O Μάιος είναι ο μήνας της Κορέας. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συνάντηση του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, έπειτα από την θετική συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας Μουν Τζαε Ιν. Ο Κιμ δήλωσε στη συνάντηση αυτή ότι προτίθεται να κλείσει τις εγκαταστάσεις πυρηνικών δοκιμών της χώρας του μέσα στον μήνα παρουσία ειδικών και δημοσιογράφων από τις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες απαιτούν την «πλήρη αποπυρηνικοποίηση» της Πιονγκγιάνγκ, κάτι που έως πρόσφατα ο Κιμ αρνούνταν. Τώρα όμως δείχνει να το θέλει, αν και πολλοί αναλυτές διατηρούν επιφυλάξεις. Σύμφωνα με πηγές στη Σεούλ «ο Κιμ δήλωσε: Οι ΗΠΑ αν και εχθρικές απέναντί μας, μόλις συνομιλήσουμε, θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν είμαι κάποιος που θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον της Νότιας Κορέας ούτε θα βάλω στο στόχαστρο τις ΗΠΑ. Αν συναντιόμαστε συχνά, αν οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη, δώσουμε τέλος στον πόλεμο και τελικά μας υποσχεθούν ότι δεν θα υπάρξει εισβολή στο έδαφός μας, γιατί να ζούμε με πυρηνικά όπλα;».
Ο βορειοκορεάτης ηγέτης παραδέχθηκε ότι κατέρρευσε ένα μέρος του πεδίου των πυρηνικών δοκιμών της χώρας του, διευκρίνισε όμως ότι υπάρχουν άλλα δύο μεγαλύτερα τούνελ που παραμένουν «σε πολύ καλή κατάσταση». Προκειμένου να διευκολυνθεί η μελλοντική διασυνοριακή συνεργασία, ο Κιμ ανακοίνωσε ότι θα επαναφέρει την ώρα στην χώρα του όπως ήταν παλιά, δηλαδή ίδια ώρα με τον Νότο (αυθαίρετα την είχε καθορίσει 30 λεπτά πιο μπροστά).
«ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΑ ΜΕΤΡΑ». Το βράδυ του Σαββάτου, ο Ντόναλντ Τραμπ συνομίλησε με τον νοτιοκορεάτη πρόεδρο Μουν στο τηλέφωνο και διαπίστωσε με χαρά, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι, την δέσμευση της Πιονγκγιάνγκ στο στόχο της πλήρους αποπυρηνικοποίησης. Στη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού του στο εξωτερικό στη Μέση Ανατολή, ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο τόνισε πως η Ουάσιγκτον θα απαιτήσει από την Βόρεια Κορέα σε οποιαδήποτε συμφωνία «να λάβει μη αναστρέψιμα μέτρα» για να επιδείξει την δέσμευσή της στην αποπυρηνικοποίηση. Μιλώντας στο ABC ανέφερε πως είναι πραγματική η ευκαιρία για διαπραγματεύσεις μεταξύ Κιμ με Τραμπ και ότι ο ίδιος είναι αποφασισμένο να συζητήσει την κατάσταση των αμερικανών κρατούμενων στη Βόρεια Κορέα καθώς και τη δημιουργία μηχανισμού για την επιβεβαίωση της αποπυρηνικοποίησης.
Μάλιστα ο Πομπέο ρωτήθηκε εάν υπάρχει αντίφαση μεταξύ της πρόθεσης της Ουάσιγκτον να διαπραγματευθεί μια πυρηνική συμφωνία με τη Βόρεια Κορέα ενώ απειλεί να διακόψει την αντίστοιχη συμφωνία με το Ιράν. «Δεν νομίζω ότι ο Κιμ Γιονγκ Ουν κοιτά τη συμφωνία με το Ιράν και λέει “Ω, Θεέ μου, εάν την καταργήσουν αυτή, δεν θα μιλήσω με τους Αμερικανούς”, δήλωσε ο πρώην επικεφαλής της CIA. «Εχει άλλες προτεραιότητες στο μυαλό του».
Και ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε χθες ότι η συνάντησή του με τον Κιμ θα γίνει «εντός των επόμενων 3-4 εβδομάδων», πρόσθεσε δε ότι εξετάζονται τρεις τοποθεσίες, μια εκ των οποίων την πρότεινε ο νοτιοκορεάτης πρόεδρος. Σε αυτές δεν περιλαμβάνονται ούτε η Βόρεια Κορέα, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στην Κορεατική Χερσόνησο. Αμερικανός αξιωματούχος πάντως ανέφερε ότι πιθανά μέρη για την πραγματοποίηση της συνόδου κορυφής είναι η Σιγκαπούρη και η Μογγολία.
Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΟΥΤΙΝ. Πάντως οι Βορειοκορεάτες δεν έχουν διευκρινίσει τι θα κάνουν με το αίτημά τους για αποχώρηση των 28.500 αμερικανών στρατιωτικών που στρατοπεδεύουν στη Νότια Κορέα καθώς και με το αίτημα της απόσυρση της αμερικανικής πυρηνικής ασπίδας από την Σεούλ. Ο νοτιοκορεάτης πρόεδρος εκτός από τον Τραμπ ενημέρωσε χθες τηλεφωνικά για τις συζητήσεις που είχε με τον Κιμ, τόσο τον ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Αμπε –για το θέμα της απαγωγής ιαπώνων τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 –όσο και τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Μάλιστα πρότεινε στον Πούτιν τη δημιουργία τριμερούς συνεργασίας για θέματα υποδομών σιδηροδρομικών καθώς και φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Πούτιν τόνισε την ανάγκη να υλοποιηθούν τα σχέδια αυτά και κάλεσε τον Μουν να επισκεφθεί τη Ρωσία στη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου που θα φιλοξενήσει τον Ιούνιο.
