Εχουμε ήδη τοποθετηθεί για την ανάγκη κατάτμησης της Β’ Αθηνών. Το αίτημα είναι ώριμο. Ο καθορισμός των νέων περιφερειών πρέπει να γίνει με αντικειμενικά κριτήρια και, κατά προτίμηση, με σεβασμό στη διοικητική διαίρεση της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, με επιδίωξη ευρύτατης συναίνεσης, όπως απαιτεί ο νομικός μας πολιτισμός. Εάν μάλιστα επιτευχθούν 200 θετικές ψήφοι, η λύση θα ισχύσει από τις επόμενες εκλογές.
Τι γίνεται όμως με την ψήφο εκλογέων που βρίσκονται εκτός της επικράτειας; Πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση ότι δεν μιλάμε απλώς για ομοεθνείς. Μιλάμε για έλληνες πολίτες οι οποίοι μετέχουν στη λαϊκή κυριαρχία όσο και εμείς. Εχουν συνταγματικό δικαίωμα ψήφου, όπως και εμείς. Απλώς δεν βρίσκονται στην επικράτεια την ημέρα των εκλογών.
Η λύση που έχουν υιοθετήσει οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι η αυτονόητη. Είναι καθήκον της πολιτείας να καταστρώσει λελογισμένη διαδικασία για να ασκηθεί το εκλογικό δικαίωμα και από αυτούς. Το Σύνταγμα το προβλέπει ως δυνατότητα, αλλά ορίζει ότι απαιτείται νόμος που ψηφίζεται από διακόσιους τουλάχιστον βουλευτές (άρθρο 51 παρ. 4).
Οπως με το εκλογικό σύστημα, έτσι και εδώ τα δύο ζητήματα (Β’ Αθηνών και ψήφος εκτός επικρατείας) είναι διακριτά. Το πρώτο μπορεί άμεσα να αντιμετωπιστεί. Για το δεύτερο θα ήταν σημαντικό να υπάρχει συμφωνία σε επίπεδο αρχής. Και καλόπιστη αντιμετώπιση των προβλημάτων εφαρμογής.
Τεχνικά προβλήματα ανακύπτουν: ιδίως για την ένταξη σε εκλογικές περιφέρειες και για τη διασφάλιση του αδιαβλήτου. Η γνώμη μου είναι ότι δεν πρέπει να ενταχθούν στις υπάρχουσες περιφέρειες –τουλάχιστον όσοι είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού. Υπάρχει κίνδυνος αλλοίωσης του αντιπροσωπευτικού τους χαρακτήρα. Επίσης, πρόσφορη θα ήταν η λύση της αυτοπρόσωπης παρουσίας. Στις πρεσβείες και στα προξενεία μας.
Εάν όμως παρασχεθεί αυτή η δυνατότητα, δεν επιτρέπονται αποκλεισμοί. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κρίνει πόσο Ελληνας ή Ελληνίδα είναι ένας, κατά τον νόμο, έλληνας πολίτης. Εφόσον βέβαια και εκείνος ανταποκριθεί στα αναγκαία διοικητικά βάρη για την εγγραφή στον ειδικό εκλογικό κατάλογο και π.χ. τη μετάβαση στο εκλογικό τμήμα.
Στην Εθνική Συνέλευση του 1862 δικαίωμα ψήφου είχαν όλοι οι έλληνες υπήκοοι «οπουδήποτε εκτός της Ελλάδος ευρισκόμενοι». Πολλοί ψήφισαν στα προξενεία. Ο Χαρίλαος Τρικούπης ήταν αντιπρόσωπος Λονδίνου. Ο Γεώργιος Αβέρωφ, Καΐρου. Δεν υπολειπόμεθα αυτών σε δημοκρατικότητα.
Ο Ν.Ι. Παπασπύρου, διδάκτωρ Νομικών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, είναι επίκουρος καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
