Η συμφωνία δεν τελειώνει με την καταβολή των δόσεων, αλλά με την επιστροφή του δανείου, διαμηνύει ο Στέφεν Καμπέτερ μέσω της συνέντευξής του στα «ΝΕΑ», θέλοντας να καταδείξει ότι οι δεσμεύσεις και οι υποχρεώσεις της Ελλάδας έναντι των δανειστών της δεν τελειώνουν με τη λήξη του τρίτου Μνημονίου. Ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Γερμανικών Εργοδοτικών Συνδέσμων (BDA) δείχνει, έτσι, το κλίμα που επικρατεί στη γερμανική πολιτική σκηνή και τους σχεδιασμούς που υπάρχουν για την επόμενη μέρα στην Ελλάδα μετά το τέλος του τρίτου Μνημονίου. «Οι χώρες της ευρωζώνης χρηματοδοτούν πάνω από τα δύο τρίτα του ελληνικού κρατικού χρέους. Συνεπώς η εξέλιξη του ελληνικού χρέους θα πρέπει βάσει των συμφωνηθέντων να παρακολουθείται επισταμένως επί χρόνια» αναφέρει χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος των γερμανών εργοδοτών και καλεί την κυβέρνηση να παραμείνει σε μεταρρυθμιστική πορεία.
Με την επίκαιρη πολιτική δεν ασχολείται πλέον, αλλά με την Ελλάδα είχε να κάνει συνεχώς τα τελευταία χρόνια και ως βουλευτής του CDU και κυρίως ως υφυπουργός Οικονομικών υπό τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, από το 2009 μέχρι τις αρχές του 2015. Το καλοκαίρι του 2015 ανέλαβε γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Γερμανικών Εργοδοτικών Συνδέσμων (BDA), που μαζί με τον Σύνδεσμο Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI) αποτελούν τις δύο πανίσχυρες οργανώσεις της γερμανικής οικονομίας. Στον διάδρομο του σύγχρονου, επιβλητικού κτιρίου στην Μπράιτεστρασε στο Βερολίνο, απέναντι από το γραφείο του, είναι τα πορτρέτα των προέδρων της BDA, μεταξύ αυτών του δολοφονηθέντος από την τρομοκρατική οργάνωση RAF Χανς Μάρτιν Σλάιερ. Αλλά ο Καμπέτερ δείχνει και το πορτρέτο ενός άγνωστου εν πολλοίς προέδρου, που έχει όμως την υπογραφή του μεγάλου γερμανού ζωγράφου Γκέρχαρντ Ρίχτερ. Γεννημένος στο Μίντεν της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας, ο 55χρονος Καμπέτερ επισκέφθηκε πριν από έξι μήνες την Ελλάδα οικογενειακώς με τα δύο παιδιά του, που «δεν θα ξεχάσουν ποτέ την Ακρόπολη». Μιλά με ενθουσιασμό για την κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας στην Ευρώπη και τη Γερμανία. Η δική του πολιτική δράση συνέπεσε με τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα.
Κύριε Καμπέτερ, τελευταία έρχονται θετικές ειδήσεις από όλες τις οικονομίες της Ευρώπης, και από την Ελλάδα. Σας ξαφνιάζουν;
Χαίρομαι που επιβραβεύονται οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν η ελληνική πολιτική ηγεσία και ο ελληνικός λαός τα προηγούμενα χρόνια. Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός και συγκρατημένη ανάπτυξη είναι τα εύθραυστα λουλούδια μιας ενδεχόμενης θετικής εξέλιξης στο μέλλον. Θεωρώ ότι είναι σωστό που η ελληνική κυβέρνηση παρουσίασε ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, το οποίο συζητά αυτό το διάστημα με τους ευρωπαίους εταίρους. Θα χαιρόμουν εάν οι έλληνες εταίροι μπορούσαν να μετατρέψουν αυτό το πρόγραμμα σε μια ιστορία επιτυχίας για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας.
Πόσο αξιόπιστα θεωρείτε όσα ακούγονται για την αναιμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας;
Πρέπει να δει κανείς ποια ήταν η αφετηρία. Καλπάζοντα ελλείμματα και συρρικνούμενη οικονομία ανήκουν στο παρελθόν. Σημαντικό δεν είναι εάν ένας αριθμός είναι λίγο μεγαλύτερος ή μικρότερος. Σημαντικό είναι να κινείσαι στη σωστή κατεύθυνση. Και η σημερινή πορεία της οικονομικής εξέλιξης με κάνει συγκρατημένα αισιόδοξο. Εάν ακολουθηθεί η πορεία αυτή και διασφαλιστεί η τήρησή της και για το μέλλον, θα υποχωρήσουν οι αμφιβολίες που συνεχίζουν να έχουν αρκετοί επενδυτές για την Ελλάδα και θα ενθαρρυνθούν γρήγορα οι επενδυτές για άλλες, νέες επενδύσεις στη χώρα.
