Η παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων αλλάζει. Καθώς οι ΗΠΑ αποσύρονται από την παγκόσμια ηγετική τους θέση, η Κίνα επεκτείνει τη διεθνή επιρροή της. Πολλοί στη Δύση φοβούνται τώρα μια κινεζική απόπειρα αναθεώρησης των κανόνων που διέπουν την υφιστάμενη παγκόσμια τάξη. Εχουν άραγε δίκιο να φοβούνται;
Η επανανάδυση της Κίνας ως σημαντικής περιφερειακής, ακόμα και παγκόσμιας δύναμης ασφαλώς και δημιουργεί προκλήσεις για την παγκόσμια τάξη, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, που δημιουργήθηκε έπειτα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν είναι όμως ρητός στόχος της κινεζικής ηγεσίας να ανατρέψει αυτή την τάξη, η οποία, σε τελική ανάλυση, αποδείχθηκε αρκετά ελαστική ώστε να επιτρέψει στη φτωχή Κίνα της δεκαετίας του 1970 να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Στην πραγματικότητα, σκοπός της είναι να διασφαλίσει πως η υφιστάμενη τάξη μπορεί να εξυπηρετήσει επαρκώς τα συμφέροντα και τους στόχους τόσο της Κίνας όσο και των ΗΠΑ.
Οι στόχοι της Κίνας είναι τουλάχιστον φιλόδοξοι. Η πολιτική «μεταρρύθμισης και ανοίγματος» του Ντενγκ Σιαοπίνγκ επέτρεψε ένα οικονομικό θαύμα που έβγαλε από τη φτώχεια εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζους. Αποστολή του προέδρου Σι Τζινπίνγκ είναι όχι απλώς να ολοκληρώσει αυτό που ξεκίνησε ο Ντενγκ και να εξαλείψει τη φτώχεια, αλλά και να σφυρηλατήσει μια οικονομία που θα επαναφέρει την Κίνα στη θέση της μεγάλης παγκόσμιας δύναμης που κατείχε για το μεγαλύτερο μέλος της καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας.
Αυτό ακριβώς το όραμα –που ο Σι αποκαλεί «κινεζικό όνειρο» –είναι που μοιάζει να αναστατώνει τη Δύση, σε σημείο να εισηγούνται ορισμένοι ένα είδος συντονισμένης στρατηγικής ανάσχεσης. Γεγονός είναι όμως πως η εσωτερική οικονομία της Κίνας, όπως και εκείνη των ΗΠΑ, είναι ήδη αρκετά ισχυρή ώστε να διασφαλίζει τη μελλοντική επιρροή της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, μια οπισθοδρομική στρατηγική άκαμπτης ανάσχεσης είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσε να ωθήσει την Κίνα να στραφεί κατά της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης. Ο μόνος τρόπος, λοιπόν, να προστατευτεί αυτή η τάξη είναι να παραμείνει επαρκώς ελαστική, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις φιλοδοξίες της Κίνας.
Η άνοδος της Κίνας θα συνεχιστεί, είτε είναι έτοιμη για αυτό η Δύση είτε όχι. Ενδεχομένως να βοηθούσε αν ανέπτυσσαν δυτικοί διανοητές νέα αναλυτικά πλαίσια που θα βοηθούσαν τους πολιτικούς ηγέτες να κατανοήσουν καλύτερα το αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας. Μπορούν να ξεκινήσουν αναγνωρίζοντας πως το οικονομικό μοντέλο της –που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό όσον αφορά τόσο την ενίσχυση της ανάπτυξης όσο και τη βιώσιμη μείωση της φτώχειας –αποτελεί μια γνήσια εναλλακτική επιλογή έναντι της δυτικής προσέγγισης.
Η άρνηση της πραγματικότητας απλώς θα παράγει περισσότερη ένταση –και περισσότερο κίνδυνο, διότι μια παγκόσμια τάξη που δεν «χωράει» την Κίνα θα επιφέρει, τελικά, την αποσταθεροποίησή της. Αντί να προσκολλάται σε παρωχημένες θεωρίες και άκαμπτες ιδέες, η Δύση θα έπρεπε να συνεργαστεί με την Κίνα ώστε να μεταρρυθμίσει την υφιστάμενη παγκόσμια τάξη με τρόπους ωφέλιμους για όλους. Ειδάλλως, οι χειρότεροι φόβοι των δυτικών ηγετών θα γίνουν πραγματικότητα.
Ο Πουν Χόι Γιου είναι πρόεδρος του Συμβουλίου του Institute of New Structural Economics στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου
Τελευταία Νέα