Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια κάθε άλλο παρά σπάνια διαταραχή, καθώς εκτιμάται ότι ταλαιπωρεί ποσοστό έως και 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Το συνηθισμένο αυτό ορμονικό πρόβλημα συνδέεται με ακανόνιστο έμμηνο κύκλο, δερματολογικά προβλήματα όπως η ακμή, αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, κύστες στις ωοθήκες και δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης.Επιπλέον, οι γυναίκες συχνά διαμαρτύρονται για έναν ακόμη λόγο που δεν είναι άλλος από την αύξηση του σωματικού βάρους, που σχετίζεται με την υπερπαραγωγή ανδρογόνων από τον οργανισμό.
Η Erin Michos, αναπληρώτρια διευθύντρια Προληπτικής Καρδιολογίας στο Johns Hopkins, αναγνωρίζει όλες τις παραπάνω δυσκολίες. Εντούτοις προειδοποιεί ότι οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, απορροφημένες από την εικόνα τους ή την ανησυχία για πιθανά εμπόδια στη δημιουργία οικογένειας, παραγνωρίζουν συχνά την υγεία της καρδιάς τους.
Κίνδυνος για διαβήτη. «Οι ασθενείς φαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για τα θέματα υπογονιμότητας, ακμής και βάρους, δίνοντας ελάχιστη σημασία στην υψηλή πίεση και στον διαβήτη τύπου 2. Είναι όμως σημαντικό να γνωρίζουν αφενός ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο και αφετέρου ότι η διατροφή και η άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο» εξηγεί η ειδικός.
Ειδικότερα, οι γυναίκες που πάσχουν από το σύνδρομο εμφανίζουν κατά κανόνα «αντοχή στην ινσουλίνη». Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ινσουλίνης αυξάνεται, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται ο μηχανισμός που αφορά τη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα. Εν τω μεταξύ, επιβαρυντικός παράγοντας είναι και τα υψηλότερα επίπεδα ανδρογόνων.
Τα δεδομένα που παραθέτει η ειδικός του Johns Hopkinhs αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες με το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην ανάπτυξη διαβήτη. Στην πραγματικότητα, το 35% των ασθενών έχει προδιαβήτη, ενώ το 10% των γυναικών έχει διαγνωστεί με διαβήτη έως την ηλικία των 40 ετών.
Αύξηση βάρους. Επιπλέον, τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης ευθύνονται και για την αύξηση βάρους, που συνήθως στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σωρεύεται στην κοιλιακή χώρα. Ομως αυτό το λίπος στην κοιλιά, το «σπλαγχνικό λίπος», βλάπτει την καρδιά καθώς ευθύνεται για τα υψηλότερα τριγλυκερίδια και τα χαμηλότερα επίπεδα HDL, δηλαδή καλής χοληστερόλης.
«Το υπερβολικό βάρος, η ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη και η υψηλότερη αρτηριακή πίεση σχετίζονται με καρδιαγγειακές παθήσεις» διευκρινίζει η Erin Michos. Και προσθέτει ότι «οι μελέτες δείχνουν ότι οι συγκεκριμένες γυναίκες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να υποστούν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό». Παρ’ όλα αυτά, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει κατανοήσει πλήρως τον μηχανισμό που διασυνδέει το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών με τον διαβήτη τύπου 2. Ομως, έχουν διαπιστώσει ότι το επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, η παχυσαρκία και η υπέρταση είναι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη.
Η καλή υγεία… σερβίρεται στο πιάτο
Η αυστηρή δίαιτα δεν είναι μονόδρομος, επισημαίνει η επιστημονική κοινότητα, προσθέτοντας ότι οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δεν πρέπει να απελπίζονται.
Ετσι, αρκούν μερικές καλές διατροφικές συνήθειες υπό την προϋπόθεση ότι θα τις τηρούν πιστά και εφ’ όρου ζωής. Εκείνες δε που έχουν περιττά κιλά δεν υπάρχει λόγος να χάνουν το κουράγιο τους: μελέτες έχουν δείξει πως η απώλεια του 5% έως 10% του αρχικού σωματικού βάρους μειώνει δραστικά τον κίνδυνο μακροπρόθεσμων επιπλοκών στις ασθενείς.