Πού αποδίδετε τις υπάρχουσες ακόμη αμφιβολίες;
Η ανασφάλεια είναι δηλητήριο για τους επενδυτές. Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξαν κατά καιρούς αντιφατικά πολιτικά μηνύματα από διαφορετικές ελληνικές κυβερνήσεις σχετικά με την τήρηση των ευρωπαϊκών όρων και προϋποθέσεων. Αν κάνω μια αναδρομή στους τελευταίους μήνες, πρέπει να διαπιστώσω –παρ’ όλες τις διαφορές που υπήρξαν στο παρελθόν στην Ευρώπη για την Ελλάδα –ότι οι δεσμεύσεις τηρήθηκαν, το πρόγραμμα βρίσκεται στην τελική αξιολόγησή του. Η Ελλάδα έκανε τεράστια προσπάθεια, αυτό θα πρέπει να αναγνωριστεί.
Πάντως μέχρι τώρα οι μόνοι που επενδύουν στην Ελλάδα είναι οι Κινέζοι. Δεν υπάρχει κίνδυνος να χάσουν την ευκαιρία οι Ευρωπαίοι αφήνοντας το πεδίο των επενδύσεων ελεύθερο στην Κίνα;
Οι άμεσες επενδύσεις με όρους οικονομίας της αγοράς ακολουθούν άλλη διαδρομή από τις πολιτικά κατευθυνόμενες επενδύσεις. Οι παρατηρητές βλέπουν ότι η επενδυτική πολιτική της Κίνας έχει προσανατολισμό βάσει στρατηγικών στοχεύσεων. Αλλά σε μια κοινωνία όπου λειτουργεί η οικονομία της αγοράς πρέπει να έχουν προτεραιότητα οι οικονομικές στοχεύσεις. Ετσι θα έχουμε επιτυχία ως ελεύθερες κοινωνίες.
Κύριε Καμπέτερ, ήσασταν υφυπουργός Οικονομικών του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το 2009 μέχρι το 2015. Θυμάστε την πρώτη φορά που σήμανε συναγερμός στο υπουργείο σας εξαιτίας της Ελλάδας;
Οι προκλήσεις της ελληνικής κρίσης με συνόδευσαν σε όλη τη διαδρομή μου στο υπουργείο Οικονομικών. Στην αρχή ήταν η δημοσιονομική κρίση και ακολούθησε η κρίση χρέους. Δεν θυμάμαι κάποια μεμονωμένη περίπτωση. Θυμάμαι πολύ περισσότερο τις προσπάθειες τόσο στο Βερολίνο όσο και στις Βρυξέλλες να μην επιτραπεί η κρίση χρέους των κρατών να εξελιχθεί σε κρίση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Για τον λόγο αυτόν πάντα υποστήριζα δημόσια αυτό το πρόγραμμα και υπερασπίστηκα συνεχώς την αλληλεγγύη της Ευρώπης στην Ελλάδα. Και εκ των υστέρων διαπιστώνω ότι και τότε ήταν σωστό και σήμερα παραμένει σωστό.
Υπάρχει ένα σημείο που ακόμη και σήμερα δεν μου είναι καθαρό. Ποια ήταν η προτεραιότητα που είχατε τότε για την Ελλάδα; Να λυθεί η κρίση χρέους ή να αναδομηθούν η οικονομία και το κράτος;
Προεξάρχουσα πρόκληση και κύριο μέλημα ήταν να αποτραπεί η αποσύνθεση της ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής ενσωμάτωσης. Η περίπτωση της Ελλάδας έδειξε ότι ως Ευρωπαϊκή Ενωση μπορούμε με αλληλεγγύη και ανάληψη ευθύνης να βοηθήσουμε μια χώρα να επανέλθει σε μια επιτυχή οικονομική πορεία. Και αυτό είναι καλό για την Ευρώπη ως σύνολο.
Το ελληνικό πρόγραμμα πάντως δεν αποσκοπούσε μόνο στη λύση της κρίσης χρέους.
Η κρίση χρέους δεν μπορούσε να επιλυθεί χωρίς μια συνολική εκ θεμελίων μεταρρύθμιση. Επ’ αυτού συμφωνούσαν οι πιστωτές και η ΕΚΤ. Η επιτυχία τούς δικαιώνει.
Αλλά αυτά προφανώς δεν ήταν αρκετά, διότι το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών επεξεργαζόταν εντατικά σχέδια για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
Οι αποφάσεις που ελήφθησαν για την Ελλάδα ήταν κοινές αποφάσεις του Eurogroup στις Βρυξέλλες και του ΔΝΤ. Είναι άστοχο να ασχολούμαστε τώρα με την επεξεργασία του παρελθόντος, όταν είναι οφθαλμοφανές ότι οι αποφάσεις που ελήφθησαν από κοινού συνέβαλαν στην οικονομική εξυγίανση της Ελλάδας.
Πότε ήταν, αλήθεια, η Ελλάδα πιο κοντά στην έξοδο από το ευρώ; Το 2011 ή το 2015;
Η αίσθησή μου είναι ότι η κρισιμότερη φάση ήταν το συμβούλιο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2015. Με τη θετική απόφαση των πρωθυπουργών και προέδρων των χωρών – μελών διασφαλίστηκε η ενσωμάτωση της Ελλάδας και όλες οι σκέψεις για το λεγόμενο Grexit κατέστησαν πλέον άνευ αντικειμένου.
