ΗχοΔύναμα

Ο Εμιλ Γκίλελς υπήρξε, δικαίως, πιανίστας με μυθικό status. Στις σονάτες του Μπετόβεν οι ηχογραφήσεις του, που έμειναν στη μέση λόγω του ξαφνικού θανάτου του, δεν έχουν ανταγωνισμό. Ετσι, το να έρχονται για πρώτη φορά στο φως εντελώς άγνωστα ρεσιτάλ του, όπως αυτά στην Κονσερτγκεμπάου του Αμστερνταμ, είναι μεγάλη είδηση, ειδικά όταν συνδυάζουν την ορμή και την ευαισθησία του «ζωντανού» ρεσιτάλ με τον ήχο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις πιο προηγμένες στουντιακές παραγωγές. Ο Γκίλελς ήρθε σαν καταιγίδα στη Δύση για πρώτη φορά το 1955 και το ενδιαφέρον για αυτόν διαρκώς μεγάλωνε επί τρεις δεκαετίες, μέχρι τον θάνατό του το 1985. Εκδοση-σταθμός.

Δυόμισι πλήρεις κύκλοι είναι ο συνολικός απολογισμός της δισκογραφίας του περίφημου Κουαρτέτου της Βουδαπέστης ως προς τη «βίβλο» των κουαρτέτων για έγχορδα, δηλαδή των έργων του Μπετόβεν. Ο πρώτος στη δεκαετία του 1940 έμεινε ημιτελής, καθώς οι νέες τεχνολογίες που βελτίωναν ουσιωδώς την ηχητική αποτύπωση έκαναν την εμφάνισή τους πριν από το τέλος του. Ετσι ξεκίνησε ο δεύτερος και πλήρης κύκλος, αυτός του 1951-1952, που περιλαμβάνεται σε αυτή την έκδοση και που θεωρείται ίσως ο σημαντικότερος αυτών των έργων στην ιστορία της δισκογραφίας εν γένει. Ο τρίτος κύκλος τους, του 1958, ήρθε με την αυγή της στερεοφωνίας, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ερμηνευτικά δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτόν του ’51-’52, που βρίσκει το κουαρτέτο στα καλύτερά του. Με εξαιρετική νέα ηχητική επεξεργασία, αποτελεί «τα άγια των αγίων» της δισκογραφικής αποτύπωσης των έργων.

Λίγοι αρχιμουσικοί συνδέθηκαν τόσο βαθιά και τόσο έντονα με τη μουσική του Μπρούκνερ όσο ο Χανς Κνάπερτσμπους, γνωστός και στους μουσικούς των μεγάλων ορχηστρών της Κεντρικής Ευρώπης και ως «Κνα». Ειδικά με τις τελευταίες συμφωνίες του συνθέτη και ίσως περισσότερο από όλες με την «Εβδομη» –αυτή άλλωστε η «ζωντανή» ηχογράφηση της 10ης Μαΐου 1963 δεν είναι καν η πρώτη του που εκδίδεται ακόμα και από την ίδια εταιρεία, καθώς υπάρχει και εκείνη με τη Φιλαρμονική της Βιέννης από το 1949. Είναι όμως μία από τις τελευταίες που υπάρχουν υπό την μπαγκέτα του και, πέραν της αυτοτελούς μουσικής αξίας της, φέρει και την «προστιθέμενη» αξία της «παρακαταθήκης» ενός μαέστρου με εντελώς ιδιαίτερο στίγμα, που παρέπεμπε πολύ περισσότερο σε αυτά που γνωρίζουμε –ή εικάζουμε –για τα τέλη του 19ου αιώνα παρά για τα μέσα του 20ού.

Πρόκειται για μία από τις παλαιότερες και πιο σημαντικές ορχήστρες όχι μόνο της Ελβετίας, αλλά της Ευρώπης. Προηγήθηκε κατά μισό και πλέον αιώνα τής –πολύ πιο διάσημης –άλλης μεγάλης ορχήστρας της χώρας, εκείνης της Ρωμανικής Ελβετίας, που ίδρυσε ο Ερνέστ Ανσερμέ το 1918, τη χρονιά του τέλους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Τονχάλε της Ζυρίχης έρχεται από τα βάθη του 19ου αιώνα, καθώς η πρώτη τη συναυλία δόθηκε το 1865. Τώρα γιορτάζει τα 150 της χρόνια με μια έκδοση που δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν: γεμάτη με ανέκδοτες μέχρι σήμερα ηχογραφήσεις με ηχητική επεξεργασία για αυτή την έκδοση και υπό αρχιμουσικούς που συνδέθηκαν με την Ορχήστρα, πρόκειται για ένα δισκογραφικό «διαμάντι» για το οποίο δεν χρειάζεται να γραφτούν πιο πολλά. Από τους μαέστρους εδώ ξεχωρίζουν οι Bernard Haitink, Gerd Albrecht, Hans Rosbaud, Herbert Blomstedt, Rudolf Kempe και, βέβαια, Volkmar Andreae.