Πώς να κλέψεις μία καρέκλα ντιζάιν για να εκδηλώσεις το πάθος σου για τα αντικείμενα βιομηχανικού σχεδιασμού και τους δημιουργούς τους. Αυτό έδειξε χθες επί της μεγάλης οθόνης ο Στέργιος Δελιαλής, ιδρυτής του Μουσείου Ντιζάιν Θεσσαλονίκης, στο ντοκιμαντέρ με θέμα τον ίδιο και την περιπέτεια του (ανολοκλήρωτου) ονείρου του για το Μουσείο. Η εξαιρετική περίπτωση του 73χρονου σχεδιαστή και συλλέκτη τράβηξε μάλιστα την προσοχή της κεντρικής επιμελήτριας του τμήματος Αρχιτεκτονικής και Ντιζάιν του ΜoΜΑ της Νέας Υόρκης, Πάολα Αντονέλι, η οποία προσκάλεσε τον σκηνοθέτη του «Πώς να κλέψετε μια καρέκλα» Κώστα Καμπούρογλου να προβάλει εντός του Μουσείου την ελληνική αυτή περίπτωση.

Το όνειρο του Στέργιου Δελιαλή ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Τότε παράλληλα με τις γραφιστικές ασχολίες (το εξώφυλλο στο άλμπουμ «Το περιβόλι του τρελού» του Διονύση Σαββόπουλου είναι χαρακτηριστικό δείγμα του ύφους του) και τον σχεδιασμό λογοτύπων και εσωτερικών χώρων σε καταστήματα, μπαρ και εστιατόρια άρχισε να συλλέγει έπιπλα, φωτιστικά και άλλα αντικείμενα λειτουργικής χρήσης. Πόμολα και χερούλια για πόρτες, βίδες, μαζί με καρέκλες, λάμπες, αφίσες, βιβλία και πολυθρόνες εμπλούτισαν τη συλλογή του Δελιαλή, ο οποίος συγκέντρωνε στο χώρο του την ιστορία του ντιζάιν του 20ού αιώνα με υπογραφές των Ετορε Σότσας, Ακίλε Καστιλιόνι, Τσαρλς και Ρέι Εϊμς, Φρανκ Γκέρι κ.ά.

Τον Ιούλιο του 2016 τιμήθηκε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Τυπογραφίας και Οπτικής Επικοινωνίας, ενώ μια μεγάλη αναδρομική έκθεση της δουλειάς του παρουσιάστηκε στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης με τίτλο: «1960-2015 / 55 Χρόνια Graphics, Χώροι, Κατασκευές, κι ένα Μουσείο Design». Και όπως δείχνει το ντοκιμαντέρ η ετοιμασία της έκθεσης αυτής ήταν η μόνη στιγμή χαράς από μία πολύχρονη ατελέσφορη επιθυμία.

ΟΙ ΚΑΡΕΚΛΕΣ. Από τη στιγμή που η συλλογή του έγινε γνωστή άρχισαν να τον προσεγγίζουν φοιτητές για να την αξιοποιήσουν στη διπλωματική τους, ενώ πανεπιστήμια τον καλούσαν για να μιλήσει με αφορμή αυτήν. «Με ρωτάνε γιατί μου αρέσουν οι καρέκλες. Μα καθεμία έχει ένα ιδιαίτερο λόγο. Οπως το κάθισμα-σέλα ποδηλάτου πάνω σε στρογγυλή βάση του Καστιλιόνι έγινε για συγκεκριμένο σκοπό: για να κάθεσαι σε αυτό την ώρα που σου τηλεφωνεί κάποιος που βαριέσαι ή για να είσαι σε εγρήγορση περιμένοντας ένα σημαντικό τηλεφώνημα», εξηγεί στους φοιτητές σε ένα πλάνο του ντοκιμαντέρ.

Καθώς αγαπούσε πολύ τα μουσεία ντιζάιν που είχαν ανοίξει σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις γύρω στο 1990 αποφάσισε ότι θα είχε ενδιαφέρον να κάνει τη συλλογή του προσβάσιμη στο κοινό ιδρύοντας ένα αντίστοιχο στη Θεσσαλονίκη. Εκείνη την εποχή η ιδέα του έμοιαζε ίσως παράδοξη, καθώς η Ελλάδα δεν διέθετε συστηματοποιημένη βιομηχανική παραγωγή ντιζάιν. Κάποια στιγμή το 1998, μετά την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, τα οράματα της πολιτικής περιλαμβάνουν στην επανάχρηση κτιρίων του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Ντιζάιν του Δελιαλή. Ομως αυτό δεν συνέβη. Μπορεί ο ιδρυτής να ξεκίνησε από μία καρέκλα και να οργανώνει στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα εκθέσεις, ομιλίες και μετακλήσεις διάσημων δημιουργών, όπως των ψυχεδελικών Τόνι Παλαντίνο και Μίλτον Γκλέιζερ, όμως έως σήμερα δεν κατόρθωσε να εγκαινιάσει το Μουσείο που η πολιτεία τού υποσχέθηκε στα χαρτιά. Η συλλογή των 3.000 μικρών και μεγάλων κομματιών ντιζάιν παραμένει στοιβαγμένη και αποθηκευμένη.

Ο Δελιαλής αντιμετωπίζοντας το κόστος συντήρησής τους συμφιλιώθηκε με τον αποχωρισμό τους και πούλησε κάποιο σημαντικό τμήμα της συλλογής του. «Δε χρειάζεται να τα έχω μέσα στον χώρο μου. Τα κρατάω μέσα μου και είναι σαν να τα βλέπω», λέει στην κάμερα, ανάβοντας το νιοστό τσιγάρο του και δηλώνοντας ότι αρκείται σε μολύβια και χαρτί για να συνεχίσει να υπάρχει. Αυτό που άφησε φυσώντας τον καπνό του προς τους θεατές του φεστιβάλ ταινιών αρχιτεκτονικής και ντιζάιν – ADFF στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη ήταν το μάθημα ζωής του: ο τρόπος με τον οποίο ένας δημιουργός χρησιμοποίησε τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης για να φτιάξει όχι ένα μουσείο αλλά ένα σύστημα ανθρώπινων σχέσεων.

Τελευταία Νέα