Οι πολύτιμες φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες συμβάλλουν στη σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και στην ελάττωση της χοληστερόλης, με αποτέλεσμα να αποτελούν «αντίδοτο» για τον διαβήτη.
Ειδικότερα, έρευνα που δημοσιεύτηκε στην έγκυρη ιατρική επιθεώρηση «New England Journal of Medicine» αναφέρει πως εκείνοι οι διαβητικοί που κατανάλωναν 50 γρ. φυτικών ινών καθημερινά εμφάνιζαν χαμηλότερα και πιο σταθερά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους. Επιπλέον, η χοληστερίνη τους έπεσε έως και 7%.
Για επαρκή πρόσληψη φυτικών ινών πρέπει να καταναλώνει κανείς δημητριακά ολικής αλέσεως (ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού κ.ά.), καθώς και δύο σαλάτες λαχανικών και τρία φρούτα την ημέρα.
{Τα «καλά» λίπη. Τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά στη διατροφή συνδέονται με την αύξηση του σωματικού βάρους, την υπέρταση και την υπερλιπιδαιμία. Το κρέας, τα αλλαντικά, οι κρέμες γάλακτος και τα πλήρη γαλακτοκομικά είναι ομολογουμένως πηγές «κακών» λιπαρών, που συνεπώς πρέπει να καταναλώνονται μία στο τόσο.
Επίσης, τα τρόφιμα που έχουν υποστεί υδρογόνωση, όπως είναι για παράδειγμα τα μπισκότα, το κέικ, τα γλυκά και ορισμένες μαργαρίνες με υδρογονωμένα λιπαρά, συμπεριλαμβάνονται στη λίστα με τις «ένοχες» τροφές.
Τα καλά νέα είναι όμως ότι τα ακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά είναι ωφέλιμα για την υγεία, εφόσον βεβαίως δεν κάνει κανείς υπερκατανάλωση. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το ελαιόλαδο που πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, σε καθημερινή βάση. Οι ξηροί καρποί και τα ψάρια επίσης «κολυμπάνε» στα ωφέλιμα λιπαρά.
Επιλέξτε πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες προκαλούν το αίσθημα κορεσμού της πείνας, με αποτέλεσμα να σβήνουν την ανάγκη για τσιμπολόγημα και να βοηθούν σημαντικά στο αδυνάτισμα. Είναι όμως σημαντικό για τις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών να εστιάζουν σε πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας, όπως αυτές που υπάρχουν στα πουλερικά, στο άπαχο μη επεξεργασμένο κρέας, στα ψάρια, στα όσπρια, στη σόγια και στους ξηρούς καρπούς.
Φρένο στις βλαβερές συνήθειες. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη οδηγούν κατά κανόνα σε αύξηση του σωματικού βάρους. Στους «συνήθεις υπόπτους» ανήκουν τα γλυκά, τα πρόχειρα φαγητά, τα περισσότερα προϊόντα άρτου, τα αναψυκτικά με ζάχαρη, τα κέικ, τα μπισκότα και τα τηγανητά.
Τα επεξεργασμένα δημητριακά (π.χ. λευκό ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά) επίσης συμπεριλαμβάνονται στη λίστα, καθώς περιέχουν απλούς υδατάνθρακες που προκαλούν απότομη αύξηση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και σύντομα απότομη μείωση, με συνέπεια να εντείνουν το αίσθημα της πείνας.
Ασπίδα η φυσική άσκηση. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μόλις δυόμισι ώρες φυσική δραστηριότητα την εβδομάδα κάνουν τη διαφορά. Εκείνες οι γυναίκες που έχουν χρόνια να επισκεφθούν το γυμναστήριο ή να φορέσουν τα αθλητικά για το τρέξιμο, είναι καλό να αρχίσουν με ένα δεκάλεπτο περπάτημα την ημέρα και σταδιακά να αυξήσουν τη διάρκεια και την ένταση της άσκησης.
