωνίες μέσα στις οποίες μπορείς όμως πάντα να μιλήσεις, να δράσεις –λιγότερο ή περισσότερο άφοβα. Ας δούμε την ευρύτερη εικόνα: την ίδια ώρα που στον δυτικό κόσμο χολιγουντιανοποιείται το δράμα των φύλων, στην Ινδία και την Αφρική χιλιάδες γυναίκες υποφέρουν τα πάνδεινα, βιάζονται, σκοτώνονται επειδή είναι γυναίκες. Ισως ήρθε η ώρα να δούμε το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις. Είναι τρομερές, τρομακτικές, και δεν τις αγγίζουμε.

Η Αμάντα Μιχαλοπούλου είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος

Τελευταία Νέα