Τι άλλαξε έπειτα από 65 χρόνια
Ισως είναι διαφορετικά τα πράγματα αυτήν τη φορά
Έπειτα από 65 χρόνια εντάσεων και απειλών, οι Κορεάτες και από τις δύο πλευρές των συνόρων αναρωτιούνται: Μα, αλήθεια, βρισκόμαστε στα πρόθυρα της ειρήνης; Ομως έχουν δίκιο να σκέφτονται και κάτι άλλο: έχουμε υπάρξει ξανά σε αυτή την κατάσταση.
Το 1992, όταν η Βόρεια Κορέα υπέγραψε συμφωνία αποπυρηνικοποίησης με τη Νότια Κορέα. Και το 1994, όταν η Βόρεια Κορέα υπέγραψε συμφωνία αποπυρηνικοποίησης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και το 2005, όταν η Βόρεια Κορέα υπέγραψε συμφωνία αποπυρηνικοποίησης με τις τέσσερις γειτονικές της χώρες και τις ΗΠΑ. Και μετά, το 2012, όταν η Βόρεια Κορέα υπέγραψε και άλλη συμφωνία με τις ΗΠΑ.
Η Βόρεια Κορέα δεν έχει ποτέ υλοποιήσει τις συμφωνίες της, παρατηρεί η Αννα Φίφιλντ στην εφημερίδα «Washington Post». Ομως ίσως αυτή η φορά είναι διαφορετική. Επειδή, για παράδειγμα, ο Κιμ είναι διαφορετικός από τον πατέρα του. Είναι εξωστρεφής που δεν φοβάται να κάνει τολμηρές κινήσεις – να εκτοξεύει διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους την 4η Ιουλίου, ημέρα της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας ή να καλεί τον νοτιοκορεάτη πρόεδρο να πατήσει για λίγο στο βορειοκορεατικό έδαφος όπως έκανε με τον Μουν την Παρασκευή.
Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ. Ο Κιμ αποκάλεσε την Νότια Κορέα με το επίσημο όνομά της και τη Βόρεια Κορέα με το όνομα που χρησιμοποιείται στη Νότια Κορέα – μια γλωσσική υποχώρηση που αποκαλύπτει πόσο πολύ επιθυμεί την αποκλιμάκωση. Αλλη μια διαφορετική συνθήκη είναι πως η διακυβέρνηση του Κιμ συμπίπτει με αυτήν του εξαιρετικά δημοφιλούς νοτιοκορεάτη προέδρου Μουν, που εξελέγη με την υπόσχεση ότι θα κάνει διάλογο με την Πιονγκγιάνγκ.
Και βέβαια, υπάρχει πάντα και ο παράγοντας Τραμπ. Ενας προσεκτικός πρόεδρος με στρατηγική υπομονή ίσως δεν θα έσπευδε σε σύνοδο κορυφής με τον μεγαλύτερο εχθρό των ΗΠΑ, όμως ένα ανυπόμονος με τάση στην “στρατηγική ανυπομονησία» το κάνει. Το να επιτευχθεί η συμφωνία πλήρους αποπυρηνικοποίησης της Πιονγκγιάνγκ που θέλει ο Τραμπ δεν φαίνεται πιθανό, όμως ακόμα και το να παγώσει το πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας θα θεωρηθεί πρόοδος σε σύγκριση με τις απειλές της περασμένης χρονιάς.
Αυτός ο συνδυασμός συνθηκών και οι ελπίδες που δημιουργεί έκαναν τους Νοτιοκορεάτες να στηθούν σε ουρές μετά τη σύνοδο κορυφής για να φάνε κρύα ντουντλς σίκαλης – βορειοκορεατική σπεσιαλιτέ – και να παρακολουθούν ξανά και ξανά τις εικόνες από τη συνάντηση των δύο ηγετών. Βέβαια, δεν έλειψαν και εκείνοι που διαμαρτυρήθηκαν στους δρόμους της Σεούλ για τη σύνοδο ενώ και οι συντηρητικοί πολιτικοί την επέκριναν.
ΑΦΥΣΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ. Ομως η υπογραφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας είναι πλέον κάτι εντελώς πιθανό. Και αυτό, μεταξύ άλλων, επειδή ο διχασμός της Κορεατικής Χερσονήσου ήταν αφύσικος. Η διαίρεση ξεκίνησε μια ημέρα του 1945, όταν ήταν ξεκάθαρο πως η Ιαπωνία, που κυριαρχούσε τότε στην Κορέα και στην οποία μόλις είχαν πέσει δύο αμερικανικές ατομικές βόμβες, ήταν έτοιμη να παραδοθεί. Δύο νεαροί αμερικανοί συνταγματάρχες – ένας εκ των οποίων ο Ντιν Ρασκ έγινε αργότερα υπουργός Εξωτερικών – βρήκαν έναν χάρτη της Ασίας από το «National Geographic» και απλά τράβηξαν μια γραμμή κατά μήκος του 38ου παραλλήλου, παρά το γεγονός πως η Κορέα ήταν ενιαίο κράτος για περισσότερα από 1.000 χρόνια. Οι ΗΠΑ αποφάσισαν ότι θα ελέγχουν το νότιο κομμάτι και η Σοβιετική Ενωση το βόρειο – μια προσωρινή λύση έως ότου ηρεμήσουν τα πράγματα. Εκείνη η προσωρινή λύση έγινε μόνιμη με τον καταστροφικό πόλεμο του 1950-1953 να επιβεβαιώνει τη διαίρεση. Ισως αυτή τη φορά η κατάσταση εξελιχθεί διαφορετικά. Ισως.