Μία φορά μόνο στην ιστορία του θεσμού δεν έχει απονεμηθεί το Νομπέλ Λογοτεχνίας και αυτή για ιστορικούς λόγους: το 1943 στο απόγειο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κι όμως σήμερα είναι μια κρίσιμη ημέρα για τη Σουηδική Ακαδημία, καθώς αναμένεται η ανακοίνωση για την απονομή ή όχι του βραβείου τον ερχόμενο Οκτώβριο. Κι αυτό επειδή η Ακαδημία ζει εδώ και έναν μήνα στη σκιά ενός σεξουαλικού σκανδάλου.
Ολα άρχισαν μετά τις μαρτυρίες 18 γυναικών, τον περασμένο Νοέμβριο, σύμφωνα με τις οποίες είχαν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή βίαιες επιθέσεις από τον φωτογράφο Ζαν – Κλοντ Αρνό, σύζυγο της ακαδημαϊκού, ποιήτριας και δραματουργού Καταρίνα Φρόστενσον, η οποία έκτοτε αποχώρησε από τη Σουηδική Ακαδημία. Ο Αρνό αρνήθηκε τις κατηγορίες τόσο περί σεξουαλικής παρενόχλησης όσο και περί διαρροής των ονομάτων. Η αξιωματούχος της Σουηδικής Ακαδημίας Λουίζ Χέντμπεργκ ωστόσο δήλωνε χθες στο Reuters ότι η συνεδρίαση των μελών της Ακαδημίας θα αποφάσιζε το ενδεχόμενο να δοθούν δύο Νομπέλ την ερχόμενη χρονιά. Ομως δεν είναι σίγουρο ότι είχαν απομείνει αρκετά μέλη για να λάβουν αυτήν την κρίσιμη απόφαση. Επιπλέον, η κρίση που ξέσπασε με τις καταγγελίες των 18 γυναικών και δημοσίευσε η σουηδική καθημερινή εφημερίδα «Dagens Nyheter» αφορά και τη διαρροή των ονομάτων ορισμένων από τους νικητές ενόψει των επίσημων ανακοινώσεων.
Το νομπελικό #MeΤoo εξανάγκασε κάποια από τα μέλη της Ακαδημίας σε παραίτηση και έτσι σήμερα έχουν μείνει 10 ενεργά αντί των 18. Τα μέλη εκλέγονται ισοβίως και δεν υπάρχει διάταξη που να τους επιτρέπει να παραιτηθούν. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι έδρες των μελών που εγκατέλειψαν θα παραμείνουν κενές μέχρι τον θάνατό τους.
Το διοικητικό συμβούλιο βρίσκεται πλέον σε μια περίεργη κατάσταση: ακόμα κι αν μπορούσε να εκλέξει νέα μέλη για να αντικαταστήσει αυτούς που εγκατέλειψαν, ο αριθμός των μελών είναι μικρότερος από τη 12μελή απαρτία που απαιτείται για την έγκρισή τους. Ενώ απαιτούνται οκτώ μέλη για να ψηφίσουν ένα βραβευμένο με απλή πλειοψηφία. Ο βασιλιάς Κάρολος ΙΣΤ’ Γουσταύος της Σουηδίας, μάλιστα, προστάτης της Σουηδικής Ακαδημίας, πρότεινε να αλλάξουν οι κανόνες, ώστε τα μέλη να μπορούν να φύγουν οικειοθελώς. Σύμφωνα με τον κανονισμό της Ακαδημίας τα μέλη καταρτίζουνξ αυτές τις ημέρες τη λίστα με τα πέντε ονόματα των τελικών υποψηφίων. Και στη διάρκεια του καλοκαιριού έχουν όλο το καλοκαίρι για να βυθιστούν στην ανάγνωση των έργων τους.
Η φήμη του Νομπέλ βέβαια ξεπερνά τους αριθμούς. «Πρέπει να πείσουν τον κόσμο ότι κάνουν πραγματικά σκληρό και σοβαρό έργο στην επιλογή ενός κατάλληλου υποψηφίου για το βραβείο» δήλωσε στους «New York Times» ο Ματς Ρόζενταλ Τόμσεν, καθηγητής Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Ααρους στη Δανία. Με άλλα λόγια, διακυβεύεται η αξιοπιστία του βραβείου. Ο διακεκριμένος λογοτεχνικός κριτικός και καθηγητής στο Χάρβαρντ, Τζέιμς Γουντ, εξέφρασε την προσωπική του άποψη δηλώνοντας ότι ένα «διάλειμμα» θα ήταν σωστό για το Νομπέλ. «Αυτό το σκάνδαλο τους επισκιάζει. Και επειδή συνδέεται με ένα συγκεκριμένο είδος ανθρώπινων αξιών, πιστεύω ότι είναι αρκετά επικίνδυνο να προσπαθήσουμε να απονείμουμε το βραβείο σε μια στιγμή που οι ίδιες οι αξίες της Επιτροπής έχουν παραβιαστεί με αυτόν τον τρόπο».
Αναζήτηση
