Το ζήτημα της ευθυκρισίας και της αμεροληψίας του δικαστικού λειτουργού, που αποτελεί τον πυρήνα απονομής της δικαιοσύνης, ενώ –κατά γενική ομολογία –είναι εύκολο σε μια «συνηθισμένη» υπόθεση, πόσο εύκολο είναι άραγε όταν πρόκειται για υποθέσεις όπου φορείς των εξουσιών συγκρούονται και η σύγκρουση αυτή μεταφέρεται στο δικαστικό πεδίο;
Το ερώτημα αυτό μόνο θεωρητικό δεν είναι, αφού όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό η Δικαιοσύνη καλείται να λύσει είτε πραγματικές είτε φαινομενικές διαφορές σε υποθέσεις που έχουν έντονο πολιτικό, οικονομικό ή κοινωνικό αντίκτυπο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως επισημαίνουν στα «ΝΕΑ» δικαστικές πηγές, «καθοριστικό ρόλο για τον σχηματισμό δικανικής κρίσης δεν μπορούν να παίζουν άλλες αρχές, παρά αυτές που καθορίζουν την ίδια τη διαδικασία σε κάθε υπόθεση που φθάνει ενώπιόν μας. Δηλαδή η τήρηση του νόμου και του Συντάγματος, οι αρχές της δίκαιης δίκης, με προεξάρχον το τεκμήριο της αθωότητας, αλλά και η πραγμάτωση της εσωτερικής ανεξαρτησίας του δικαστή». Αυτό το τελευταίο μάλιστα, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, «που είναι ίσως το δυσκολότερο γιατί εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τα προηγούμενα, πηγάζει πάνω απ’ όλα από το ελεύθερο φρόνημα του δικαστικού λειτουργού και πατάει στις συνταγματικές εγγυήσεις για την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας του».
Ο πρόεδρος του ΔΣΑ. Στην κομβική σημασία της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης, που ισοδυναμεί με τη διαφύλαξη του κράτους δικαίου, αναφέρθηκε προ ημερών ο πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας και πρόεδρος του ΔΣΑ Δημήτρης Βερβεσός στην τοποθέτησή του στη διάρκεια διεθνούς ημερίδας που πραγματοποιήθηκε από κοινού με την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.
«Η κομβική σημασία της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης σήμερα είναι μείζων, καθώς η παραδοσιακή τριμερής διάκριση των εξουσιών –γνωστή ήδη από τα επαναστατικά Συντάγματα –έχει πλέον υποχωρήσει υπό το βάρος του κρατούντος συστήματος της “νομοθετούσας κυβέρνησης”. Οι εξουσίες είναι πια εν τοις πράγμασιν δύο και μόνον η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη λειτουργεί ως αποτελεσματικό θεσμικό ανάχωμα απέναντι στις πιθανές εκτροπές της εκτελεστικής εξουσίας από τη συνταγματική νομιμότητα» τόνισε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο Δημήτρης Βερβεσός. Και απευθυνόμενος στην κατάμεστη αίθουσα στο Μέγαρο Μουσικής, όπου διεξήχθη η ημερίδα παρόντων δεκάδων δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, έστειλε το δικό του μήνυμα κλείνοντας ως εξής: «Παραφράζοντας τον Γεώργιο Παπανδρέου, θα σας προέτρεπα, εν κατακλείδι, “να τρομοκρατήσουμε εκείνους που προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τη Δικαιοσύνη”!».
Ο πρόεδρος του ΣτΕ. Ηχηρή παρέμβαση εξάλλου, με βασικό άξονα την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, είχε κάνει ο πρόεδρος του ΣτΕ Νίκος Σακελλαρίου, ανήμερα μάλιστα της επετείου για την αποκατάσταση της δημοκρατίας (24/7/2017) επισημαίνοντας από τη θέση του αρχαιότερου ανώτατου δικαστή στη χώρα μας ότι: «Πρέπει επιτέλους να γίνει αντιληπτό ότι το Σύνταγμά μας καθορίζει με σαφήνεια τον διακριτό ρόλο και τα όρια της δράσεως μιας εκάστης των τριών λειτουργιών της πολιτείας, τα όργανα των οποίων οφείλουν να περιορίζονται αυστηρά και μόνο στον θεσμικό ρόλο που τους επιφυλάσσει το ίδιο το Σύνταγμα».
Ευρωπαϊκή οδηγία: Οι αναφορές δημοσίων προσώπων καταστρατηγούν το τεκμήριο της αθωότητας
Σημαντικές νομοθετικές αλλαγές που ενισχύουν το τεκμήριο της αθωότητας, το οποίο ούτως ή άλλως αποτελεί βασικό στοιχείο προστασίας από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), επιφέρει η ενσωμάτωση ευρωπαικής οδηγίας στην εσωτερική έννομη τάξη. Μεταξύ άλλων στην προωθούμενη ρύθμιση για την οποία η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου του 2018 προβλέπεται στο άρθρο για το τεκμήριο της αθωότητας ότι στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθεται νέο άρθρο 27Α με το εξής περιεχόμενο: «Οι ύποπτοι και οι κατηγορούμενοι τεκμαίρονται αθώοι μέχρις ότου αποδειχτεί νομίμως η ενοχή τους με την έκδοση αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης». Επιπλέον περιλαμβάνεται ιδιαίτερη πρόβλεψη (άρθρο 3) που επιγράφεται «Δημόσιες αναφορές στην ενοχή προσώπου»): Σε αυτό προβλέπεται μάλιστα διαδικασία για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης «…εξαιτίας της προσβολής του τεκμηρίου αθωότητας με δηλώσεις δημοσίων Αρχών σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν την έκδοση της απόφασης σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό, οι οποίες αναφέρονται κατά τρόπο άμεσο στην εκκρεμή ποινική διαδικασία και είτε παροτρύνουν το κοινό να πιστέψει στην ενοχή του κατηγορουμένου είτε προβαίνουν σε εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών με την οποία προδικάζουν τη δικαστική κρίση της υπόθεσης…».
Αναζήτηση
