Ομηρείες

Ο όμηρος είναι ένα αθώο θύμα μιας ένοπλης συνήθως σύρραξης. Γι’ αυτό και οι όμηροι έχουν τη συμπάθεια του κόσμου και της Ιστορίας. Ο Μπρένταν Μπίαν έγραψε το «Ενας όμηρος», που ανέβασε ο Λεωνίδας Τριβιζάς στο θέατρο Κουν και δόξασε για πάντα ο Μίκης Θεοδωράκης, συνθέτοντας το αριστουργηματικό «Γελαστό παιδί». Ομηροι τουφεκίστηκαν από τους Γερμανούς στην Καισαριανή και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας για αντίποινα. Οι Γερμανοί, όπως λέει ο Ιαν Κέρσοου στην έξοχη ευρωπαϊκή ιστορία του «To hell and back», εφάρμοσαν για πρώτη φορά την ομηρεία στην κατάληψη του Βελγίου το 1914. Εκτοτε η πρακτική γενικεύτηκε και στον ίδιο βαθμό επεκτάθηκε η συμμετοχή των αμάχων στον αριθμό των θυμάτων. Ιδιαίτερα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, φασίστες και κομμουνιστές, ειδικεύτηκαν στη σφαγή ολόκληρων πληθυσμών όχι μόνο κατά τη διάρκεια των πολέμων αλλά και σε καιρούς ειρήνης για να ολοκληρώσουν τα εξωφρενικά σχέδιά τους.

Η ομηρεία έχει κακό όνομα. Ιδιαίτερα είναι ασυμβίβαστη με την έννοια του κράτους δικαίου. Κράτη όπως το τουρκικό, που η παρουσία τους στο ΝΑΤΟ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης είναι όνειδος, χρησιμοποιούν την ομηρεία ως όργανο διεθνών σχέσεων. Δεν είναι κράτη δικαίου. Που είναι κάτι ουσιαστικότερο και πιο βαθύ από την έλλειψη δημοκρατικών κανόνων λειτουργίας και εκλογής πολιτικής ηγεσίας.

Ηταν βέβαιο, τουλάχιστον για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, πού θα το πήγαινε ο Ερντογάν. Δικαιώνονται, όπως αναιδώς ισχυρίζονται, οι πολιτικοί ηγέτες του υπουργείου Εθνικής Αμυνας; Οχι βέβαια. Αν έχεις υποψία για κάτι ή πιθανολογείς ορισμένη εξέλιξη, οφείλεις να εμφανίζεις προς τα έξω την πλέον αισιόδοξη προοπτική. Ακόμα και αν κάπου στο βάθος του μυαλού σου φωλιάζει η υποψία μιας έκνομης συμπεριφοράς, όπως είναι η ομηρεία, δεν οφείλεις να το διακηρύξεις πρώτος, δίνοντας έτσι έδαφος για να δημιουργήσει πρόσβαση προς τα ΜΜΕ ο ιδεολογικός σου αντίπαλος.

Η ομηρεία οφείλει να είναι και να παραμένει ακατονόμαστη. Δεν έπρεπε λοιπόν ο έλληνας υπουργός Εθνικής Αμυνας να μιλήσει πρώτος για ομήρους. Και δεν έπρεπε βεβαίως, δείχνοντας ότι δεν καταλαβαίνει τίποτα όσο λογικά και αν του μιλάς, να αισθάνεται δικαιωμένος τώρα, μετά το σφάλμα που διέπραξε.

Ο Ερντογάν δεν είναι πρωτοτυπία στην Ιστορία της Τουρκίας. Από τον καιρό των Οθωμανών η Τουρκία δεν υπήρξε ποτέ κράτος δικαίου. Μέσα στη βία και την τρομοκρατία που ασκούν οι ηγετικές της ομάδες, από τον Σουλτάνο μέχρι τον Ερντογάν περνώντας από διάφορες μορφές κεμαλισμού και κοινοβουλευτικής δικτατορίας, είναι αρμονικά ενταγμένη η ανταλλαγή ομήρων. Τις απαιτήσεις στην Ελλάδα και τη Δυτική Ευρώπη να γίνει σεβαστή η ανεξαρτησία και η αυτοτέλεια της Δικαιοσύνης και να εκτιμάται ιδιαιτέρως για να ικανοποιηθεί ένα αίτημα έκδοσης, η εγγύηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, τις βλέπουν στην Τουρκία σαν ιδεολογικές φλυαρίες.

n Ηταν τόσο δύσκολο να προβλεφθεί ότι η αυταρχική Τουρκία θα κατέφευγε στο γνωστό όπλο της ανταλλαγής ομήρων για να επιτύχει την έκδοση των οκτώ στρατιωτικών πολιτικών προσφύγων που έχουν καταφύγει στην ελληνική επικράτεια;

n Ηταν απαραίτητο να υπάρξουν περιπολίες αποκλειστικά βαθμοφόρων μέσα σε πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες για να ανακοπεί το ρεύμα των προσφύγων που κατακλύζει τον Νομό Εβρου;

n Γιατί δεν είχαν προβλεφθεί μεγαλύτερες περιπολίες, κυρίως με μεγαλύτερη δύναμη πυρός, ώστε να αμυνθούν αποτελεσματικά αν γίνει προσπάθεια σύλληψής τους;

n Γιατί στάλθηκαν και με ευθύνη ποιου, κυριολεκτικά στο στόμα του γκρίζου λύκου, νεαροί έλληνες βαθμοφόροι;

Συσσωρεύονται πολιτικά αδικήματα, που έχουν ποινικές διαστάσεις. Ας ευχηθούμε οι συνέπειες να μην ξεπεράσουν τον ορίζοντα των τουρκικών εκλογών και να μην επισύρουν την ανάγκη διαπίστωσης αξιόποινων πράξεων, που θα πρέπει να καταλογιστούν στους πολιτικούς υπευθύνους.