Δύσκολα το φετινό Φεστιβάλ των Καννών θα μπορέσει να θεωρηθεί ένα από τα αξέχαστα των τελευταίων ετών· τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις ταινίες. Η απόφαση του καλλιτεχνικού διευθυντή της διοργάνωσης, του Τιερί Φρεμό, να εντάξει στο διαγωνιστικό πρόγραμμα φωνές άγνωστων σκηνοθετών αφήνοντας έξω –όπως φημολογείται –ταινίες καταξιωμένων σαν του Λάζλο Νέμετς (σκηνοθέτης του «Γιου του Σαούλ») και του Μάικ Λι (το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί άμεσα με τις Κάννες), ως ιδέα αρχικά μας βρήκε σύμφωνους. Στο κάτω κάτω δεν μπορείς να προτείνεις κάτι χωρίς να «θυσιάσεις» κάτι άλλο. Παρ’ όλ’ αυτά η αίσθηση που γενικώς επικρατεί στον δημοσιογραφικό κόσμο είναι ότι οι φετινές ταινίες (οι περισσότερες από τις οποίες θα παιχθούν στην Ελλάδα) ούτε κρύο προκαλούν, ούτε ζέστη. Ανάμεσα πάντως σε αυτές που πολλοί ξεχώρισαν –κάτι που διασταυρώθηκε μέσα από κουβέντες με αρκετούς συναδέλφους άλλων κρατών –ανήκει σίγουρα ο «Ψυχρός Πόλεμος» του Πολωνού Πάβελ Παβλικόφσκι, ένα ασπρόμαυρο, τρυφερό, αγαπησιάρικο φιλμ πάνω σε έναν παράξενο έρωτα που δεν μπορεί να ανθήσει εξαιτίας των συνθηκών του κομμουνιστικού καθεστώτος. Στην κομμουνιστική Ρωσία του 1981 εκτυλίσσεται η ιστορία του «Leto» του Κίριλ Σερεμπρένικοφ. Επίσης ασπρόμαυρο, επίσης νοσταλγικό αλλά και αρκετά πληροφοριακό, διότι δείχνει πώς το ροκ εντ ρολ συγκροτημάτων όπως οι Velvet Underground και οι Talking Heads επηρέαζε τότε τη σοβιετική ροκ.
Η οικογένεια ήταν και φέτος ένα θέμα που απασχολεί τους δημιουργούς. Οσο ο καιρός περνά, τόσο ανεβαίνει η εκτίμηση πολλών απέναντι στην αιγυπτιακή ταινία «Yomeddine» του πρωτοεμφανιζόμενου Α.Κ. Σόουκι, η οποία καταγράφει το οδοιπορικό ενός άπορου λεπρού που διασχίζει με ένα κάρο όλη την Αίγυπτο αναζητώντας την οικογένειά του. Εδώ όμως εκτιμάς κυρίως τη σκηνοθετική γενναιότητα, το ρίσκο του δημιουργού που τολμά να βάλει ένα παραμορφωμένο πρόσωπο σε κάθε πλάνο μιας ταινίας δύο ωρών. Και το «Shoplifters» του Ιάπωνα Χιροκάζου Κόρε Εντα καταπιάνεται με το θέμα της ταυτότητας μέσα από την ιστορία μιας πολύ παράξενης οικογένειας περιθωριακών που ζει κλέβοντας και εξαπατώντας τους άλλους.
Σε ό,τι αφορά τους Γάλλους, ο Στεφάν Μπριζέ είχε στα χέρια του το θέμα-χειροβομβίδα για τους καιρούς μας: το εργασιακό. Η ασταμάτητη μάχη ενός συνδικαλιστή με την εργοδοσία δικαιολογεί πλήρως τον τίτλο της ταινίας, «Engarde» –δηλαδή στον πόλεμο. Ωστόσο η ταινία μοιάζει με προέκταση όσων είχαν ήδη ειπωθεί στον «Νόμο της αγοράς», επίσης του Μπριζέ, επίσης με τον Λεντόν, ο οποίος μάλιστα είχε κερδίσει στο ίδιο φεστιβάλ το βραβείο ερμηνείας. Μια αναφορά, τέλος, στον βετεράνο Ζαν Λικ Γκοντάρ. Με το «Βιβλίο των εικόνων» απέδειξε ότι δεν κάνει πλέον σινεμά αλλά κινηματογραφικά – φιλοσοφικά δοκίμια, τα οποία ασφαλώς και έχουν ενδιαφέρον αν και νιώθεις ότι δεν ανήκουν σε αίθουσα αλλά σε μουσεία ή γκαλερί.
Ολες αυτές οι ταινίες αφορούν το μέχρι σήμερα και σε γενικές γραμμές είναι ενδιαφέρουσες, χωρίς καμία όμως να προκαλεί ενθουσιασμό. Βέβαια οι προβολές του επίσημου προγράμματος δεν έχει ακόμα τελειώσει και με αγωνία αναμένονται ταινίες όπως το «Dogman» του Ματέο Γκαρόνε, η «Καπερναούμ» της Ναντίν Λαμπακί, η «Αγριοαχλαδιά» (Ahlat Agaci) του Τούρκου Νούρι Μπίλγκε Τζεϊλάν και μια ταινία που μπορεί να κάνει τη μεγάλη έκπληξη: η «Ayka» του Σεργκέι Ντβορτσεβόι από το Καζακστάν στην οποία μάλιστα συμπαραγωγός είναι και ο Ελληνας Θανάσης Καραθάνος. Με την εξαίρεση των Γκαρόνε και Τζεϊλάν, όλοι οι υπόλοιποι σκηνοθέτες εμφανίζονται για πρώτη φορά στο επίσημο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ των Καννών.
