Υπάρχει κάτι το μαγικό με την πόλη των Καννών λίγο πριν, κατά την διάρκεια και λίγο μετά τη λήξη του κινηματογραφικού φεστιβάλ κάθε χρόνο τον Μάιο. Το πριν και το μετά μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό. Μια ακόμη γραφική λουτρόπολη της Κυανούς Ακτής. Στο «κατά την διάρκεια» του φεστιβάλ όμως αυτά όχι απλώς δεν ισχύουν αλλά μοιάζουν με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. «See you in hell» –θα σε δω στην κόλαση –μου έγραψε στα mail που ανταλλάξαμε πριν από μερικές μέρες ένας από τους προωθητές κινηματογραφικών ταινιών στα φεστιβάλ, τον οποίο γνωρίζω πλέον 25 χρόνια και έχω δει πως το κατά τα άλλα χαρακτηριστικό βρετανικό φλέγμα του μπορεί να καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων εν μέσω Φεστιβάλ Καννών.
Το μεσημέρι της χθεσινής ημέρας έναρξης του φεστιβάλ με την ταινία του ιρανού σκηνοθέτη Ασγκάρ Φαραντί «Todos lo saben» («Ολοι ξέρουν») η οποία συμμετέχει στον διαγωνισμό για τον Χρυσό Φοίνικα, η κατάσταση στις Κάννες ήταν ακόμη στο «λίγο πριν» το φεστιβάλ. Το λεωφορείο που μας μετέφερε από το αεροδρόμιο της Νίκαιας στην πόλη των Καννών διέσχισε μια παντελώς άδεια λεωφόρο Κανό, τον δρόμο που συνδέει την πόλη των Καννών με την εθνική οδό, ο οποίος δρόμος στις ημέρες που θα ακολουθήσουν θα μετατραπεί σε οδόφραγμα πολιορκίας. Ωστόσο, η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη αρχίσει, το καταλάβαινες από τον κόσμο που έχει ήδη πάρει τις διαπιστεύσεις του ή εκείνους που έχουν ήδη αρχίσει να συγκεντρώνονται έξω από την αίθουσα Lumiere παρακαλώντας για μια πρόσκληση. Εξάλλου σε λίγο ο Χαβιέρ Μπαρδέμ και η Πενέλοπε Κρουθ που πρωταγωνιστούν στην ταινία του Φαραντί θα περπατούσαν στο κόκκινο χαλί για την επίσημη πρεμιέρα. Μαζί τους πλήθος καλλιτεχνών, από την Κιάρα Μαστρογιάνι μέχρι τον Κώστα Γαβρά και από την Τζούλιαν Μουρ μέχρι την Ιζαμπέλ Αντζανί και φυσικά την Κέιτ Μπλάνσετ, πρόεδρο φέτος της Κριτικής Επιτροπής. Ο πυρετός ανεβαίνει. Οι σταρ πληθαίνουν. Η αγωνία κορυφώνεται, η τελετή αρχίζει και ο οικοδεσπότης της, ο κωμικός –κατά βάση –ηθοποιός Εντουάρ Μπαέρ, υμνεί μέσα από μια παρλάτα α λα Σερζ Γκενσμπούρ το μεγαλείο του Φεστιβάλ.
Ο Τιερί Φρεμό συστήνει τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής στο κοινό (ανάμεσά τους ο καναδός σκηνοθέτης Ντενί Βιλνέβ, η αμερικανίδα ηθοποιός Κρίστεν Στιούαρτ και ο ρώσος σκηνοθέτης Αντρέι Ζβιανγκίντσεφ) και λίγο αργότερα η μεγάλη αποθέωση: ο Μάρτιν Σκορσέζε εμφανίζεται στη σκηνή για να κηρύξει την έναρξη του φεστιβάλ μαζί με την Μπλάνσετ. Ο έμπειρος το έθεσε πολύ όμορφα. «Είναι τιμή μου που μου ζητήθηκε ν’ ανοίξω το φεστιβάλ γιατί είμαστε όλοι εδώ για να γιορτάσουμε την μεγάλη αγάπη μας, τον κινηματογράφο.»
Πολύς κόσμος δικαιώθηκε από την αναμονή. Η τελευταία ταινία του ιρανού σκηνοθέτη που γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην Ισπανία και εξ ολοκλήρου στα ισπανικά ίσως να μην είναι της κλάσης προηγούμενων δημιουργιών του («Τι απέγινε η Ελι;», «Παρελθόν», «Εμποράκος» και φυσικά «Ενας χωρισμός»), έχει όμως όλα εκείνα τα στοιχεία χάρη στα οποία ο Φαραντί έχει κερδίσει τον τίτλο ενός από τους σπουδαιότερους auteur του σύγχρονου κινηματογράφου. Μέσα από το πρόσχημα ενός θρίλερ, την απαγωγή ενός νεαρού κοριτσιού σε κάποιο χωριό της Ισπανίας, ο σκηνοθέτης πλάθει έναν αινιγματικό μικρόκοσμο βουτηγμένο στην αμαρτία, στα μυστικά και στις ενοχές του παρελθόντος. Πολύ καλές ερμηνείες από την Κρουζ στον ρόλο της απελπισμένης μάνας, από τον Μπαρδέμ ως παλιό έρωτά της που τώρα την βοηθά στο πρόβλημά της αλλά και από τον Αργεντινό Ρικάρντο Νταρίν που υποδύεται τον πατέρα του απαχθέντος κοριτσιού ο οποίος περιβάλλεται από ένα πέπλο μυστηρίου όπως όλες οι ώρες της ταινίας. Και όπως όλες οι ταινίες του Φαραντί, έτσι και στο «Ολοι ξέρουν» ο θεατής είναι αδύνατον να προβλέψει με σιγουριά πού θα καταλήξει η ιστορία που παρακολουθεί.
