Αναθεωρημένες οδηγίες για τη χρήση του PSA

Βασική αρχή της προληπτικής ιατρικής και του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) είναι ότι η πρωιμότερη διάγνωση μιας νεοπλασίας θα μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από τη νόσο. Σε πρόσφατο άρθρο στα «ΝΕΑ» αναφερθήκαμε στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη και στην απουσία συμφωνίας στη διεθνή επιστημονική κοινότητα σχετικά με τον ρόλο του PSA σε αυτή τη διαδικασία.

Η Ομάδα Εργου Προληπτικής Ιατρικής των ΗΠΑ ανασκόπησε τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και εξέδωσε αναθεωρημένες οδηγίες για τη χρήση του PSA. Οι οδηγίες αυτές δημοσιεύθηκαν στις 8 Μαΐου 2018 στο ιατρικό περιοδικό «Journal of American Medical Association» αποσκοπώντας στην αποσαφήνιση της χρήσης του. Οι νέες οδηγίες θέτουν καταρχήν σαφή ηλικιακά όρια για τον πληθυσμό που μπορεί να υποβάλλεται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη. Συγκεκριμένα, αναγνωρίζεται ότι η εξέταση θα πρέπει να προσφέρεται σε άνδρες ηλικίας 55-69 ετών.

Η εξέταση θα πρέπει να προσφέρεται έπειτα από αναλυτική ενημέρωση για τα οφέλη (μικρή μείωση στην πιθανότητα ανάπτυξης μεταστατικής νόσου και στον κίνδυνο θανάτου από τη νόσο) και τους κινδύνους (αυξημένος αριθμός διαγνωστικών και θεραπευτικών επεμβάσεων χωρίς να χρειάζονται, με πιθανές επιπλοκές, όπως η ακράτεια και η στυτική δυσλειτουργία) που προκύπτουν από τον προσυμπτωματικό έλεγχο. Για τους άνδρες που εντάσσονται σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, η συχνότητα της εξέτασης του PSA δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των δύο ετών.

Στις αναθεωρημένες οδηγίες αναγνωρίζεται σαφώς ότι οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου προστάτη ή αδενοκαρκινώματος μαστού, ωοθηκών ή παγκρέατος, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Αυτές οι ομάδες πληθυσμού μπορεί να εμφανίζουν τη νόσο συχνότερα σε μικρότερη ηλικία και θα πρέπει να χρήζουν ιδιαίτερης αξιολόγησης από τους θεράποντες ιατρούς. Τέλος, δεν συστήνεται πλέον η διενέργεια προσυμπτωματικού ελέγχου με PSA σε άνδρες ηλικίας μεγαλύτερης των 70 ετών.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι καθώς τα επιστημονικά δεδομένα διαρκώς εξελίσσονται, οι κατευθυντήριες οδηγίες προτάσσουν ως ιδιαίτερα σημαντική την αιτιολογημένη δημοσιοποίησή τους στο ευρύ κοινό, ώστε να λαμβάνονται οι κατάλληλες αποφάσεις σε συνεργασία με τους θεράποντες ιατρούς και τους ιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας.