«Η παραίτησή μου ήταν προμελετημένο έγκλημα»

(Γελάει) Αυτός ναι, δεν το είχα σκεφτεί έτσι, έχετε δίκιο. Είναι βολικό γιατί τρέχουν πολλά πράγματα σε δύο σημεία του πλανήτη, οπότε θέλω να διευκολύνομαι. Ζω στη δίνη των υποχρεώσεων. Προσπαθώ να τακτοποιώ τις εκκρεμότητες όλης της ημέρας. Αν τα καταφέρω και δεν μετακινήσω μια υποχρέωση, θεωρώ την ημέρα πετυχημένη.

Πώς ξεκίνησε η ημέρα σας σήμερα;

Με τη συνεδρίαση της Πρώτη Τάξης της Ακαδημίας. Μετά είχα δύο – τρεις συναντήσεις, τώρα κάνουμε τη συνέντευξη και στις 5.30 πρέπει να πάω σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Κώστα Στεφανή που ήταν ένας εξαιρετικός ακαδημαϊκός και πολύ φίλος μου. Αύριο θα έχω Ολομέλεια της Ακαδημίας. Είναι το χειρότερο πράγμα που έχω να κάνω.

Οι αντεγκλήσεις και η πελατειοκρατία στην Ακαδημία. Ξέρω ότι είναι οξύμωρο. Αλλά πρέπει να πούμε ότι η Ακαδημία αντικατοπτρίζει την κοινωνία στην οποία βρίσκεται. Θα έπρεπε να υψωθεί πάνω από το επίπεδο και να λειτουργεί προς όφελος της χώρας, να παίρνει θέση. Είναι όμως δημιούργημα της κοινωνίας και καθρέφτης της. Βλέπεις πολλές φορές την ίδια νοοτροπία. Η χειρότερη κατ’ εμέ εκδηλώνεται όταν πρόκειται να δεχθεί νέα μέλη: τα προσωπικά κριτήρια υπερισχύουν των ακαδημαϊκών.

Είναι υπαρξιακό ζήτημα να ξεπεράσει η χώρα, να ξελασπώσει από το επίπεδο στο οποίο έχει πέσει. Πολλές φορές συνάδελφοι μπορούν να πάρουν θέσεις που εγώ τουλάχιστον δεν θα τις θεωρούσα δικαιολογημένες στη βάση της ακαδημαϊκής, επιστημονικής διαδικασίας και δεοντολογίας. Είμαι σίγουρος ότι την ίδια ώρα στην Ακαδημία το βλέπουν, αλλά είναι δύσκολο να ξεφύγουν.

Είχα πιστέψει τις διαβεβαιώσεις του κ. Παππά, ότι θα λειτουργήσει ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός με αξιοκρατία. Ή, αν θέλετε, με τα τρία άλφα: αξιολόγηση, αξιοκρατία, αριστεία. Και φαινόταν πειστικός όταν το έλεγε αυτό.

Η όλη υπόθεση κινήθηκε σε δύο παράλληλες διαδρομές. Στη μία συζητούσαμε με τον υπουργό και κάναμε τον σχεδιασμό και στην άλλη βρισκόταν ο γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών που ήθελε έλεγχο και καμία δικαιοδοσία στον Διαστημικό Οργανισμό. Παρουσίασε μια Υπουργική Απόφαση στον υπουργό, την οποία υπέγραψε. Αυτή δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δύο μέρες πριν προκηρυχθεί ο Οργανισμός. Εγώ δεν γνώριζα ότι υπήρχε αυτή η Απόφαση. Ηταν το κέλυφος ενός γραφειοκρατικού κατασκευάσματος.

Η πρακτική που υιοθετήθηκε μέσω της Υπουργικής Απόφασης είναι εξωφρενική. Να έχουμε δημοσίους υπαλλήλους που δεν είχαν καμία σχέση με το Διάστημα και να τους αναθέτουμε να αξιολογούν και να συγκρίνουν τεχνικές προτάσεις για το Διάστημα, και μάλιστα με αντίστοιχες του εξωτερικού. Επίσης να επιλέγουν προτάσεις για χρηματοδότηση –την απόφαση θα την έπαιρνε μια επιτροπή τριών ατόμων, αυτοί θα αποφάσιζαν, για παράδειγμα, να δώσουν 2 εκατομμύρια σε μια εταιρεία να φτιάξει κάτι. Ε, αυτό είναι ανήκουστο!

Ο Διαστημικός Οργανισμός παίρνει τις προτάσεις –για τηλεσκόπηση σε κομμάτια της θάλασσας. Κοιτάζουν ποιοι είναι οι ειδικοί στη χώρα και στο εξωτερικό και ζητάς να την αξιολογήσουν. Αν δεν έχεις καμιά γνώση, πώς θα γίνει αυτό; Να φανταστείτε ότι ως εκπροσώπους στο Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος εμείς στέλνουμε υπαλλήλους του υπουργείου και οι άλλες χώρες τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο του εθνικού οργανισμού. Πραγματικούς εκπροσώπους, όχι κάποιους που κρατάνε σημειώσεις.

Ο πρόεδρος του Δημόκριτου μάς παραχωρούσε χώρο στο κτίριο. Τι καλύτερο από αυτό; Αλλά ο κ. Μαγκλάρας, ο γενικός γραμματέας, αρνήθηκε. Είπε, θα σας δώσουμε δύο γραφεία εδώ στο υπουργείο. Δεν ξέρει τι σημαίνει διαστημική υπηρεσία και τι εικόνα πρέπει να παρουσιάσεις. Να έρχεται ο πρόεδρος της Αυστριακής Διαστημικής Υπηρεσίας και να τον πηγαίνεις στον διάδρομο μιας πολυκατοικίας και να του λες: να, εδώ είναι το γραφείο μας. Εμένα άλλη εντύπωση μου είχε δώσει ο κ. Παππάς. Μου έλεγε «πες μας τι πρέπει να κάνουμε και θα το κάνουμε». Δεν το εννοούσε όμως ποτέ.

Τίποτα απολύτως. Εφυγα και δεν ανταλλάξαμε κουβέντα. Και αυτό δείχνει, κατά τη γνώμη μου, ότι το έγκλημα ήταν προσχεδιασμένο. Εξαπατήθηκα. Υπάρχει περίπτωση να μην έχει ιδέα τι υπέγραψε ο κ. Παππάς; Να έβαλε την υπογραφή του χωρίς να το διαβάσει; Αλλά νομίζω ότι ήταν όλα μελετημένα. Εκτός αν μεταπείστηκε. Δεν έχει όμως σημασία. Σημασία έχει ότι γίναμε διεθνής περίγελος. Στην «Ουάσιγκτον Ποστ» αλλά και σε άλλες εφημερίδες.

Νιώθω απογοήτευση γιατί πιστεύω ότι ο Διαστημικός Οργανισμός δεν θα ευδοκιμήσει. Εχει διοριστεί πρόεδρος ο κ. Πρωτοπαππάς, ο οποίος δεν έχει πείρα και είναι και διευθύνων σύμβουλος του Hellas-Sat/Arabsat –αραβικών συμφερόντων. Είναι μια διοικητική θέση που έχει να κάνει με μπίζνες και όχι με την τεχνική υλοποίηση. Σε αυτό το κομμάτι δεν έχει ιδέα. Πρέπει να τονιστεί το μονοπώλιο που υπάρχει, από το οποίο η Ελλάδα εξαρτάται και δεν υπάρχει ανταγωνισμός καθόλου.

Φυσικά. Ο κ. Παππάς έχει «καταφέρει» να μην μπορεί να μπει κανένας άλλος παίκτης στις τηλεπικοινωνίες της Ελλάδας. Αν π.χ. μια εταιρεία ήθελε να κάνει μια προσφορά στην Ελλάδα και να έδινε 500 εκατ. ευρώ σε έναν δορυφόρο, δεν μπορεί να το κάνει. Αυτό είναι μια τεράστια διαπλοκή και σύγκρουση συμφερόντων. Δηλαδή ο κ. Πρωτοπαππάς μπορεί να διαπραγματεύεται με τον εαυτό του για το ποια εταιρεία μπορεί να υλοποιήσει τα προγράμματα για τον Διαστημικό Οργανισμό.

Κάνοντας τζόγκινγκ. Τις πιο πολλές αποφάσεις ή τις ομιλίες μου τις καταγράφω τρέχοντας. Κάνω κάθε μέρα σχεδόν πέντε χιλιόμετρα. Ξεκαθαρίζω πολλά πράγματα μέσα μου. Κοιτάξτε, δεν είναι όμως η μοναδική δυσκολία που έχω αντιμετωπίσει. Αλίμονο. Θυμάμαι ότι όταν ήθελα να κάνω την αποστολή στον Πλούτωνα, είχα ν’ αντιμετωπίσω τον πρόεδρο της Αμερικής, τον Μπους τον νεότερο. Τότε ευτυχώς ήρθε η βοήθεια της γερουσιαστού Μπάρμπαρα Μινκόνσκι που πίεσε και τελικά καταφέραμε και πήραμε έγκριση για αυτό το μεγάλο πρόγραμμα.

Θα σας πω μια ιστορία για τη βοήθεια που είχαμε από τον γερουσιαστή Πολ Σαρμπέινς –ελληνικής καταγωγής, Σαρμπάνης. Πραγματικά ήταν σωτήριες οι κινήσεις του όταν μετά την εισβολή στην Κύπρο πιέζαμε να κάνει εμπάργκο όπλων η Αμερική στην Τουρκία. Ο υπουργός Εξωτερικών τότε, ο Κίσινγκερ, προσπαθούσε να το άρει. Είχε πείσει και τον Μακάριο και αυτός με τη σειρά του προσπαθούσε να πείσει εμάς. Η βοήθεια του γερουσιαστή Πολ Σαρμπέινς ήταν ανεκτίμητη. Πολλές φορές τη θυμάμαι και συγκινούμαι.