Κοιτάζοντας ψηλά, στην πρόσοψη του Palais du Festival, της καρδιάς της διοργάνωσης, βλέπεις έναν τεράστιο Ζαν-Πολ Μπελμοντό και μια τεράστια Αννα Καρίνα, νέους και ανέμελους, να φιλιούνται καθισμένοι στα βολάν διαφορετικών αυτοκινήτων. Είναι μια φωτογραφία από τα γυρίσματα μιας all time classic ταινίας της γαλλικής Nouvelle Vague και του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, του «Τρελού Πιερό». Και είναι μεγεθυσμένη σε θηριώδεις διαστάσεις καθώς αυτήν την φωτογραφία το φεστιβάλ επέλεξε φέτος ως επίσημη αφίσα του. Μάλιστα η αφίσα είναι εμπνευσμένη από την δουλειά του θρυλικού φωτογράφου πλατό Ζορζ Πιερ που απαθανάτισε τα γυρίσματα περισσότερων από 100 ταινιών.
Από τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ στον Χαν Σόλο
Δεν είναι τυχαίο που ταινία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ επελέγη ως επίσημη «βιτρίνα» της φετινής διοργάνωσης. Πρώτον, ο ελβετός σκηνοθέτης ήταν ένας από τους πρωτοστάτες για την διακοπή του φεστιβάλ του 1968, τότε που ολόκληρη η Γαλλία καιγόταν. Εφέτος κλείνουν 50 χρόνια από την θρυλική εκείνη διοργάνωση, οπότε το φεστιβάλ διόλου απίθανο να κλείνει το μάτι στον σκηνοθέτη. Και δεύτερον, ο 88χρονος παρακαλώ Γκοντάρ επιστρέφει με μια νέα ταινία, μια ακόμη ταινία, το «Le livre d’ image» («Το βιβλίο της γλώσσας») για την οποία δεν μπορεί κανείς να ξέρει απολύτως τίποτε από πριν, πέραν ίσως από το ότι θα είναι περισσότερο ένα κινηματογραφικό δοκίμιο και λιγότερο ένα κινηματογραφικό έργο. Για την οποία ταινία η μόνη ανακοίνωση που έχει γίνει είναι η εξής: «Τίποτε πέρα από τη σιωπή. Τίποτε παρά ένα επαναστατικό τραγούδι. Μια ιστορία σε πέντε κεφάλαια, όπως τα πέντε δάχτυλα του χεριού».
Η ταινία του Γκοντάρ θα είναι γεγονός. Ακόμη μεγαλύτερο δε, αν δώσει ο ίδιος το «παρών» στην Κρουαζέτ, κάτι που βεβαίως τα τελευταία χρόνια δεν κάνει ακόμα και όταν έχει ταινίες. Αν και το φετινό φεστιβάλ δεν δείχνει να έχει τη λάμψη προηγούμενων (πολλοί σκηνοθέτες εμφανίζονται για πρώτη φορά στο επίσημο διαγωνιστικό και αυτό ήταν ένα ρίσκο του καλλιτεχνικού διευθυντή Τιερί Φρεμό), τα γεγονότα δεν θα λείψουν. Εξάλλου οι Κάννες δεν ήταν ποτέ μόνον ένα αυστηρά σινεφίλ φεστιβάλ, ενδιαφερόταν και για τον πολύ κόσμο, τον κόσμο που κόβει τα εκατομμύρια εισιτήρια στα ταμεία των αιθουσών. Εφέτος λοιπόν εξασφάλισε την παγκόσμια πρεμιέρα του «Solo: A Star Wars story», της τελευταίας ταινίας του ατελείωτου κύκλου του Πολέμου των Αστρων που άρχισε το 1977 με την ομότιτλη ταινία του Τζορτζ Λούκας και δεν λέει να τελειώσει. Ο Ρον Χάουαρντ είναι αυτήν τη φορά ο σκηνοθέτης και η ιστορία εστιάζει στα νεότερα χρόνια του θρυλικού τυχοδιώκτη του διαστήματος Χαν Σόλο, του ήρωα ο οποίος μετέτρεψε τον Χάρισον Φορντ σε σταρ παγκοσμίως.
