Ο καιρός στο Λονδίνο έχει τρελαθεί (κατά τους κυνικούς, βέβαια, είναι απλώς ο τυπικός καιρός της βρετανικής πρωτεύουσας): μετά τα 29άρια που χτύπησε ο υδράργυρος στα τέλη του Απριλίου, την περασμένη Δευτέρα το θερμόμετρο δεν ξεπέρασε τους 7 βαθμούς Κελσίου, αλλά σύμφωνα με τους μετεωρολόγους αύριο θα αγγίξει τους 23 βαθμούς! Το Brexit, αντιθέτως, δεν έχει σκαμπανεβάσματα: οι θερμοκρασίες είναι μονίμως υπό το μηδέν. Η εβδομάδα άρχισε με μια ταπεινωτική ήττα της κυβέρνησης στη Βουλή των Λόρδων, συνεχίστηκε με το τελεσίγραφο των Brexiteers στην Τερίζα Μέι ότι θα τη ρίξουν αν κάνει υποχωρήσεις και ολοκληρώθηκε με τη σιωπηρή απόσυρση των προτάσεων της κυβέρνησης για την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ. Η βρετανίδα πρωθυπουργός είναι εγκλωβισμένη στις ενδοκυβερνητικές έριδες και αντί να διαπραγματεύεται με τις Βρυξέλλες κάνει διαπραγμάτευση με τα στελέχη του κόμματός της. Κι όλα αυτά, λιγότερο από 11 μήνες πριν από το Brexit.
Το νέο πεδίο διαμάχης στους κόλπους των Τόρις είναι η μελλοντική τελωνειακή σχέση της χώρας με την ΕΕ. Η Μέι έχει αποκλείσει την παραμονή στην υπάρχουσα τελωνειακή ένωση, προτείνοντας δύο εναλλακτικά μοντέλα (τα οποία όμως απορρίπτουν οι Βρυξέλλες): το πρώτο είναι η «τελωνειακή σύμπραξη», γνωστή ως «υβριδικό μοντέλο», που προβλέπει ότι η Βρετανία θα εισπράττει δασμούς για λογαριασμό της ΕΕ για τις εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες. Η λύση αυτή –την οποία φέρεται ότι προτιμά η Μέι –θεωρείται ο μοναδικός τρόπος αποφυγής σκληρών συνόρων στη Βόρεια Ιρλανδία. Ωστόσο, οι Brexiteers υποστηρίζουν ότι ανοίγει κερκόπορτα για την παραμονή στην τελωνειακή ένωση. Το δεύτερο μοντέλο είναι αυτό της λεγόμενης «μέγιστης διευκόλυνσης», σύμφωνα με το οποίο οι συνοριακοί έλεγχοι θα ελαχιστοποιηθούν με τη χρήση της τεχνολογίας, αλλά δεν θα καταργηθούν. Δεκάδες υψηλόβαθμα στελέχη των Τόρις έχουν προειδοποιήσει ότι αν επιλεγεί η πρώτη λύση θα άρουν την εμπιστοσύνη τους στην κυβέρνηση οδηγώντας την στην κατάρρευση. Οι υπουργοί Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, Διεθνούς Εμπορίου Λίαμ Φοξ, Περιβάλλοντος Μάικλ Γκόουβ και Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις εμφανίζονται να εξετάζουν το ενδεχόμενο να παραιτηθούν εάν επικρατήσει το μοντέλο αυτό, το οποίο όμως προωθούν ενθέρμως οι υπουργοί Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ και Επιχειρήσεων Γκρεγκ Κλαρκ. Οι δύο άνδρες είχαν σχηματίσει την αποκαλούμενη «τρόικα των Remainers»μαζί με την υπουργό Εσωτερικών Αμπερ Ραντ. Ωστόσο, η παραίτηση της τελευταίας την περασμένη Κυριακή αποδυνάμωσε το στρατόπεδο της παραμονής, καθώς ο διάδοχός της Σάτζιντ Τζάβιντ τοποθετείται στην πτέρυγα των ευρωσκεπτικιστών, παρότι στο δημοψήφισμα είχε στηρίξει την παραμονή. Παράλληλα, αρκετοί ευρωπαϊστές Τόρις απειλούν ότι θα συνταχθούν με τους Εργατικούς στις κρίσιμες κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες προκειμένου να παραμείνει η χώρα στην τελωνειακή ένωση. Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει πιθανή εξέγερση, η Μέι ανέβαλε τη λήψη τελικής απόφασης στο υπουργικό συμβούλιο της Τετάρτης, ζητώντας από το επιτελείο της να φέρει αναθεωρημένες προτάσεις προς συζήτηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλειοψηφία των υπουργών απέρριψε το μοντέλο της «τελωνειακής σύμπραξης» επιφέροντας ένα ακόμη πλήγμα στο κύρος της πρωθυπουργού. Ο χρόνος πλέον κυλά εις βάρος της. Αξιωματούχοι στο Λονδίνο και στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η Μέι έχει μόλις μία εβδομάδα για να επιτύχει έναν ενδοκυβερνητικό συμβιβασμό.«Αλλιώς θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της παραμονής στην τελωνειακή ένωση και της αποχώρησης από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Αμφότερα θα τερματίσουν την καριέρα της», είπαν στο «Πολίτικο».
