Εκνευρισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει αρχίσει να προκαλεί η ρητορική της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με την ανάκτηση της οικονομικής κυριαρχίας μετά την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος.
Οι δανειστές ζητούν μια καθαρή και ισχυρή μεταπρογραμματική συμφωνία με κεντρικό σημείο αναφοράς τη μη αναστροφή των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων. Στην αιχμή του δόρατος βρίσκονται οι αλλαγές στην αγορά εργασίας και ο κατώτατος μισθός, το Ασφαλιστικό με τις προνομοθετημένες περικοπές στις συντάξεις και οι ιδιωτικοποιήσεις.

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, με εξαίρεση ίσως τον «μετρημένο» Ευκλείδη Τσακαλώτο, καλλιεργεί προεκλογικού τύπου προσδοκίες οι οποίες έχουν σημάνει συναγερμό στους κόλπους των δανειστών.

Κατά την τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δέχθηκε συστάσεις τόσο από τον ESM όσο και την Κομισιόν για ανάληψη δεσμεύσεων μη αναστροφής των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Μέχρι τώρα, όπως μεταφέρεται από διπλωματικές πηγές, «η ελληνική κυβέρνηση δεν δεσμεύεται για μη αναστροφή των μεταρρυθμίσεων και αυτό δεν αρέσει καθόλου στους δανειστές». Επιπρόσθετα, παρά τις συστάσεις σε προσεκτικά χαμηλούς τόνους για διεύρυνση του ολιστικού σχεδίου ανάπτυξης, η κυβέρνηση δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να κάνει προσθήκες ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων.
Στο μέτωπο του «ολιστικού» οι πιέσεις ενδέχεται να μην κλιμακωθούν. Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν αρχίσει να γίνονται συζητήσεις για το νόημα που θα είχε να αναλάβει δεσμεύσεις μια κυβέρνηση που έχει αυξημένες δημοσκοπικά πιθανότητες να μη βρίσκεται στο Μέγαρο Μαξίμου στο άμεσο μέλλον. Το «ολιστικό» δεσμεύει υπό τις παρούσες συνθήκες μόνο την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, η μεταπρογραμματική συμφωνία θα επιδιωχθεί να δεσμεύει τη χώρα ανεξαρτήτως κυβέρνησης.
Μετά τις φιλικού τύπου προτροπές οι δανειστές, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, προετοιμάζονται να περάσουν σε άλλο επίπεδο πίεσης φέρνοντας σε πρώτο πλάνο την επικείμενη απόπειρα συμφωνίας για τη διευθέτηση του χρέους. Αν η κυβέρνηση δεν βάλει την υπογραφή της σε ρήτρα μη αναστροφής μεταρρυθμίσεων και κυρίως αν μεταπρογραμματικά δεν υλοποιεί μεταρρυθμίσεις με απόλυτο σεβασμό των δημοσιονομικών στόχων, απλά θα ενεργοποιείται κόφτης στη διευθέτηση του χρέους.
Η απειλή μπορεί να φαντάζει αδύναμη. Η υλοποίησή της όμως μπορεί να αποδειχθεί ικανή να γυρίσει τη χώρα πολλά χρόνια πίσω, στις μνημονιακές περιπέτειες.
Το δημόσιο χρέος ανέρχεται σήμερα στο 178% του ΑΕΠ και σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση βιωσιμότητας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου χαρακτηρίζεται «εξαιρετικά μη βιώσιμο».
Ευρωζώνη και ΔΝΤ έχουν κάνει απόπειρες εξεύρεσης κοινού τόπου στη δοσολογία και τη μεθοδολογία ελάφρυνσης του χρέους. Μέχρι τώρα, η χρυσή τομή δεν έχει βρεθεί και οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι « το ΔΝΤ βρίσκεται ήδη με το ένα πόδι εκτός». Αν δεν μπλοφάρει το Ταμείο, τα σημερινά δεδομένα υποδεικνύουν ότι δεν θα προχωρήσει σε ενεργοποίηση τού εν αναμονή προγράμματός του για την Ελλάδα και πολύ χειρότερα δεν θα βάλει σφραγίδα βιωσιμότητας στο ελληνικό χρέος.
Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αποβεί μοιραία. Η Ελλάδα από τις 21 Αυγούστου, μετά τη λήξη του προγράμματος, θα βρεθεί ξεκρέμαστη χωρίς κανένα δίχτυ ασφαλείας καθώς η ΕΚΤ, όπως έχει διαμηνύσει, θα αποσύρει το waiver των ελληνικών ομολόγων. Η φθηνή χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κόβεται βίαια. «Ο διάλογος με τους δανειστές από την επομένη της λήξης του προγράμματος θα γίνει διάλογος με τις αγορές», προειδοποίησε ο Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ. Εχει αποδειχθεί ότι οι αγορές είναι αμείλικτες και δεν επιδέχονται πολιτικών συμβιβασμών.

Η επενδυτική βαθμίδα

Με όλο αυτό το παρασκήνιο σε πλήρη γνώση του Eurogroup, πληροφορίες αναφέρουν ότι στην τελευταία συνεδρίαση ετέθη στον έλληνα υπουργό Οικονομικών το ενδεχόμενο λήψης προληπτικής γραμμής πίστωσης, με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να απορρίπτει την προοπτική με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα εμπόδιζε τη χώρα να πάρει επενδυτική βαθμίδα.

«Αν δεν υπάρξει ισχυρό μεταμνημονιακό πλαίσιο, με μεταρρυθμίσεις, πιστή τήρηση των στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων και χωρίς πισωγυρίσματα ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους, η επενδυτική βαθμίδα απέχει πολύ» σχολιάζει στέλεχος της διεθνούς αγοράς ομολόγων. Κατά τις πληροφορίες, και ο Μπενουά Κερέ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, έκανε μια διακριτική ύστατη προσπάθεια να αναδείξει προς την ελληνική κυβέρνηση την εναλλακτική της προληπτικής γραμμής πίστωσης. Η απάντηση ήταν αρνητική . Πολιτικά, η κυβέρνηση έχει κάψει το χαρτί της προληπτικής γραμμής στον βωμό του αφηγήματος «καθαρής εξόδου».

Η αξιολόγηση

Το κουαρτέτο των δανειστών αναμένεται στην Αθήνα στις 14 Μαΐου και μέσα σε μία εβδομάδα δεν υπάρχει αμφιβολία στις Βρυξέλλες ότι θα έχει κλείσει η συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο για την τέταρτη αξιολόγηση. Λίγοι είναι εκείνοι που εκφράζουν αμφιβολίες παράλληλα για το εάν θα έχει ολοκληρωθεί η συντριπτική πλειονότητα των 88 προαπαιτουμένων έως το τέλος Ιουνίου. «Ο Τσίπρας θα κάνει τα πάντα ώστε να πάει στη ΔΕΘ χωρίς Μνημόνιο» εκτιμά διπλωματική πηγή. «Το ερώτημα είναι τι θα γίνει με τη χώρα στη συνέχεια» συμπληρώνει.

Οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία έχουν ήδη αρχίσει να θολώνουν. Μετά το πρώτο ψαλίδι στον ρυθμό ανάπτυξης για φέτος (1,9% προβλέπει η Κομισιόν, 2% το ΔΝΤ) ήδη στους κόλπους των δανειστών έχουν αρχίσει να εγείρονται αμφιβολίες για το 2019 και για τη δυνατότητα διατήρησης πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% όσο η οικονομία αδυνατεί να διαγράψει την εκτίναξη του ελατηρίου, με την κατανάλωση στα τάρταρα υπό το βάρος της υπερφορολόγησης. Ηδη ορισμένα σενάρια τα οποία δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, χαμηλώνουν τον πήχη της ανάπτυξης για το 2019 στο 1,7%, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο το αφήγημα και κυρίως την προοπτική της επόμενης μέρας.
Τελευταία Νέα