Το 2014 όλα έδειχναν ότι η Ελλάδα μπορεί να κάνει τη στροφή. Αλλά η γερμανική κυβέρνηση από το καλοκαίρι του 2014 έπαψε πλέον να δίνει οποιαδήποτε στήριξη στον συντηρητικό πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Γιατί άραγε;
Οι αποφάσεις ελήφθησαν στη βάση ευρωπαϊκών και όχι κομματικών υπολογισμών. Οποιος τότε σκεφτόταν με κριτήρια κομματικά, δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθος των προκλήσεων.
Το τρίτο πρόγραμμα της Ελλάδας ολοκληρώνεται τον ερχόμενο Αύγουστο. Ποια μορφή πρέπει να έχει η επιτήρηση της Ελλάδας την επόμενη μέρα;
Προσδοκία μου είναι να παραμείνει η κυβέρνηση εκκινώντας από ίδιο συμφέρον σε μεταρρυθμιστική πορεία. Οι χώρες της ευρωζώνης χρηματοδοτούν στο μεταξύ πάνω από τα δύο τρίτα το ελληνικό κρατικό χρέος. Συνεπώς η εξέλιξη του ελληνικού χρέους θα πρέπει βάσει των συμφωνηθέντων να παρακολουθείται επισταμένως επί χρόνια.
Θέλατε την παραμονή του ΔΝΤ και στο τρίτο πρόγραμμα, αλλά δεν θέλετε την ελάφρυνση χρέους που είναι προϋπόθεση για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Πώς λύνεται αυτό το δίλημμα;
Αυτή η απόφαση θα ληφθεί από τη γερμανική Βουλή και όχι από τη γερμανική οικονομία. Σε πολιτικό επίπεδο υπάρχουν σκέψεις για ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Υπέρ αυτού του Ταμείου έχουν ταχθεί τόσο ο Εμανουέλ Μακρόν όσο και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Στο τέλος θα μπορούσε ενδεχομένως η Ευρώπη να μη χρειάζεται το ΔΝΤ.
Ναι, αλλά οι μεγαλύτερες ενστάσεις προέρχονται από τον χώρο των συντηρητικών βουλευτών της Μπούντεσταγκ.
Η γερμανική οικονομία υποστηρίζει θερμά την υπεύθυνη διαχείριση των χρημάτων. Κατά τα άλλα, δεν θέλουμε να αναμειχθούμε σε κομματικές διαμάχες.
Και τι πρέπει να γίνει σήμερα;
Πρέπει να συνεχίσουμε με συνέπεια αυτή την πορεία. Χρειαζόμαστε ένα πλαίσιο δράσης και δίπλα στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά την ενσωμάτωση των χρηματοπιστωτικών δομών. Επιπρόσθετα ένα πράγμα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο: δεν πρέπει να υποβαθμίσουμε τους κινδύνους που προέρχονται από τα ρεύματα στις παγκόσμιες αγορές και για κράτη εντός της Ευρώπης.
Κύριε Kαμπέτερ, η γερμανική οικονομία είναι στην καλύτερη φάση των τελευταίων χρόνων, επικρατούν συνθήκες σχεδόν πλήρους απασχόλησης, το χρηματιστήριο σπάει συνεχώς ρεκόρ, ο πληθωρισμός είναι ανύπαρκτος. Εφτασε ήδη στον παράδεισο η Γερμανία;
Η οικονομική επιτυχία διαρκεί μέχρι τη δύση του ηλίου. Εάν την επόμενη μέρα δεν είσαι το ίδιο επιμελής και εργατικός, δεν θα συνεχιστεί η επιτυχημένη πορεία. Ναι, η κατάσταση της οικονομίας είναι καλή. Αλλά πρέπει να παραμείνουμε και στο μέλλον ανταγωνιστικοί, διότι ο κόσμος δεν κοιμάται. Μια ματιά στην Κίνα δείχνει ότι έχουμε νέους ανταγωνιστές, όχι μόνο εντός της ΕΕ, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Και η αμερικανική πολιτική αυτό το διάστημα δεν ενδείκνυται για να προκαλεί μόνο χαρά στην ευρωπαϊκή και γερμανική οικονομία.
Πόσο σας ανησυχούν οι επιπτώσεις του Brexit στην Ευρώπη και τη Γερμανία;
Χαίρομαι που η εξέλιξη της ευρωπαϊκής και γερμανικής οικονομίας είναι τόσο θετική, διαφορετικά η ανασφάλεια από τη συζήτηση και την απόφαση του Brexit θα αποτυπωνόταν πολύ πιο αρνητικά στην ανάπτυξη των οικονομιών. Γεγονός είναι ότι τους πρώτους μήνες του 2018 δεν έχουμε μόνο θετικές ειδήσεις, αλλά και μια υποχώρηση της δυναμικής τής οικονομίας. Ωστόσο, θεωρώ ότι είναι παροδική. Η γερμανική και η ευρωπαϊκή οικονομία είναι σταθερές όσο ποτέ στο παρελθόν και αυτό δεν θα αλλάξει εξαιτίας του Brexit.