«Ουσιαστικά, οι σκληροί ευρωσκεπτικιστές θέτουν τη Μέι προ των ευθυνών της προτού αυτό γίνει σε κάποιο Συμβούλιο της ΕΕ: ή με αυτούς ή με την τελωνειακή ένωση. Η ειρωνεία είναι ότι, με δεδομένη την πίεση από τη Βουλή των Λόρδων και τους συσχετισμούς στη Βουλή των Κοινοτήτων, μια ψηφοφορία για αυτό το θέμα είναι πολύ πιθανό να καταλήξει στο να μείνει η Βρετανία πλήρως στην τελωνειακή ένωση –ένα αποτέλεσμα που για τους ευρωσκεπτικιστές Τόρις είναι χειρότερο και από το υβριδικό μοντέλο που σήμερα απορρίπτουν», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Αγγελος Χρυσόγελος, διδάσκων Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Σπουδές στο King’s College και ερευνητικός εταίρος του Chatham House.
Απέφυγε την πανωλεθρία στο Λονδίνο
Απέφυγε την πανωλεθρία το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα στις τοπικές εκλογές του Λονδίνου, όπου όμως έχασε αρκετούς δημοτικούς συμβούλους. Ωστόσο σε κάποια από τα 32 δημοτικά διαμερίσματα της πρωτεύουσας τα πήγε λίγο καλύτερα, γεγονός που σημαίνει πως η πρωθυπουργός Τερίζα Μέι απέφυγε μια συντριπτική ήττα που θα έπληττε ακόμα περισσότερο το κύρος της μεταξύ των βουλευτών των Τόρις, οι οποίοι ήδη της ασκούν κριτική σχετικά με τη στρατηγική της για το Brexit. Οι Εργατικοί κατέγραψαν κέρδη, αν και οι αναλυτές εκτιμούν πως το κόμμα της αντιπολίτευσης θα επιθυμούσε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα σε συγκεκριμένες περιοχές. Η εκλογική διαδικασία αποδείχθηκε καταστροφική για το ευρωσκεπτικιστικό UKIP, το οποίο διατήρησε ελάχιστες έδρες, με τους περισσότερους ψηφοφόρους του να διαρρέουν προς το Συντηρητικό Κόμμα.
Οι Λόρδοι και ο κίνδυνος εκλογών
Οι απανωτές ήττες –10 μέχρι στιγμής –στις ψηφοφορίες για το νομοσχέδιο Αποχώρησης από την ΕΕ στη Βουλή των Λόρδων έχουν πανικοβάλει την κυβέρνηση. Η πιο κρίσιμη τροπολογία που πέρασε, δίνει στους βουλευτές τη δυνατότητα να στείλουν την κυβέρνηση πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες σε περίπτωση που απορρίψουν την τελική συμφωνία για το Brexit. Η Ντάουνινγκ Στριτ έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου προκειμένου να πείσει τους βουλευτές να καταψηφίσουν την τροπολογία όταν το νομοσχέδιο επιστρέψει στη Βουλή των Κοινοτήτων. «Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι η Bουλή θα απορρίψει τη συμφωνία. Αν όμως το κάνει, η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές», λέει στα «ΝΕΑ» διπλωματική πηγή.
