Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» σημαίνει ακριβώς αυτό. Εγκαταλείποντας τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο Ντόναλντ Τραμπ απέρριψε τις συμβουλές των συμμάχων του και επέδειξε πλήρη αδιαφορία για τα συμφέροντα της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας. Οπως και οι υπόλοιπες πράξεις βανδαλισμού του Τραμπ εις βάρος της παγκόσμιας τάξης, η δολιοφθορά κατά της ιρανικής συμφωνίας αφήνει τις άλλες χώρες να μαζέψουν τα κομμάτια. Εναπόκειται τώρα στους ευρωπαίους ηγέτες να βγουν μπροστά. Βέβαια, η απειλή των αμερικανικών κυρώσεων εναντίον ευρωπαϊκών εταιρειών που επιχειρούν στο Ιράν αφήνει την ΕΕ σε μια ελάχιστα αξιοζήλευτη θέση. Ομως το να εγκαταλείψει απλώς τις προσπάθειες για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων στη Μέση Ανατολή δεν αποτελεί επιλογή.
Κοιτάζοντας μπροστά, η ΕΕ δεν πρέπει να περιοριστεί στην επαναβεβαίωση της δέσμευσής της στη συμφωνία. Πρέπει να εκμεταλλευτεί τη στιγμή ώστε να εφαρμόσει μια ευρύτερη στρατηγική έναντι του Ιράν, που θα πείσει τους ιρανούς ηγέτες να απαντήσουν στις θεμιτές ανησυχίες για το συνεχιζόμενο βαλλιστικό του πρόγραμμα και την εμπρηστική του συμπεριφορά στην περιοχή. Εφόσον στεφθεί μια επιτυχία, αυτή η ευρύτερη προσέγγιση θα αφήσει επίσης ανοιχτή την πόρτα ώστε να επανεμπλακούν οι ΗΠΑ στις πολυμερείς διπλωματικές προσπάθειες.
H ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει ως μοχλό πίεσης την οικονομική της σχέση με το Ιράν. Οι Ιρανοί πρέπει να καταλάβουν πως μόνο αν περιορίσουν το πυραυλικό τους πρόγραμμα και αν συνεργαστούν στις προσπάθειες αποκατάστασης της σταθερότητας στην περιοχή μπορούν να διατηρήσουν τις οικονομικές τους σχέσεις με την Ευρώπη. Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει επίσης να καταστήσουν σαφές πως αν το Ιράν επαναλάβει τον πυρηνικό εμπλουτισμό ή απαγορεύσει την πρόσβαση στους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, το καθεστώς των κυρώσεων που ήταν σε ισχύ πριν από το 2015 θα επανέλθει.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ πρέπει να βεβαιώσει το Ιράν πως όσο σέβεται την πυρηνική συμφωνία η ίδια θα προστατεύει τις επιχειρήσεις του από τις αμερικανικές κυρώσεις και τις εξωεδαφικές συνέπειες της αμερικανικής νομοθεσίας, όπως έκανε και ως απάντηση στις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της Κούβας τη δεκαετία του 1990. Η παροχή μιας τέτοιας προστασίας θα είναι, φυσικά, πολιτικά και οικονομικά ακριβή· η εναλλακτική όμως μπορεί να οδηγήσει σε μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στη Μέση Ανατολή. Και οι ευρωπαίοι πολίτες πιθανότατα θα διαφωνούσαν αν η ΕΕ εγκατέλειπε αιφνιδίως τις αρχές της μόνο και μόνο για να κατευνάσει έναν απρόβλεπτο αμερικανό πρόεδρο.
Οποιαδήποτε νέα, παράλληλη συμφωνία με το Ιράν, ωστόσο, πρέπει να συμβαδίσει με μια ευρύτερη στρατηγική για τη σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Το Ιράν, οι σουνιτικές δυνάμεις (με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία), το Ισραήλ, η Ρωσία, η Κίνα και οι ΗΠΑ πρέπει να πειστούν να πάψουν να τροφοδοτούν πολέμους δι’ αντιπροσώπων στην περιοχή. Εναπόκειται τώρα στην ΕΕ να αναλάβει ηγετικό διπλωματικό ρόλο και να δείξει στον Τραμπ πως η πολυμέρεια είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τον διπλωματικό χουλιγκανισμό.
Ο Γκι Φέρχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, είναι πρόεδρος της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και επικεφαλήςδιαπραγματευτήςτου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Brexit.
Τελευταία Νέα